Bài học quản lý thời gian cực kì hiệu quả từ sở thích kì quặc cuối đời của Steve Jobs: Lái xe không phép!
Nếu mỗi ngày bạn đều gây dựng Tài sản, thời gian của bạn sẽ tăng theo cấp số nhân. Hãy dành nhiều thời gian hơn để tạo ra chúng.
Giai đoạn cuối sự nghiệp, Steve Jobs nổi tiếng với việc lái xe mà không có giấy phép.
Mọi người loan truyền nhau rất nhiều lý do cho việc Jobs lựa chọn việc lái xe không đăng ký. Một số người nói rằng ông không muốn bị theo dõi. Người khác thì cho rằng đó là trò đùa của ông để tránh vé đậu xe. Jon Callas, một cựu chuyên gia bảo mật máy tính từng làm việc cho Apple thì lại tiết lộ một lý do khác.
Theo Callas, Steve Jobs phát hiện ra một lỗ hổng trong luật đăng ký xe ở California. Người mới mua xe có 6 tháng để lấy biển đăng ký cho xe mới của họ. Nghĩa là trong vòng 6 tháng đầu tiên, bạn hoàn toàn có thể lái xe mà chẳng cần biển.
Khi nhận ra điều này, Jobs đã có một thỏa thuận thuê đặc biệt với đại lý Mercedes rằng: Cứ 6 tháng, ông sẽ trả lại chiếc xe hiện tại và nhận một chiếc Mercedes SL55 AMG mới để thay thế. Điều này cũng có nghĩa rằng ông sẽ không lái chiếc xe nào quá 6 tháng và ông cũng chẳng bao giờ cần đến Cục Đăng kiểm xe để xin cấp biển số.
Sau khi nghe câu chuyện, rất nhiều người nói rằng: Tôi nghĩ rằng người giàu có hay chơi trội như vậy. Công bằng mà nói thì đúng là chiến lược biển số này không hề hợp lý với hầu hết mọi người. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu sa hơn, bạn sẽ nhận thấy rằng có những điều khác đang xảy ra: Steve Jobs đã xây dựng Tài sản thời gian (Time Asset).
Tài sản thời gian vs. Khoản nợ thời gian (Time Debt)
Hầu hết các chiến lược hiệu suất tập trung vào hiệu quả ngắn hạn: Làm sao để quản lý danh sách công việc một cách hiệu quả? Làm sao để hoàn thành nhiều việc mỗi sáng hơn? Làm sao để rút ngắn các buổi họp hàng tuần…. Chúng đều là những ý kiến có lý.
Tuy nhiên chúng ta thường không nhận ra, có một số chọn lựa chiến lược ảnh hưởng đến thời gian của chúng ta theo quy mô lớn hơn. Theo khái niệm từ Patrick McKenzie thì những lựa chọn đó có thể phân loại thành Tài sản thời gian và Khoản nợ thời gian.
Tài sản thời gian là những hành động hoặc lựa chọn trong hiện tại sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian trong tương lai.
Phần mềm là ví dụ điển hình của tài sản thời gian. Hôm nay bạn có thể mất 1 lần viết một chương trình, nhưng chương trình này sẽ lặp đi lặp lại hỗ trợ bạn trong tương lai. Bạn chi ra một khoàn tiền đầu tư trước rồi sau này bạn chỉ ngồi nhận lãi.
Hệ thống thuê xe mà Steve Jobs sử dụng là một ví dụ khác của tài sản thời gian. Ông mất một chút thời gian để tìm ra lỗ hổng và bố trí một hệ thống cho thuê lặp lại. Nhưng chúng giúp ông có thêm nhiều thời gian và ít gặp rắc rối hơn trong thời gian mỗi 6 tháng.
Khoản nợ thời gian là hành động hoặc lựa chọn bạn tạo ra hôm nay, gây cho bạn mất thêm nhiều thời gian trong tương lai.
Email là một khoản nợ thời gian mà mọi người gặp phải mỗi ngày. Nếu hiện tại bạn gửi email, bạn đang chấp nhận việc phải đọc và trả lời những tin nhắn tiếp theo. Mỗi email bạn gửi đi tạo ra một khoản nợ nhỏ mà bạn phải trả lại trong tương lai.
Có một số ví dụ về tài sản thời gian và khoản nợ thời gian bạn thường gặp trong cuộc sống:
Tài sản
- Tạo phần FAQ (Câu hỏi thường gặp) và một mẫu đăng ký thông tin tốt hơn trên web. Mục đích là trả lời một cách rõ ràng những câu hỏi phổ biến thường gặp mà mọi người hay thắc mắc qua mail.
- Với việc thiết lập quy tắc rõ ràng cho các nhân viên kế toán, chúng ta có thể phát triển một hệ thống tự động cho chi phí và giao dịch mỗi tháng. Hệ thống này sẽ giảm thiểu việc cần duyệt lặp đi lặp lại một loại giao dịch.
- Việc đặt lịch hẹn, các cuộc gọi và phỏng vấn đòi hỏi rất nhiều email. Bạn có thể dùng các phần mềm như ScheduleOnce để loại bỏ vấn đề, cho phép mọi người chọn từ một danh sách những khoảng thời gian trống.
Khoản nợ
- Trả lời càng nhiều email khiến phát sinh thêm nhiều thứ phải trả lời.
- Tôi không dự định loại bỏ những nhận xét trên website. Nhưng mỗi khi tôi đăng một bài báo có phần nhận xét, tôi lại mất thời gian cho phê duyệt và kiểm duyệt nhận xét.
- Lúc đầu, tôi đồng ý tất cả mọi lời mời phỏng vấn. Nhưng hiện tại tôi chỉ thực hiện 3-5 cuộc mỗi tuần. Đồng ý tất cả chỉ khiến bạn nợ nhiều thời gian hơn.
- Hiệu suất làm việc thấp. Nếu bạn không sửa bài viết ngay, sau đó bạn cũng phải chỉnh sửa ngữ pháp. Nếu giờ bạn code cẩu thả, bạn sẽ phải tìm và sửa lỗi sau này. Nếu ban đầu bạn tạo ra một sản phẩm kém chất lượng, bạn sẽ phải hỗ trợ khách hàng và hoàn tiền sau đó. Mỗi một mảnh công việc chất lượng thấp đều là khoản nợ thời gian mà bạn phải trả giá về sau. Dẫn lại lời của John Wooden: Nếu bạn không dành thời gian để làm đúng, thì rồi bạn cũng mất thời gian để làm lại mà thôi.
Quá trình là điều quan trọng hơn mục tiêu rất nhiều. Tài sản thời gian là ví dụ hoàn hảo cho điều đó. Mỗi Tài sản thời gian bạn tạo ra là một hệ thống sẽ phục vụ bạn trong hiện tại và cả tương lai. Lái xe không biển kiểm soát có vẻ như cách làm cực đoan để tiết kiệm thời gian. Những đó cũng là một cấp độ tư duy chiến lược mà đa phần mọi người không nghĩ tới.
Nếu lịch trình của bạn lấp đầy những "Khoản nợ" thì dù cho bạn có làm việc chăm chỉ cỡ nào cũng chỉ là vô ích. Những lựa chọn sẽ liên tục đẩy bạn vào lỗ hổng hiệu suất. Tuy nhiên, nếu mỗi ngày bạn đều gây dựng Tài sản, thời gian của bạn sẽ tăng theo cấp số nhân. Hãy dành nhiều thời gian hơn để tạo ra chúng.
