Lần theo dấu các tài sản bí mật của Gaddafi

Hồi tháng 3, biệt thự 16 triệu USD này có giá cho thuê 15.000 USD/tuần trên thị trường thuê nhà, khi một nhóm người Libya kéo tới và bắt đầu sống tự do ở đó. Ngôi nhà có 7 hoặc 8 phòng ngủ kèm theo các phòng tắm xa hoa, một bể bơi trong nhà và một phòng chiếu phim. Từ lâu được cho là thuộc về con trai cưng của ông Gaddafi, Saif al-Islam, từng là sinh viên của trường Kinh tế London, nhưng thực tế nó thuộc về người con thứ Saadi. 

Cuộc chiến pháp lý

Những người kéo tới sống tại biệt thự nói họ sẽ không rời đi cho đến khi nào cơ ngơi này được trao cho nhân dân Libya. Liệu điều đó có xảy ra hay không - và nếu có thì khi nào - còn phụ thuộc vào tòa án Tối cao London. 

Trong tháng 12, các luật sư đại diện cho đại sứ quán Libya đã yêu cầu tòa án chuyển quyền sử dụng tòa nhà cho chính phủ Libya.

Chính thức thì căn biệt thự được đăng ký dưới tên của Capitana Seas Limited, một công ty có trụ sở ở quần đảo Virgin của Anh, nơi luật giữ bí mật thường khiến cho việc tìm ra chủ sở hữu thật sự cực kỳ khó khăn, nếu không muốn nói là không thể. 

Nhưng ngay khi các lệnh cấm vận của Liên Hợp Quốc được áp đặt lên Libya, đòi hỏi chính phủ Anh phải phong tỏa các tài sản do Gaddafi kiểm soát ở Anh, Bộ tài chính nước này đã yêu cầu quần đảo Virgin phải tiết lộ chủ nhân của Capitana Seas.

"Họ [Bộ Tài chính] xác nhận với chúng tôi lý do các tài sản của công ty ở Anh chịu lệnh cấm vận bởi vì chủ sở hữu là Saadi Gaddafi", Mohamed Shaban, một luật sư có nhiệm vụ lần theo các tài sản của gia đình Gaddafi ở Anh, cho biết. "Chúng tôi có thể chứng tỏ rằng lợi ích của tài sản này thuộc về Saadi Gaddafi. Tòa án sẽ không có vấn đề gì với căn nhà đó". 
 
Shaban nói ông tin rằng mình có thể chứng minh Saadi Gaddafi, 38 tuổi, đã giành được tòa biệt thự ở 7 Winnington Close một cách hợp pháp hoặc nhờ biển thủ các quỹ của Libya.

Saadi Gaddafi, một chỉ huy của Đơn vị 48 thuộc Bộ Quốc phòng Libya, sẽ không thể nhận được một khoản thu nhập đủ để mua căn nhà này, theo luật sư Shaban. Tương tự, anh ta cũng không thể có được từng đó tiền từ quãng thời gian ngắn ngủi chơi bóng đá chuyên nghiệp ở Italia. Thêm nữa, không có bất kỳ một món quà lớn nào từ ông Gaddafi cho con trai được đăng ký, vì đây là quy định của luật pháp Libya. 

"Đây chắc chắn là vụ đầu tiên mà tôi nắm rõ, với một tài sản có liên quan tới cá nhân một trong những thành viên nhà Gaddafi, đang được theo đuổi ở Anh", luật sư Shaban nói.

Ông cho biết thêm rằng đây là một vụ thử nghiệm, bởi vì nó sẽ giúp nhóm luật sư Libya xác định mức độ bằng chứng và lập luận mà tòa án cần đến trong bất kỳ một nỗ lực nào trong tương lai nhằm giành lại các tài sản của Gaddafi. 

Bậc thầy che giấu tài sản
 
Luật sư Shaban đã đưa nhiều tài sản đáng nghi khác trong "tầm ngắm" - ở khu vực giàu có Knightsbridge tại London - mà ông cho là thuộc về nhà Gaddafi. 

"Những người hàng xóm trao cho chúng tôi thông tin rất hữu ích và lời chứng thực rằng một cơ ngơi cực kỳ đắt giá từng được các con trai của đại tá Gaddafi sử dụng trong nhiều năm và họ nghi đó là của Saif và Mutassim", ông cho biết.

Bởi vì Saif al-Islam Gaddafi bị Tòa án Tội phạm quốc tế (ICC) truy nã, ông Shaban đã trao những thông tin kể trên cho bộ phận các tội phạm tài chính của ICC. Ông cũng tin rằng có nhiều tài khoản ngân hàng của Gaddafi ở Anh song nói rằng nắm giữ được chúng còn khó hơn do Đạo luật Bảo vệ Dữ liệu của nước sở tại.

Robert Palmer thuộc tổ chức giám sát tham nhũng Global Witness cho rằng nhiều năm sống dưới các lệnh cấm vận đã biến Gadafi thành một bậc thầy về che giấu tài sản. 

"Tương đối đơn giản khi giấu nhân dạng của mình đằng sau các công ty vỏ bọc ở nước ngoài để che đậy những gì mà bạn thực sự sở hữu hoặc kiểm soát. Bạn có thể tạo ra một chuỗi các tài sản khác nhau, các phụ tá và những người kinh doanh và trung gian để giấu các tài sản của mình", ông Palmer nói.

Giá trị hiện thời của biệt thự 7 Winnington Close vẫn là 16 triệu USD, bằng với mức giá được thanh toán vào tháng 5/2009.  

Hồi tháng 3, cựu thống đốc Ngân hàng trung ương Libya, Farhat Bengara, cho biết nước này có các tài sản bị phong tỏa trị giá khoảng 168 tỷ USD, có liên quan tới chính quyền Gaddafi. Nhiều trong số đó được nắm giữ bởi Cơ quan Đầu tư Libya (LIA) - một quỹ do Saif al-Islam Gaddafi lập ra. 

Các nhà chức trách mới của Libya hiện đang nắm quyền kiểm soát LIA. 

Ở Anh, luật sư Shaban hy vọng sẽ giành được quyền kiểm soát các tài sản của Gaddafi nhưng ông bi quan về các triển vọng mang được tiền mặt của gia đình Gaddafi về nước.

 

kyanh