Có một thế hệ trẻ đang đau khổ vì thất nghiệp
Rất nhiều người trẻ chưa có việc làm vẫn đang sống trong cảnh nghèo đói. Điều này đặc biệt đúng tại các nước đang phát triển.
Cứ hai năm một lần, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) sẽ báo cáo thống kê về xu hướng thị trường lao động của những người trẻ tuổi. Báo cáo này có tên gọi là “Xu hướng việc làm toàn cầu cho giới trẻ” (GET Youth).
Tuy nhiên báo cáo gần đây nhất cho thấy, đến nay vẫn còn quá nhiều người trẻ (cả nam lẫn nữ) đều chưa có công ăn việc làm tử tế. Hơn nữa, do sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu vẫn đang chậm chạp, xu hướng này có nhiều khả năng sẽ tiếp tục đi xuống.
Biểu đồ này cho thấy tỷ lệ thanh niên thất nghiệp theo vùng, trong năm 1995 và khoảng thời gian 2005-2014:
Những con số này cho thấy: Trong 200 triệu người thất nghiệp trên toàn thế giới thì có đến 73.3 triệu người là thanh niên (trong độ tuổi từ 15 đến 24). Hai phần ba các nước châu Âu đang có tỉ lệ thanh niên thất nghiệp trên mức 20%, và một phần ba trong số này muốn tìm một công việc dài hạn.
Công việc, nếu có, cũng thường không đúng mong muốn của giới trẻ.
Những nước Trung Đông và Bắc Phi thậm chí có tỷ lệ thanh niên thất nghiệp gần 30% trong nhiều thập kỷ qua, và đây cũng là 2 khu vực có tỷ lệ thất nghiệp ngày càng xấu đi những năm gần đây.
Rất nhiều người trẻ chưa có việc làm vẫn đang sống trong cảnh nghèo đói. Điều này đặc biệt đúng tại các nước đang phát triển. ILO ước tính rằng, những người thất nghiệp và lao động nghèo chiếm đến hai phần năm nguồn lao động thanh niên toàn cầu.
Một phần ba trong số đó (khoảng 169 triệu người) là lao động trẻ sống dưới mức 2 USD/ngày. Nếu tăng mức sống lên 4 USD/ngày, con số trên sẽ vào khoảng 286 triệu người. Đối với nguồn lao động là phụ nữ trẻ, con số này thậm chí còn tồi tệ hơn.
Theo ước tính, trong một thập kỷ tới cần tạo ra 475 triệu việc làm nhằm giảm thiểu số lượng thanh niên thất nghiệp, điều đó cũng có nghĩa là phải tạo cơ hội cho ít nhất 40 triệu người tham gia vào thị trường lao động mỗi năm.
Vậy thì, tỷ lệ thanh niên thất nghiệp và có việc làm nhưng lại là những công việc “kém chất lượng” sẽ gây nên ảnh hưởng gì?
Đối với các cá nhân, các bằng chứng cho thấy những người gặp khó khăn trong khi tìm kiếm công việc đầu tiên sẽ gặp khó khăn cao hơn cho tương lai việc làm của họ sau này. Cơ hội của họ lúc này chỉ là những công việc không quá đòi hỏi có tay nghề, và nguồn thu nhập của họ sẽ ngày càng ít đi nhiều năm sau đó.
Đối với toàn xã hội và nền kinh tế toàn cầu, điều này cũng khiến cho năng suất giảm và sức khỏe cộng đồng bị ảnh hưởng. Thậm chí người ta đã từng tranh luận rằng, một số bất ổn xã hội trên thế giới trong thập kỷ qua bắt nguồn từ thế hệ trẻ toàn cầu, khi mà họ được giáo dục tốt hơn nhưng lại không thể tìm được việc phù hợp và mang lại hiệu quả thực sự.
ILO và cộng đồng quốc tế đã nhận thức sâu sắc về vấn đề lao động của thanh niên từ lâu. Tháng Mười năm 2015, Ban Giám đốc điều hành của Liên Hiệp Quốc đã chấp nhận đưa ra “Luật toàn cầu về việc làm cho thanh niên”, và ILO sẽ phụ trách vấn đề này.
Báo cáo Xu hướng Việc làm Toàn cầu cho giới trẻ đã nói về mở rộng quy mô đầu tư để tạo việc làm phù hợp cho những người trẻ tuổi. Trong đó có 3 cách chính mà các quốc gia, với sự hỗ trợ của ILO, đang nhắm tới để giải quyết những thách thức về nguồn lao động thanh niên:
• Ưu tiên chính sách giải quyết việc làm. Giải quyết việc làm với số lượng và chất lượng thì cần phải có hành động cụ thể từ Chính phủ. Chính phủ nên đưa ra những chính sách hợp lý nhẵm hỗ trợ việc làm và nâng tổng cầu, bao gồm cả số lượng công việc, phụ cấp lương và đào tạo, chính sách tài khóa ngược chu kỳ và ủng hộ những doanh nghiệp trẻ.
• Nhắm tới khó khăn cụ thể của những người trẻ để giải quyết triệt để thông qua đào tạo kỹ năng và đưa ra chính sách thị trường lao động hợp lý. Một số nước đã áp dụng hoặc mở rộng hội nhập thị trường lao động cho lớp thanh niên thông qua các biện pháp cụ thể. Như là việc đưa ra những chương trình đào tạo, hỗ trợ tìm kiếm việc làm và những dịch vụ việc làm khác. Trong đó có rất nhiều công việc dành cho cả những người thiệt thòi, không may mắn để họ hòa nhập hơn với xã hội.
• Thúc đẩy các đối tác mở rộng quy mô đầu tư để tạo việc làm cho lớp trẻ. Sức mạnh kết nối giữa các tổ chức quốc tế, Chính phủ, người sử dụng lao động và cả người lao động sẽ tạo nên một kết quả vô cùng khác biệt. “Luật toàn cầu về việc làm cho thanh niên” sẽ cung cấp cho thế hệ trẻ chuyên môn chính quy và nâng cao nhận thức về công việc của mình. Đây cũng được xem là cách tận dụng nguồn lực thỏa đáng từ cơ sở có sẵn để hình thành nên những điều mới mẻ hơn.
Rõ ràng, ứng phó với những thách thức về vấn đề việc làm của giới trẻ toàn cầu đòi hỏi những cách tiếp cận phù và đa dạng. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, các nhà hoạch định chính sách cũng cần phải chú ý đến tiếng nói của cả thế hệ trẻ. Thường thì những người trẻ tuổi sẽ hiểu rõ biện pháp nào có thể giúp họ thích nghi hoàn cảnh nhanh hơn.
Vì lợi ích tăng trưởng kinh tế toàn cầu và một quá trình chuyển đổi công bằng cho một thế giới bền vững hơn, các quốc gia nên tập trung vào vấn đề thanh niên thất nghiệp để tìm ra những giải pháp cụ thể cho vấn đề này. Chúng ta cũng có thể đưa ra các chính sách để phát triển kỹ năng và tạo công việc xứng đáng cho những người trẻ tuổi.
