Ba câu hỏi lớn cho ngành ô tô 2015 sau một năm “bùng nổ”

Nhiều ngành kinh doanh đã trải qua một năm 2014 đầy khó khăn khi phải đối mặt với nhu cầu suy giảm. Tuy nhiên, có một số mặt hàng không thiết yếu đã ghi nhận sự “bùng nổ” về doanh số với mức tăng trưởng trên 40% so với năm 2013, điển hình là điện thoại và ô tô.

Đối với thị trường ô tô, các con số về tình hình tiêu thụ hàng tháng được các doanh nghiệp công bố cho thấy đà tăng vẫn chưa có dấu hiệu chậm lại.

Trong báo cáo bán hàng tháng 1/2014, VAMA dự báo mức tiêu thụ toàn ngành năm 2014 vào khoảng 120.000 xe, tăng 9% so với kết quả của năm 2013. Tuy nhiên, con số thực tế đã lên đến gần 158.000 xe, tăng 43%.

Doanh số tháng 12 đã lập kỷ lục mới khi vượt qua mốc 20.000 xe và đây là tháng thứ 21 liên tiếp doanh số toàn ngành cao hơn cùng kỳ.

Mức tăng trưởng đồng đều đối với cả 2 phân khúc chính là xe cá nhân, tăng 42% và xe thương mại, tăng 40%. Điều này cho thấy sự tăng trưởng không chỉ đến từ nhu cầu tiêu dùng và còn xuất phát từ nhu cầu đầu tư xe phục vụ sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Tình hình tiêu thụ tốt hơn nhiều so với dự liệu nên dù chưa kết thúc năm nhưng nhiều doanh nghiệp ô tô đã vượt xa kế hoạch.

Trong năm 2014, Ô tô Trường Hải (Thaco) tiêu thụ hơn 42.300 xe, tăng trưởng 50% so với năm 2013. Một số doanh nghiệp ô tô đã niêm yết như CTCP Đầu tư Dịch vụ Hoàng Huy (HHS), Ô tô TMT (TMT), Dịch vụ ô tô Hàng Xanh (HAX) đều công bố tăng trưởng doanh thu ở mức 3 con số.

HHS - doanh nghiệp ô tô lớn nhất trên sàn xét theo vốn hóa – đã công bố kết quả kinh doanh của cả năm 2014 với 1.424 tỷ đồng doanh thu và 136 tỷ đồng LNST, tăng tương ứng 185% và 66% so với năm 2013. HHS cũng là doanh nghiệp niêm yết đầu tiên (có niên độ tài chính kết thúc vào 31/12) công bố báo cáo tài chính năm 2013 đã kiểm toán.

Đến thời điểm này, câu chuyện tăng trưởng của năm 2014 là chuyện đã qua, vấn đề quan trọng hơn đó là năm 2015 sẽ diễn ra như thế nào.

Mức tăng trưởng nào cho năm 2015?

Sau khi thị trường ô tô đã tăng trưởng 20% trong năm 2013 và 40% trong năm 2014, các doanh nghiệp chắc chắn sẽ thận trọng trong việc đặt mục tiêu tăng trưởng cho năm 2015.

Tuy nhiên trong tình hình hiện nay, thị trường ô tô trong nước nhìn chung vẫn còn nhiều dư địa để tăng trưởng. Thị trường tăng trưởng 40% trong năm qua nhưng con số tuyệt đối 150.000 xe/năm vẫn còn khá nhỏ với một đất nước 90 triệu dân và tầng lớp trung lưu đang ngày một nhiều lên.

Một chính sách quan trọng vừa có hiệu lực từ 1/1/2015 là Thông tư 165/2014/BTC của Bộ Tài chính ban hành biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN.

Theo đó thuế nhập khẩu các loại ô tô con, ô tô khách nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN sẽ giảm dần từ mức 50% năm 2015 xuống 40% vào năm 2016, 30% vào năm 2017 và 0% vào năm 2018. Đây là thông tin rất tích cực đối với ngành ô tô trong những năm tới.

Dòng xe thương mại cũng được hỗ trợ mạnh bởi tăng trưởng từ hoạt động xuất nhập khẩu, giao thương hàng hóa cũng như ngành xây dựng đã ấm lên sau một thời gian đóng băng.

Những nhân tố khác như giá xăng dầu xuống thấp kỷ lục, mặt bằng lãi suất thấp, đều là những nhân tố hỗ trợ tích cực.

Xe nhập khẩu tiếp tục lên ngôi?

Theo số liệu từ tổng cục Hải quan, nhập khẩu xe nguyên chiếc năm 2014 đạt 71.000 xe, trị giá gần 1,6 tỷ USD. Cùng kỳ năm 2013, con số tương ứng là gần 33.000 xe, trị giá 675 triệu USD – tức số lượng cũng như giá trị xe nhập khẩu đã tăng gấp đôi, vượt xa mức tăng bình quân 40% của toàn thị trường.

Đồ thị dưới cho thấy giá trị xe nhập khẩu tăng dần qua từng tháng và đã cán mức 235 triệu USD vào tháng 12.

Dù thuế nhập khẩu hiện vẫn ở mức cao và giá xe chưa giảm nhiều so với trước nhưng xe nhập khẩu vẫn đạt mức tăng trưởng ba con số cho thấy khả năng cạnh tranh rất tốt của các nhà sản xuất xe đến từ Hàn Quốc, Trung Quốc và Thái Lan -  ba thị trường nhập khẩu xe chính của Việt Nam. Và khi thuế nhập khẩu từ ASEAN về mức 0% thì tương lai của xe lắp ráp trong nước sẽ rất mong manh.

Tăng trưởng của xe nhập khẩu còn được hỗ trợ mạnh từ việc có nhiều dòng xe đang có nhu cầu lớn mà trong nước không lắp ráp hoặc lượng lắp ráp không nhiều như xe đầu kéo, xe tải nặng.

Điều này được thể hiện rất rõ qua số liệu nhập khẩu ô tô Trung Quốc (chủ yếu là xe tải cỡ trung và nặng). Trong khi nhập khẩu ô tô nói chung tăng trưởng gấp đôi thì nhập khẩu xe từ Trung Quốc đã tăng gấp 3 trong 11 tháng đầu năm.

Khởi động M&A ngành ô tô?

Các hoạt động M&A đã diễn ra rất sôi động trên nhiều lĩnh vực trong vài năm qua, tuy nhiên với ngành ô tô thì M&A vẫn còn là điều lạ lẫm. Cơ hội đối với ngành ô tô trong những năm tới vẫn còn rất lớn và bây giờ là thời điểm thích hợp để một số doanh nghiệp trong ngành ô tô nghĩ đến câu chuyện M&A.

Thị trường ô tô Việt Nam hiện nay khá phân mảnh với hàng trăm doanh nghiệp tham gia vào các công đoạn nhập khẩu, lắp ráp, phân phối; trong số này có rất ít doanh nghiệp quy mô lớn, hiệu quả kinh doanh cao.

Với một chiến lược M&A hợp lý, quy mô của doanh nghiệp sẽ tăng lên rất nhanh. Điều này đã được minh chứng từ một số trường hợp như Masan Group, Thủy sản Hùng Vương…

Cơ hội M&A hiện càng rõ nét hơn một loạt doanh nghiệp nhà nước trong ngành ô tô như Vinamotor, Cơ khí Ô tô 3-2, Transinco, Tracimexco… đã IPO trong thời gian qua. Nhiều doanh nghiệp trong số này có tên tuổi, vị thế lớn trên thị trường nhưng vì nhiều lý do mà kết quả kinh doanh vẫn còn khiêm tốn.

Ngoài ra, cơ hội M&A còn đến từ việc khá nhiều doanh nghiệp trong ngành hiện được định giá rất thấp. Savico, doanh nghiệp có doanh số lớn nhất trong ngành bán lẻ ô tô, hiện có vốn hóa chỉ ở mức 400 tỷ đồng.

Với những yếu tố trên có thể tin tưởng rằng thị trường ô tô sẽ sớm có những thương vụ M&A “đình đám”.

>> Tăng thuế ô tô 195%: Thử thách độ 'chịu chơi' của giới nhà giàu

Theo Kiến Khang