Amazon.com và câu chuyện sáng tạo, chấp nhận bị hiểu sai, để trở thành doanh nghiệp ngàn tỷ USD

Amazon bán những mẫu máy đọc sách Kindle không lợi nhuận. Trước đó, từ công ty bán sách chuyển sang bán hàng đa lĩnh vực, nhiều người đã tự hỏi làm sao có thể bán quần áo trong một hiệu sách? Đó là những điều không phải ai cũng hiểu được trên con đường kinh doanh của Amazon.

“Bạn phải sẵn sàng bị hiểu lầm trong một thời gian dài”, Tiến sĩ Werner Vogles - Giám đốc công nghệ, Phó chủ tịch Amazon.com - nói như vậy trước hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam hôm 18/9.

Tiến sĩ Werner Vogles - Giám đốc công nghệ, Phó chủ tịch Amazon.com trên sân khấu Transformation Day - Ảnh: H.Đ

Amazon.com thành lập năm 1994, niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ năm 1997, đến năm 2001 công ty mới có khoản lợi nhuận đầu tiên. Tháng 9 năm nay, Amazon trở thành công ty đại chúng thứ hai trên thế giới, sau Apple, đạt được giá trị thị trường 1 ngàn tỷ USD. Amazon cũng là nhà bán lẻ online lớn nhất thế giới xét về doanh thu.

Sáng tạo nằm trong DNA của công ty

Để đạt được những điều đó, Amazon đã không ngừng sáng tạo ra sản phẩm, công nghệ, dịch vụ mới. “Sáng tạo nên nằm trong DNA của các bạn”, người phụ trách việc thúc đẩy đổi mới công nghệ tại Amazon.com nói, ông đồng thời cho rằng phải chịu bị hiểu lầm.

Chẳng hạn, năm 2007, Amazon bán máy đọc sách Kindle với giá gần như không lợi nhuận. Nhiều người không hiểu được việc này nhưng theo ông Werner, mục đích của Amazon chính là bán sách điện tử. Phải có một thiết bị đọc sách hoàn hảo thì mới kích thích người mua mua sách điện tử để đọc.

Thời điểm đó, các máy tính bảng chủ yếu phục vụ mục đích lướt web, giải trí, và công việc, không có một thiết bị chuyên dụng nào cho đọc sách. Do đó, Amazon đã tạo ra một thiết bị chỉ phục vụ duy nhất mục đích đọc sách của người dùng, từ đó thúc đẩy doanh số bán ebook của công ty.

Tiến sĩ Werner Vogles - Ảnh: H.Đ

Sau khi IPO năm 2007, một năm sau Amazon bắt đầu bán những thứ khác ngoài sách. Ai sẽ mua quần áo, mắm muối ở một hiệu sách online? “Nhưng dần dần người ta sẽ hiểu”, Tiến sĩ Werner nói.

Trong ba yếu tố Sáng tạo, Công ty, Công nghệ, ông Werner cho biết Amazon đặt sáng tạo lên đầu trong việc thúc đẩy công ty phát triển.

Tuy vậy, sáng tạo không bao giờ là công việc dễ dàng và dễ được chấp nhận, do đó phải cam kết với việc sáng tạo của mình. Dù bị hiểu lầm cũng phải cam kết với công việc sáng tạo và tầm nhìn của công ty.

“Phải cực kỳ kiên định với mục tiêu nhưng cần linh hoạt khi triển khai chi tiết”, ông Werner nói tại sự kiện Transformation Day do Amazon Web Services (AWS) tổ chức.

Amazon từ một website bán sách bình thường, nay phát triển lên thành tập đoàn bán lẻ đa ngành nghề. Công ty cải tiến không ngừng nghỉ hàng ngày, thay nhân viên bốc dỡ bằng rô bốt, bình thường nhân viên kho phải tìm đến kệ hàng thì nay xe rô bốt chở hàng tự chạy đến nhân viên, giao hàng bằng máy bay không người lái, rồi mở siêu thị Amazon Go - siêu thị không có nhân viên bán hàng lẫn thu ngân, thiết bị nhận lệnh giọng nói Amazon Echo, máy đọc sách Kindle,... Tất cả nhờ sáng tạo, cải tiến và tiếp tục cải tiến.

Nguyên tắc hai chiếc bánh pizza

Một đội nhóm phải nhỏ để 2 bánh pizza là đủ ăn cho mọi người - Ảnh: Pexels

Sau yếu tố sáng tạo là Công ty. Tại Amazon tồn tại một nguyên tắc được biết đến rộng rãi là nguyên tắc hai bánh pizza. Theo đó, mỗi đội nhóm tối đa vài chục người, làm sao để chỉ mua hai chiếc pizza thì đủ ăn cho cả nhóm.

Việc mỗi nhóm làm việc có ít người khiến ai cũng có thể đóng góp ý tưởng, ai cũng có thể biết tường tận công việc của nhau, các phát kiến vì thế sẽ có ảnh hưởng nhanh hơn.

Ngoài ra, mỗi nhóm đều có khả năng ra quyết định độc lập, không phụ thuộc phòng ban nào khác. Chẳng hạn nhóm bán sách có chỉ tiêu riêng và có quyền quyết định trong phạm vi của nhóm, nhóm bán giày cũng có mục tiêu cụ thể và các nhóm như vậy tự quyết định trong hầu hết mọi việc, hầu như không có lớp quản lý trung gian.

Sau cùng mới là yếu tố công nghệ. "Nếu một sản phẩm có công nghệ tuyệt đỉnh nhưng không đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, không có thị trường thì cũng vô dụng", Tiến sĩ Werner phát biểu. Đó là lý do các yếu tố sáng tạo, làm việc đội nhóm cần được triển khai trước đó. Phải có bản mô tả sản phẩm chi tiết, tự đặt bảng câu hỏi và trả lời cho sản phẩm,... trước khi bắt tay vào phát triển sản phẩm.

Phá vỡ rào cản, chấp nhận sai lầm

Về công nghệ, các đội nhóm cần có không gian sáng tạo mở hoàn toàn, không có một giới hạn nào. Chẳng hạn, Amazon cho ra mắt Kindle Direct Publishing, một dịch vụ giúp người viết có thể tự xuất bản và bán tác phẩm của mình trên Amazon Kindle. Trong khi với phương thức xuất bản truyền thống, người viết phải đi tìm nhà xuất bản, được đồng ý mới có thể in và phát hành ra công chúng. Cách tự xuất bản sản phẩm trên Kindle phá vỡ các nguyên tắc và rào cản truyền thống.

Transformation Day nói về nhu cầu bức thiết của việc chuyển đổi số của doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay. AWS, đơn vị chủ trì sự kiện, là công ty con của Amazon, mang về lợi nhuận nhiều nhất cho cả tập đoàn, và là công ty cung cấp dịch vụ đám mây chiếm thị phần lớn nhất thế giới.

Doanh nghiệp từ khắp nơi trên thế giới tham dự sự kiện về đổi mới do AWS tổ chức tại Mỹ - Ảnh: H.Đ

Trong thời đại Internet hiện nay, tất cả doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ đều cần chuyển đổi để phát triển. Trong đó, các dịch vụ trên nền tảng đám mây không thể thiếu.

Facebook, Spotify, Airbnb, Grab,... là những công ty đang tạo ra những ngành dịch vụ mới hoàn toàn trên toàn cầu, và đều không phải là những công ty lâu đời. Xương sống của những công ty này chính là đám mây, thiếu các dịch vụ và giải pháp về đám mây thì các công ty này không thể hoạt động.

"Amazon đều thử và sai, đồng thời học từ các sai lầm của công ty. Chúng tôi thử nhiều và sai nhiều, không thể đợi đến khi mọi thứ hoàn hảo 100% mới thực hiện được, vì khi đó đối thủ đã đi xa và bạn sẽ bị tụt hậu", Phó chủ tịch công ty nghìn tỷ USD chia sẻ.

Dù vậy, theo ông Werner, phát triển nhanh nhưng cần phải tỉnh táo nhìn ra các sai lầm. Những sai lầm nào trả giá ít thì có thể thử, đồng thời giảm bớt chi phí trong những lần sai. Chỉ như vậy mới tìm ra được dịch vụ, sản phẩm đúng nhất.

Mọi công ty đều có cơ hội như nhau thời Internet, kinh doanh không biên giới

Ông Werner cho rằng về phương diện Internet vật lý, các công ty nhỏ và lớn hiện nay đều có cơ hội như nhau, điều mà trước đây chưa từng có. Với việc cung cấp dịch vụ đám mây theo thời gian sử dụng, chỉ trả tiền cho những thứ mình dùng, các công ty nhỏ cũng có thể chi trả các giải pháp và nền tảng đám mây - giống với những thứ mà hiện các tập đoàn toàn cầu đang dùng. Các công ty không phải đầu tư máy chủ, trung tâm dữ liệu vật lý như trước đây và dễ dàng mở rộng quy mô hơn khi sử dụng nền tảng cloud.

"Nhiều startup Việt Nam ngay từ đầu đã chọn kinh doanh ở cả thị trường nước ngoài", ông Werner nói - Ảnh: H.Đ

Tại sao một thị trường nhỏ như Việt Nam lại được AWS quan tâm đến mức đích thân Phó chủ tịch Amazon đến tìm hiểu? Trả lời câu hỏi này của ICTnews, ông Werner cho rằng nhiều công ty khởi nghiệp hiện nay tại Việt Nam đều đang nhắm đến thị trường nước ngoài ngay từ đầu. Với đám mây, các công ty không có biên giới quốc gia, có thể cung cấp dịch vụ ra toàn thế giới, do đó thị trường không chỉ gói gọn tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, Việt Nam có nền kinh tế phát triển nhanh, dự báo nằm trong các nền kinh tế lớn trong khu vực, do đó nhu cầu dùng các dịch vụ công nghệ thông tin sẽ rất lớn. Ngoài ra, kỹ sư Việt Nam được đào tạo bài bản, có tay nghề, do đó sẽ góp phần lớn đưa nền công nghệ trong nước mạnh lên.

Trong sự kiện này, công ty bóng đèn Điện Quang đã giới thiệu về những dịch vụ đám mây họ sử dụng. Công ty bắt đầu chú trọng phát triển đèn thông minh, các thiết bị dành cho nhà thông minh, IoT từ năm 2016, do đó đã chuyển đổi sang dùng dịch vụ đám mây từ thời điểm này.

Việc dùng trung tâm dữ liệu riêng, theo Điện Quang, có những hạn chế về bảo mật, nền tảng riêng nên không kết nối được với các sản phẩm công ty khác, khó mở rộng quy mô công ty. Sau khi dùng các dịch vụ đám mây, công ty cho biết giảm được 65% lực lượng lao động, tiết kiệm 80% chi phí đầu tư ban đầu, rút ngắn được khoảng 6 tháng trong việc tung sản phẩm ra thị trường.

Đại diện VPBank cũng trình bày sản phẩm Yolo , ứng dụng ngân hàng số tích hợp nhiều tiện ích khác như gọi xe taxi, gọi đồ ăn, mua vé máy bay,... mới ra mắt gần đây. Nền tảng đám mây chính là xương sống của ứng dụng này. Với việc dùng đám mây, VPBank đã phát triển sản phẩm và tung ra thị trường trong vòng 6 tháng, so với trước đây phải mất vài năm.

Chuyển đổi số (Digital Transformation) được nhắc đến nhiều thời gian gần đây, trong bối cảnh Internet phát triển vũ bão, nhiều dịch vụ và ngành nghề mới hoàn toàn được tung ra. Các công ty lớn không chỉ cạnh tranh với nhau mà còn phải e dè những công ty khởi nghiệp vô danh ở bất kỳ đâu trên toàn cầu. Do đó, việc sử dụng những nền tảng tiên tiến hơn, như đám mây, là một trong những yếu tố quan trọng giúp các công ty cạnh tranh, phát triển trong giai đoạn này. Các công ty buộc phải chuyển đổi nếu không muốn bị tụt lại phía sau.

Theo Hải Đăng