Tỷ phú giàu nhất Israel phân chia tài sản bằng... xổ số

05/01/2017 14:33 PM | Kinh doanh

Sau khi những nhà quản lý bên ngoài chia đội hàng trăm con tàu lớn nhỏ của ông trùm vận tải biển Sammy Ofer thành 2 nhóm có giá trị bằng nhau, hai người con trai Idan và Eyal được gọi đến, và lựa chọn ngẫu nhiên nhóm tài sản mà mình sẽ thừa kế.

Khi tỷ phú giàu nhất Israel qua đời năm 2011, việc phân chia số tài sản khổng lồ của ông rất đơn giản: quy thành 2 tờ vé số jackpot với giá trị giải thưởng lên đến hàng tỷ USD. Sau khi những nhà quản lý bên ngoài chia đội hàng trăm con tàu lớn nhỏ của ông trùm vận tải biển Sammy Ofer thành 2 nhóm có giá trị bằng nhau, hai người con trai Idan và Eyal được gọi đến, và lựa chọn ngẫu nhiên nhóm tài sản mà mình sẽ thừa kế, dưới sự chứng kiến của người mẹ.

“Chúng tôi bước vào phòng và chọn cho mình một trong hai chiếc phong bì đóng kín. Chuyện đã xảy ra như vậy, rất hòa bình và chẳng có vở kịch nào diễn ra”, người em trai Idan (năm nay 61 tuổi) nói.

Họ cũng đã làm điều tương tự với những bức tranh được vẽ bởi Picasso, Van Gogh và những tác phẩm khác trong bộ sưu tập nghệ thuật của người cha. Những tài sản khác của gia đình – gồm bất động sản, cổ phiếu ngân hàng, cổ phần ở nhà máy hóa chất lớn nhất Israel – được chia dựa trên sự tham gia của mỗi người vào hoạt động kinh doanh. Người anh Eyal (năm nay 66 tuổi) thừa kế cổ phần ở ngân hàng Mizrahi Tefahot, công ty bất động sản Melisron và những bất động sản khác cùng cổ phần ở Royal Caribbean Cruises. Idan nắm quyền kiểm soát công ty niêm yết lớn nhất ở Israel và nhiều khoản đầu tư công nghệ khác.

Chẳng cần nhìn đâu xa, hai anh em có thể nhìn vào Liora và Doron Ofer – hai người con của ông bác Yuli – để nhận thấy cuộc chiến thừa kế có thể khiến gia đình chia tách như thế nào. Họ đã từ mặt nhau sau cuộc kiện tụng kéo dài để tranh chấp cổ phần của bố. Theo tính toán của Bloomberg, hiện Liora nắm trong tay 2,3 tỷ USD trong khi tài sản của Doron chỉ có giá trị 675 triệu USD.

Tuy nhiên, qua thời gian thì tính may rủi và sự khác biệt trong mức độ chấp nhận rủi ro đã đẩy Idan và Eyal vào hai thái cực giống như anh em họ của mình. Tài sản của Idan sụt giảm vì những quyết định đầu tư không đúng thời điểm, đà lao dốc của thị trường hàng hóa và môi trường kinh doanh không thuận lợi. Ngược lại, tài sản của Eyal ngày càng phình to sau khi những khoản đầu tư vào tòa nhà văn phòng và khách sạn ở Mỹ và châu Âu mang lại lợi nhuận lớn.

Khi hai anh em chia tài sản năm 2013, mỗi người có hơn 6 tỷ USD. Hiện tài sản của Idan giảm xuống chỉ còn 3 tỷ USD còn của Eyal đã tăng lên 8,6 tỷ USD.

Giá trị tài sản của Eyal và Idan đã biến động ngược chiều. Nguồn: Bloomberg.

Kiểm tra xem anh mình có bao nhiêu tiền “chẳng khiến tôi cảm thấy vui”, Idan nói với Bloomberg. “Nhưng tôi đã quen rồi, tôi chẳng phải là một kẻ đầu cơ. Là người hoạt động lâu năm trong ngành vận tải biển, tôi vẫn cảm thấy dễ chịu với những thứ mang tính chu kỳ như vậy”.

Sinh ra ở Israel, cả hai anh em đều đi du học ở Anh trước khi quay về Israel để hoàn thành nghĩa vụ quân sự. Sau khi học ngành luật hàng hải ở London, Eyal hỗ trợ bố mình mở rộng việc kinh doanh vận tải biển của gia đình. Idan, người tốt nghiệp ĐH Haifa năm 1982, không thích ý tưởng chia sẻ thứ mà ông gọi là “văn phòng nhỏ hẹp” với cha mình. Thay vào đó ông chuyển đến Hồng Kông, phát triển mảng tàu chở dầu.

Sau 1 thập kỷ hoạt động ở châu Á và vài năm ở New York, Idan buộc phải trở về quê nhà. Gia đình sở hữu tập đoàn khổng lồ Israel Corp. bị lừa đảo và quyết định bán mình. Năm 1999, nhà Ofer chi 330 triệu USD mua quyền kiểm soát tập đoàn và Idan được chọn làm Chủ tịch. Sự trở về của Idan được ví von là “lễ đăng quang của vị hoàng tử mới ở Israel”.

Nhưng khoản đầu tư này chính là ngọn nguồn cho những rắc rối của Idan. Tài sản lớn nhất của Israel Corp. là công ty phân bón Israel Chemicals. Năm 2008, nhà làm phim Miki Rosenthal tung ra một bộ phim tài liệu có tựa đề “The Shakshula System” nói về mối quan hệ giữa nhà Ofer với các chính trị gia, buộc tội gia đình đã sử dụng mối quan hệ thân quen với các quan chức Chính phủ để mua các tập đoàn nhà nước với giá rẻ.

Năm 2009, Idan đâm đơn kiện buộc tội Rosenthal vu khống. Idan nói rằng ông không hề mua lại các công ty với giá rẻ mà còn giúp Chính phủ tiết kiệm hơn 2 tỷ USD. Rosenthal phản pháo rằng Idan đã “dùng những lời xuyên tạc để dọa dẫm và ngăn cản bộ phim được hoàn thành”.

Năm 2011, những người lao động bình dân Israel đã xuống đường biểu tình ở thủ đô Tel Aviv và nhiều thành phố khác để biểu tình, đổ tội giới doanh nhân mà điển hình là Idan đã khiến giá cả leo thang và làm đời sống của họ đi xuống. Cuối cùng Chính phủ Israel đã tăng thuế đánh vào lợi nhuận trong nước của Israel Chemical (ICL) và còn xem xét tước bỏ giấy phép khai thác mỏ kali carbonat ở gần biển Chết.

Khi Idan cố gắng bán ICL cho Potash Corp. với giá 13,5 tỷ USD năm 2012, các nhà làm luật Israel đã không thông qua thương vụ này vì cho rằng không phục vụ lợi ích quốc gia. Giá kali carbonat – sản phẩm mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho ICL – giảm tới 75% trong 8 năm qua khiến số cổ phần của Idan giảm từ con số 6,5 tỷ USD của năm 2008 xuống dưới 1 tỷ USD.

Trong khi đó Eyal đã sống ở nước ngoài từ những năm 1970 và giảm thiểu tối đa vai trò của mình ở Israel Corp. Ông âm thầm xây dựng đế chế bất động sản khởi nguồn từ Manhattan (Mỹ). Ngày nay Eyal sở hữu hơn 50 bất động sản ở 4 quốc gia, từ khách sạn Travelodge ở London đến những dự án hoành tráng hơn như tòa tháp 43 tầng ở Manhattan, nơi CEO của Goldman Sachs Lloyd Blankfein và ngôi sao nhạc rock Sting sinh sống trong những căn hộ có giá gần 100 triệu USD.

Những đối tác của Eyal miêu tả ông là một con người đầy tham vọng, tuân thủ kỷ luật, tập trung và rất quan tâm đến việc truyền loại công việc kinh doanh cho 4 người con.

Nếu Eyal là đại diện cho một công ty gia đình trị theo kiểu cổ điển, Idan lại là một kẻ liều lĩnh táo bạo. Ông nói mình không có hứng thú với bất động sản và luôn tránh những thị trường đã bão hòa vì chúng tăng trưởng chậm. Ông đứng sau các dự án nhà máy điện ở châu Phi và Peru, một công ty ô tô Trung Quốc và một startup phát triển bộ thử nước tiểu tại nhà. Năm 2007, ông đầu tư vào Better Place – một công ty vận hành trạm sạc xe điện được định giá tới 2 tỷ USD năm 2014 nhưng 2 năm sau đã bị phá sản.

Ở thời kỳ huy hoàng của Better Place, Idan đặt cược vào những giàn khoan dầu nước sâu. Cuối năm 2011, ông niêm yết cổ phiếu Pacific Drilling trên sàn chứng khoán New York. Thế nhưng cú lao dốc của giá dầu khiến cổ phiếu này giảm giá tới 95%.

Hai anh em là những người bạn thân của nhau, nhưng họ không bao giờ bàn chuyện công việc khi gặp nhau. Eyal tự nhận mình là một người canh giữ “kho báu” mà anh có ý định truyền lại cho các con. Trong khi đó, Idan – người có con trai lớn nhất đang học ở Harvard – vẫn chưa chắc chắn về vai trò của các con trong đế chế kinh doanh của mình. Anh quan niệm chỉ những luật sư là người giành chiến thắng khi các gia đình đoàn kết với nhau và cuối cùng là tranh giành tài sản.

Theo Thu Hương

Cùng chuyên mục
XEM