Tại sao những thói quen xấu thường dễ nghiện mà khó bỏ?
Khoa học đã chứng minh, con người bị lệ thuộc vào những thói quen xấu do bị ảnh hưởng bởi 6 yếu tố cơ bản.
Trên vỏ bao thuốc lá luôn ghi rõ những cảnh báo nghiêm trọng về sức khỏe, nhưng điều đó chưa bao giờ khiến các con nghiện thuốc phải chùn bước, cũng giống như đường luôn được xem là kẻ thù số một của sức khỏe nhưng ít ai kìm lòng được trước những chiếc bánh ngọt ngào đầy màu sắc.
Có thể mọi việc trên thế giới này sẽ trở nên bớt rắc rối hơn nếu chúng ta không phải là những sinh vật lệ thuộc vào thói quen. Trên thực tế, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thậm chí ngay cả khi ai cũng hiểu rõ những nguy cơ của một thói quen xấu, con người vẫn thấy rất khó để từ bỏ.
“Lý do không phải là bởi họ không có đủ thông tin về những nguy hại”, Cindy Jardine, Đại học Alberta chia sẻ. “Chúng ta có xu hướng hoạch định cuộc sống trong hiện tại và tương lai gần chứ không phải trong dài hạn”.
Nghiên cứu của Jardine về nguyên nhân con người cứ níu lấy những thói quen xấu đã đi đến kết luận rằng cội rễ của vấn đề nằm ở 6 yếu tố sau: bản năng thách thức bên trong con người, nhu cầu được xã hội công nhận, việc không thực sự thấu hiểu bản chất của rủi ro, việc nhìn nhận thế giới qua lăng kính cá nhân, khả năng hợp lý hóa những thói quen không lành mạnh và khuynh hướng dễ nghiện đã được quy định trong gen.
Con người có xu hướng biện hộ cho những thói quen xấu của mình bằng cách đưa ra những ngoại lệ kể cả đối với những con số thống kê đã vô cùng phổ biến, ví dụ như: “Điều đó cũng chưa ảnh hưởng tới sức khỏe của tôi”, hoặc “bà của tôi nghiện thuốc và vẫn sống tới 90 tuổi”.
Theo Jardine, một người học theo một thói quen xấu có thể đơn giản chỉ vì hành vi đó được xã hội chấp nhận hoặc được coi là hấp dẫn trong mắt người khác. Và lý lẽ họ đưa ra khi đó là: “Tôi biết điều này là không tốt cho sức khỏe của bản thân nhưng trong quan hệ xã hội, nó khiến tôi hòa nhập dễ dàng hơn”.
Ngoài ra, stress cũng là một lý do phổ biến chúng ta luôn đưa ra để biện hộ cho những thói quen xấu của mình. Và bằng cách đó, những áp lực cuộc sống không hề được giảm bớt, ngược lại chúng ta còn đang gây thêm những áp lực lên chính sức khỏe của mình.
Các nhà khoa học cho biết sẽ không có một loại vaccine thần kỳ nào có khả năng giúp con người tránh mắc phải những thói quen xấu, tuy nhiên chúng ta có thể tập thêm những thói quen lành mạnh vừa có khả năng giảm bớt stress đồng thời mang lại những lợi ích cho sức khỏe trong dài hạn.
