2.000.000 con robot khiến Trung Quốc đối mặt bong bóng công nghệ kỷ lục
Bất chấp sự quan tâm nhiệt tình của công chúng, có những lo ngại đang ngày càng gia tăng rằng ngành công nghiệp robot của Trung Quốc đang phát triển quá nhanh.
Robot do các công ty khởi nghiệp Trung Quốc chế tạo từng có thể nhảy múa trên truyền hình, dàn dựng các trận đấu quyền anh và chạy marathon. Khi một công ty ra mắt robot vào tháng trước, cư dân mạng Trung Quốc còn cho rằng nó giống người đến mức các công nhân đã phải mở chân robot ngay trên sân khấu để lộ các piston kim loại bên trong.
Tuy nhiên, bất chấp sự quan tâm nhiệt tình của công chúng, có những lo ngại đang ngày càng gia tăng rằng ngành công nghiệp robot của Trung Quốc đang phát triển quá nhanh. Robot có thể bắt chước chuyển động của con người và thậm chí hoàn thành các nhiệm vụ cơ bản. Nhưng chúng chưa đủ kỹ năng để xử lý nhiều công việc hiện đang do con người thực hiện. Với quá nhiều công ty đang đổ xô vào ngành này, Bắc Kinh đang cảnh báo về nguy cơ bong bóng kinh tế.
Tháng trước, chính phủ Trung Quốc cho biết hơn 150 nhà sản xuất đang cạnh tranh giành thị phần, đồng thời cảnh báo rằng ngành công nghiệp này có nguy cơ bị tràn lan các sản phẩm có tính tương đồng cao.
“Trung Quốc có cách tiếp cận ‘tấn công trước’ khi nói đến việc áp dụng công nghệ mới,” Lian Jye Su, nhà phân tích chính tại Omdia, một công ty nghiên cứu công nghệ, cho biết. “Nhưng điều này thường dẫn đến việc một số lượng lớn các nhà cung cấp cạnh tranh gay gắt để giành lấy những phần nhỏ của thị trường.”
Giống như với xe điện, Trung Quốc đã sớm dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực sản xuất robot. Trung Quốc sử dụng nhiều robot trong các nhà máy hơn cả phần còn lại của thế giới cộng lại, bỏ xa Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc và Đức. Robot đã làm thay đổi dây chuyền sản xuất của các nhà máy Trung Quốc, thực hiện các công việc như hàn xe hơi và nâng thùng hàng lên băng chuyền.
Bắt gặp robot ở Bắc Kinh không phải là điều lạ. Máy móc robot phục vụ phòng trong khách sạn và đánh bóng sàn ở sân bay. Robot bốn chân giúp giao hàng trong khuôn viên trường đại học. Robot còn biết nấu và phục vụ thức ăn trong các căng tin Thế vận hội mùa đông 2022.
Hiện nay, Trung Quốc đang nghiên cứu lĩnh vực tiên tiến tiếp theo của robot: robot không chỉ trông giống mà còn suy nghĩ và hành động như con người. Các nhà đầu tư công và tư nhân đã chi hơn 5 tỷ đô la trong năm nay cho các công ty khởi nghiệp sản xuất robot hình người - con số tương đương với tổng số tiền đã chi trong 5 năm trước đó cộng lại.
Các nhà sản xuất robot Trung Quốc có những lợi thế đáng kể. Họ có thể tận dụng lợi thế của ngành sản xuất mạnh nhất thế giới và sự hỗ trợ từ nhiều cấp chính phủ. Họ ngày càng giỏi hơn trong việc sản xuất các bộ phận như động cơ và ốc vít chuyên dụng trong khớp robot.
Tuy nhiên, điều mà các công ty khởi nghiệp robot Trung Quốc chưa làm được là chế tạo robot hình người có khả năng cách mạng hóa nền kinh tế. Các chuyên gia cho rằng những robot hình người được đưa vào sử dụng cho đến nay gặp khó khăn trong việc xử lý các tình huống khó lường. Chúng có thể được lập trình để tuân theo các khuôn mẫu, nhưng lại khó phản ứng kịp thời với các sự kiện xảy ra.
Các công ty Trung Quốc đang nhận ra rằng chỉ sản xuất robot thôi là chưa đủ, theo PK Tseng, quản lý nghiên cứu tại TrendForce, một công ty nghiên cứu thị trường ở Đài Bắc, Đài Loan. Ông nói: “Nếu không có các trường hợp sử dụng cụ thể, ngay cả khi họ có thể xuất xưởng sản phẩm, họ cũng không biết bán chúng ở đâu”.
Những người sáng lập công ty và các nhà đầu tư tin rằng trí tuệ nhân tạo sẽ là câu trả lời và robot hình người có thể là cách để trí tuệ nhân tạo trở thành một thế lực vật chất trong thế giới thực.
Tại Thung lũng Silicon, các giám đốc điều hành công nghệ thường nói về việc đạt được cái mà họ gọi là trí tuệ nhân tạo tổng quát. Không có định nghĩa thống nhất, nhưng đối với nhiều người, đó là ý tưởng rằng trí tuệ nhân tạo có thể sánh ngang với trí tuệ con người.
“Đối với người dân Trung Quốc, trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) nên là thứ mang lại lợi ích cho cuộc sống hàng ngày của họ,” Sunny Cheung, một nghiên cứu viên tại Quỹ Jamestown, nơi nghiên cứu về ảnh hưởng của chính phủ Trung Quốc, cho biết. “Robot là minh chứng cho việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đời sống thực.”
Nhưng vẫn còn một khoảng cách lớn giữa tầm nhìn này và khả năng hiện tại của robot. Nhiều công ty khởi nghiệp đang nghiên cứu phần mềm với hy vọng sẽ thay đổi hành vi của robot theo cách mà các mô hình ngôn ngữ lớn đã làm thay đổi trí tuệ nhân tạo.
Một cách để robot học cách hành động giống con người là lặp đi lặp lại các nhiệm vụ cơ bản. Ví dụ, một số lượng robot hạn chế do UBTech Robotics, một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Thâm Quyến sản xuất, đã và đang liên tục nâng các thùng hàng tại các nhà máy sản xuất xe điện.
Một cách khác để huấn luyện robot là thông qua mô phỏng, cho chúng xem rất nhiều video về những việc mà chúng sẽ làm. Ông Cheung cho biết, nhiều công ty khởi nghiệp robot hàng đầu của Trung Quốc sử dụng phần mềm và chip do công ty Nvidia ở Thung lũng Silicon sản xuất để thực hiện huấn luyện mô phỏng cho robot.
Mặc dù không ai chắc chắn được rằng robot hình người sẽ hữu ích đến mức nào, nhưng Trung Quốc đã đưa vào sử dụng hai triệu robot sản xuất. Các nhà máy ở Trung Quốc đã lắp đặt gần 300.000 robot mới vào năm ngoái, trong khi các nhà máy của Mỹ chỉ lắp đặt 34.000 con.
Các nhà máy Trung Quốc đã cải thiện đáng kể khả năng sản xuất robot, một lợi thế lớn so với các công ty nước ngoài đang gặp khó khăn trong việc sản xuất chúng với số lượng lớn. Công ty khởi nghiệp Unitree Robotics thì công bố kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), điều có thể cung cấp nguồn vốn cần thiết để giúp công ty trở thành nhà sản xuất robot hình người hàng đầu đại lục. Các robot hình người cơ bản mới nhất có giá khoảng 6.000 USD tại Trung Quốc, chỉ bằng một phần nhỏ so với giá của robot do Boston Dynamics sản xuất, vốn là công ty hàng đầu của Mỹ trong ngành này.
Các nhà sản xuất robot Trung Quốc có thể đưa ra mức giá thấp hơn một phần do họ nhận được nhiều vốn đầu tư từ chính quyền địa phương và các quỹ đầu cơ do nhà nước hậu thuẫn. Chính phủ Bắc Kinh đã thành lập một quỹ trị giá 14 tỷ đô la để đầu tư vào trí tuệ nhân tạo và robot. Thượng Hải cũng thành lập một quỹ trí tuệ nhân tạo thể hiện với khoản đầu tư ban đầu khoảng 77 triệu đô la.
Như vậy, không rõ liệu bong bóng robot có nổ. Chỉ biết rằng Trung Quốc đang đi đầu toàn thế giới về những cỗ máy hình người thông minh, có khả năng làm nhiều tác vụ. Chính phủ coi đây là trụ cột chiến lược, là “công nghệ mang tính cách mạng ngang hàng với AI và xe điện”. Le Monde dẫn dự báo cho biết quy mô thị trường robot Trung Quốc có thể đạt 5.000 tỷ USD vào năm 2050, và riêng năm 2024 nước này đã chiếm tới 2/3 số bằng sáng chế robot toàn cầu.
Theo: The NY Times, Forbes
