Thế giới bận chống dịch Covid-19, các nhà sản xuất Trung Quốc 'ế khách' nghiêm trọng

Chỉ 1 tháng trước, Danny Lau còn lo anh không thể kịp chuyển hàng cho các khách hàng Mỹ do nhà máy sản xuất tấm nhôm tại tỉnh Dongguan của mình chưa mở cửa trở lại vì dịch Covid-19 bùng phát.

Hiện tại, khi dịch bệnh tạm lắng, 80% công nhân nhà máy đã quay trở lại làm việc, Lau lại đối mặt với lo lắng khác: Nhà máy không nhận được đủ đơn hàng để duy trì khả năng trả lương cho nhân viên.

Đó là tình trạng tiến thoái lưỡng nan mà nhiều doanh nghiệp tại Trung Quốc đang gặp phải: Ngay khi dịch bệnh tạm lắng trong nước, Bắc Kinh đã yêu cầu các công ty phải nhanh chóng khôi phục hoạt động trong bối cảnh virus đang bắt đầu tàn phá ở những thị trường nước ngoài chủ chốt.

Trong trường hợp của Lau - công ty của anh trước đây xuất khẩu 40% sản phẩm tới Mỹ - nơi số người nhiễm bệnh hiện đã tăng 10 lần so với tuần trước lên 32.000 ca bệnh tính tới chủ nhật. Nhiều hoạt động kinh doanh tại đây bắt đầu bị ngưng trệ.

"Nền kinh tế thế giới sẽ bị ảnh hưởng trong dài hạn và nó sẽ tác động tới lượng đơn hàng với các sản phẩm là vật liệu xây dựng", Lau nói. Anh chia sẻ rằng sắp tới đây các dự án phát triển bất động sản của chính phủ và trên toàn thế giới sẽ giảm mạnh.

Lau nói rằng anh không có bất kỳ đơn hàng nào mới kể từ khi mở cửa lại nhà máy vào cuối tháng .

Thông tin chính thức được đăng tải thì kinh tế lớn nhất thế giới đang bắt đầu hoạt động trở lại như bình thường. Tuy nhiên với những công ty như của Lau, họ đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng, và vì vậy triển vọng trong tương lai có thể không phải màu hồng như mong muốn của chính phủ.

"Chúng tôi đang thực hiện điều chỉnh giảm với dự báo tăng trưởng GDP tại Trung Quốc vào năm 2020 xuống còn 2,1% từ 5,4% trước đó. Đây là kết quả của việc nền kinh tế trải qua một sự gián đoạn kéo dài và nhu cầu trên toàn thế giới yếu đi do sự lây lan của virus", theo Wang Dan - chuyên gia phân tích.

Trung Quốc đã xuất khẩu 17,23 nghìn tỷ NDT hàng hóa và dịch vụ trong năm 2019, chiếm 17,4% tổng GDP của cả nước. Tuy nhiên, cả 4 thị trường hàng đầu của họ gồm Liên Minh Châu Âu, Mỹ, Đông Nam Á và Nhật Bản hiện đều đang gặp khó khi họ nỗ lực kiểm soát sự lây lan của Covid-19. Một vài nơi thậm chí còn đang bị phong tỏa trên diện rộng.

Wang tin rằng trợ cấp chính phủ có thể đẩy mạnh tiêu dùng nội địa và những công ty liên quan tuy nhiên các chính sách này sẽ không giúp được gì nhiều đối với những công ty chuyên về xuất khẩu.

"Vấn đề nằm ở nhu cầu. Giảm thuế và trợ cấp không giúp được nhiều nếu công ty không nhận được các đơn hàng. Dự đoán tình hình dịch bệnh có thể cải thiện vào tháng 6 cũng là một dự đoán quá lạc quan". Wong nói thêm rằng tình huống của họ sẽ chỉ được cải thiện một khi dịch bệnh được kiểm soát bên ngoài Trung Quốc.

Một vài khách hàng của họ hiện đang yêu cầu nhân viên không đến văn phòng làm việc.

Richard Chan - người sở hữu một nhà máy làm đồ trang trí Giáng Sinh nói rằng anh sẽ phải để 20 - 30% nhân viên nghỉ việc trong năm nay vì nhu cầu giảm. "Hầu hết mọi người đều cắt giảm đơn hàng".

Những khách hàng thân thiết gồm siêu thị Anh là Tesco và nhà bán lẻ Marks & Spencer cũng đặt ít đồ trang trí lễ tết hơn để tiết kiệm tiền cho những trang thiết bị y tế hàng ngày. Các nhà bán lẻ và siêu thị tại Ý- nơi tâm dịch lớn nhất thế giới thậm chí không đặt bất kỳ đơn hàng nào trong năm nay.

Chan đã nhận được giấy phép từ chính quyền địa phương để cho 30 trong số 200 nhân viên làm việc trong nhà máy. Tuy nhiên anh nói rằng cũng không có ý định xin phép đưa thêm nhiều công nhân quay trở lại làm việc do nhu cầu rất yếu. "Tôi sẽ tùy tình hình mà đưa ra quyết định".

Cũng có nhiều vấn đề về logistic xảy ra khi dịch bệnh lan rộng trầm trọng ở những nơi khác ngoài Trung Quốc.

"Chúng tôi cảm thấy bớt căng thẳng sau khi được cho phép mở cửa lại hoạt động từ 13/2. Nhưng đơn hàng đầu tiên đã bị kẹt tại cảng Malaysia", Chen Zhijian đến từ công ty Yige Trading ở Quảng Châu nói.

Ngoài ra các chủ nhà máy cũng lo sợ rằng dịch bệnh có thể bùng phát trở lại.

"Tôi thậm chí không dám nghĩ về điều đó", Ye Zhenqing, CEO của hen Qing Eyewear nói. Ye đã hoạt động kinh doanh xuất khẩu trong 20 năm và hiện anh đang chứng kiến tình trạng tất cả các đơn hàng từ khách hàng châu Âu đều bị hoãn hoặc huỷ.

Trong khi chủ doanh nghiệp "đánh vật" với những mối lo này, họ còn gặp phải cơn đau đầu khác: Bắc Kinh đang tỏ ra rất sốt sắng. Chính quyền nói rằng năng suất làm việc toàn quốc đạt hơn 90% giữa tháng 3 với những công ty có doanh thu hàng năm trên 20 triệu NDT, ngoại trừ Hồ Bắc - tâm dịch. Chính quyền địa phương cũng có nhiều biện pháp hỗ trợ gồm cho vay lãi suất thấp và cho chậm đóng bảo hiểm xã hội để giúp các công ty khởi động lại hoạt động kinh doanh.

Cuối tháng 2, trong một cuộc họp ở Bắc Kinh, Chủ tịch Tập Cận Bình đã thúc giục tất cả các cấp chính phủ tiến hành những "nỗ lực không ngừng" để khởi động lại công việc và sản xuất như bình thường trong khi đó vẫn tiếp tục kiểm soát dịch bệnh.

Tuy nhiên, nếu quá nóng vội trong việc khởi động lại hoạt động có thể có nhiều rủi ro.

Tesla, nhà sản xuất xe điện của Mỹ đã được các quan chức xem như "công ty gương mẫu" khi vẫn vận hành nhà máy ở Thượng Hải trong bối cảnh dịch bệnh. Nhà máy trị giá 2 tỷ USD này khởi động lại vào ngày 10/2, sớm nhất trong số các công ty trong nước.

Tuy nhiên đầu tháng này, Tesla đối mặt với một làn sóng phản đối sau khi người mua Trung Quốc phát hiện ra rằng mẫu Model 3 của họ được trang bị chip điều khiển tính năng tự lái bản cũ thay vì loại mới nhất như công ty đã hứa. Nhà sản xuất xe này đổ lỗi cho dây chuyền cung ứng bị trục trặc vì dịch bệnh dẫn đến tình huống không mong muốn này nhưng nhiều khách hàng đe dọa sẽ đưa Tesla ra toà.

Trong tình huống mà các thị trường nước ngoài trở nên tồi tệ hơn, các chủ doanh nghiệp Trung Quốc buộc phải thích nghi để tồn tại.

Với Ye, chủ nhà sản xuất kính, điều này có nghĩa là anh phải chuyển hướng từ xuất khẩu sang cung cấp hàng cho nội địa. Một nửa trong số gần 100 công nhân đã quay trở lại nhà máy vào cuối tháng này và anh đang gặp áp lực làm sao để tìm đơn hàng mới bù cho những đơn hàng từ châu Âu bị mất.

"Tôi hiện đã học được cách sử dụng Tik Tok để bán hàng" nhưng Ye thừa nhận rằng đây là "hoạt động kinh doanh khác hoàn toàn" với mình. Đầu tiên anh phải thay đổi thiết kế kính sao cho phù hợp với khuôn mặt người châu Á và sau đó cần giảm chi phí sản xuất vì người tiêu dùng Trung Quốc sức mua kém hơn khách hàng phương Tây.

Nhưng đó không phải là lo lắng đáng ngại nhất.

"Tôi không biết liệu kính sẽ bán được ở Trung Quốc không nữa". Là một nhà xuất khẩu, Ye nói anh biết nhu cầu trước khi bắt đầu sản xuất. Nhưng với tình hình hiện tại, Ye quyết định cứ sản xuất trước và hy vọng khách hàng sẽ mua sau.

Anh không phải là người duy nhất rơi vào tình huống này.

Một lãnh đạo nhà cung cấp lớn nhất cho Apple và Google trả lời phỏng vấn tờ Nikkei rằng họ đang gia tăng sản xuất để đáp ứng nhu cầu tăng vọt với thiết bị học trực tuyến và làm việc từ xa nhưng không nghĩ điều đó có thể kéo dài được lâu.

"Tình huống bây giờ rất mong manh. Không chắc nhu cầu trong tương lai như thế nào nữa. Tất cả những gì chúng tôi làm bây giờ chỉ là nghĩ cho hiện tại, không làm gì cho tương lai cả".

Vân Đàm