Vụ mất trộm phi lý và bê bối tạt gáo nước lạnh vào gia đình chủ tịch sân bay Changi

Parti Liyani, nữ lao động nhập cư người Indonesia, làm việc trong nhà ông Liew Mun Leong trong suốt 9 năm trước khi rời đi vào năm 2016. Mâu thuẫn giữa cô và gia đình Liew bùng lên trước đó vài tháng khi gia đình Karl, con trai của ông Liew dọn ra ở riêng tháng 3/2016. Lúc này, Liyani được yêu cầu dọn dẹp nơi ở và làm việc của Karl dù trong hợp đồng, cô chỉ phải giúp việc cho gia đình người bố. Mâu thuẫn nảy sinh khi Liyani không chịu lau dọn bồn cầu và nấu cơm ở ngôi nhà Karl.

Theo tòa án, Liyani và gia đình Liew có mối quan hệ "thân tình". Tuy nhiên, người phụ nữ này nhiều lần được điều tới phục vụ nhà của người con trai Karl ngay cả khi vẫn phải làm việc cho gia đình ông chủ, người từng đảm trách vai trò Chủ tịch Sân bay Changi và nhiều vị trí khác, bao gồm cả cố vấn cho tập đoàn đầu tư nhà nước Temasek của Singapore.

Việc Liyani không thoải mái khi phải làm quá nhiều công việc dẫn tới quyết định sa thải cô vào tháng 10/2016. Người phụ nữ Indonesia này có 2 giờ để dọn đồ và đi khỏi nhà. Cô cũng xin gia đình nhà chủ những chiếc hộp lớn để có thể đóng đồ đạc và gửi về quê nhà. Tuy nhiên, trong lúc thu dọn hành lý, Liyani đe dọa sẽ khiếu nại với Bộ Nhân lực Singapore (MOM) về tình trạng bị buộc làm việc nhiều trong gia đình Liew.

Trước khi kịp niêm phong 2 trong số những chiếc hộp của mình, Liyani bị yêu cầu rời đi vì quá giờ. Hai người lái xe làm việc cho gia đình này đã đóng gói các hộp. Tuy nhiên, vợ của ông Karl là Heather Lim yêu cầu kiểm tra hành lý của Liyani để xác định xem có đồ vật nào bất hợp pháp trong đó hay không. Ngày 29/10, họ kiểm tra và phát hiện ra những món đồ của gia đình mình. Một video 21 giây được quay ghi lại quá trình phát hiện các vật khả nghi.

Ngày 30/10, ông Liew Mun Leong và con trai trình báo vụ việc lên cảnh sát. Sau khi kiểm tra, nhà chức trách Singapore cho phép gia đình này lấy các món đồ ra khỏi thùng để sử dụng. Chúng bao gồm chiếc đồng hồ của Karl đã hỏng quai đeo và rơi núm vặn, món đồ mà gia đình nói rằng có giá 25.000 đô la Singapore và là món quà kỷ niệm mà ông Liew tặng cho con trai. Nó là một trong rất nhiều chiếc đồng hồ mà Karl được bố tặng nhưng vẫn có "giá trị tinh thần".

Ngoài ra, những món đồ bị cho là mất cắp đều đã cũ và không còn hoạt động, chẳng hạn như đầu đọc DVD đã hỏng, túi xách bị bục, kính râm đã mờ và quần áo cũ. Chúng được định giá 34.000 đô la Singapore nhưng nhiều khả năng là những thứ mà gia đình giàu có này đã vứt vào thùng rác và được người giúp việc nhặt nhạnh lại.

Ngày 2/12, Liyani trở lại Singapore và bị bắt ngay tại sân bay Changi khi máy bay vừa hạ cánh. Những tang vật của vụ án này chỉ được cảnh sát thu giữ vào ngày 18/4/2018, tức là nhiều ngày sau khi vụ việc xảy ra. Hỏi cung được tiến hành bằng tiếng Anh và tiếng Bahasa Melayu trong khi nghi phạm nói tiếng Bahasa Indonesia. Điều tra viên, người phiên dịch từ tiếng Anh sang tiếng Bahasa Melayu cho nghi phạm thừa nhận có sự khác nhau giữa nó và tiếng Bahasa của Indonesia.

Liyani bị buộc tội vào tháng 8/2017 với 4 tội danh, bao gồm 3 tội trộm cắp và 1 tội lợi dụng sự tín nhiệm của người làm công để ăn cắp. Tháng 10/2017, Liyani thông báo với MOM về việc bị ép buộc làm việc bất hợp pháp trong gia đình Liew. Tháng 4/2018, Liyani ra tòa với cáo buộc trộm cắp.

Trong phiên tòa sau đó, ông Liew Mun Leong nói rằng gia đình mình từ lâu đã nghi ngờ Liyani trộm cắp nhưng vẫn "dung túng" cho hành vi của cô. Thậm chí, người đàn ông giàu có này còn nói rằng mình bị "nghiện" túi xách và phản bác lời biện hộ của luật sư cho rằng mình đã vứt bỏ những chiếc túi đó. Ngoài ra, Liew cũng bác bỏ khả năng vợ ông cho người hầu những chiếc túi này.

Tháng 3/2019, tòa án chính thức tuyên bố Liyani có tội. Người giúp việc tới từ Indonesia bị kết án 26 tháng tù giam. Trong suốt thời gian trước đó, người phụ nữ này không thể tìm được việc làm với một bản án treo trên đầu.

Tuy nhiên, phải tới ngày 4/9/2020, Tòa án Tối cao Singapore mới bác tất cả các phán quyết, tuyên bố Liyani trắng án với mọi cáo buộc. Trong tuyên bố của mình, Thẩm phán tòa Tối cao Chan Seng Onn khẳng định những cáo buộc vào Liyani là không rõ ràng bởi cô không có động cơ chính đáng. Ngoài ra, bên công tố không chứng minh được việc phạm tội mà chỉ nghi ngờ.

Thậm chí, Thẩm phán tòa Tối cao còn tin rằng gia đình Liew cố tình buộc Liyani phải thôi việc trong thời gian ngắn để cô không đủ thời gian đóng gói hành lý và đi khiếu nại lên MOM về hành vi của gia đình này. Ngoài ra, họ có thể cũng không báo cảnh sát nếu không bị người giúp việc này đe dọa báo cáo sự việc lên nhà chức trách.

Không ai biết gia đình Liew đã tiết kiệm được bao nhiêu khi buộc Liyani phải vừa dọn dẹp cho gia đình mình, vừa phải phục vụ gia đình người con trai và văn phòng của anh ta. Tuy nhiên, những thiệt hại mà họ phải gánh chịu đã được nhìn thấy rõ. Ngay tại phiên tòa ngày 4/9, Thẩm phán tòa Tối cao Chan Seng Onn đã mô tả Liew Karl, con trai ông Liew Mun Leong là nhân chứng "không chỉ kém uy tín mà còn không nghiêm túc khi đưa ra lời khai".

Việc cáo buộc người giúp việc ăn cắp những món đồ mà có vẻ là hư hại, hỏng hóc và ít giá trị đối với chủ sở hữu bị coi là cáo buộc "khá bất thường". Chỉ 3 ngày sau, Văn phòng Bộ trưởng Tư pháp Singapore tuyên bố rằng những phát hiện của Thẩm phán Chan "đặt ra những câu hỏi về việc cần phải điều tra thêm về vụ án".

Bộ Tư pháp cho biết họ sẽ dựa vào phán quyết của Thẩm phán Chan để có thể đưa ra thêm các biện pháp khác, thậm chí là những hành động cần thiết nếu có, trong vụ việc này. Ngoài việc cảnh báo gia đình Liew sau khi nhận tố cáo của Liyani năm 2018, Bộ Nhân lực Singapore (MOM) hiện đang tham vấn Bộ Tư pháp về việc "thực thi thêm các động thái khác, nếu có, với gia đình này hay không". Trong khi đó, Cảnh sát Singapore đang xem xét một số sĩ quan liên quan tới vụ án này.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tư pháp Singapore Lucien Wong từ chối liên quan tới vụ án vì "lý do cá nhân". Trước khi trở thành người đứng đầu cơ quan tư pháp Singapore, ông Wong từng ngồi trong hội đồng quản trị của CapitaLand trong khi ông Liew Mun Leong là Chủ tịch và giám đốc điều hành của công ty này.

Ông Wong từ chức trong hội đồng quản trị vào năm 2006. Bộ Tư pháp Singapore cũng cho biết ông Wong và ông Liew không có mối quan hệ cá nhân nào. Điều này vẫn được tiếp tục duy trì ở thời điểm hiện nay.

Tuy nhiên, sóng gió chưa phải đã hết với gia đình Liew. Trước áp lực của dư luận Singapore sau khi Liyani được tuyên bố trắng án, hôm 10/9, ông Liew Mun Leong đã tuyên bố từ chức khỏi tất cả các vị trí mình nắm giữ, từ các hoạt động công ích, các doanh nghiệp tới cả chức Chủ tịch Tập đoàn Sân bay Changi. Cụ thể, ông Liew sẽ không còn vai trò gì trong Changi Group, Surbana Jurong, Temasek Foundation và Temasek International.

Phân trần về quyết định của mình, Liew nói rằng: "Những ai biết tôi đều sẽ hiểu tôi đam mê vai trò và sứ mệnh của mình trong những tổ chức này. Tuy nhiên, tôi không muốn những việc của mình khiến ban lãnh đạo và nhân viên trong các tổ chức này phân tâm. Tôi vẫn sẵn sàng hỗ trợ và tư phấn miễn phí cho các đơn vị này nếu được yêu cầu".

Trong tuyên bố của mình, Liew cũng khẳng định sự tin tưởng và hệ thống pháp luật của Singapore cũng như tôn trọng quyết định của Tòa Tối cao về vụ việc của cô Liyani.

Về phần mình, nữ lao động nhập cư Indonesia cho biết: "Tôi tha thứ cho người chủ của mình. Tôi chỉ muốn nói với họ rằng đừng làm điều tương tự với bất cứ người làm công nào khác như họ đã làm với tôi".

Luật sư của Liyani cho biết họ sẽ tiếp tục kiện yêu cầu bồi thường bởi 4 năm qua, Liyani hoàn toàn không tìm được việc làm.

Linh Anh