Suốt 45 năm, Apple huy hoàng, kiếm tiền giỏi nhất dưới thời Tim Cook: Không cần sản phẩm đột phá, đều đặn ra iPhone mới mỗi năm, thu về hàng trăm tỷ USD

Apple vừa công bố lợi nhuận quý tốt nhất trong lịch sử 45 năm của hãng, tiếp nối làn sóng các công ty công nghệ đua nhau báo lãi kỷ lục bất chấp đại dịch Covid-19 vẫn đang đè nặng lên kinh tế toàn cầu.

Theo đó, Apple đạt lợi nhuận 21,7 tỷ USD trong 3 tháng kết thúc vào tháng 6 vừa qua. Doanh thu cũng tăng 36% so với 1 năm trước, lên 81,4 tỷ USD, đánh bại mọi dự báo.

Nhà sản xuất iPhone đang trên đà ghi nhận năm tài khóa tốt nhất từ trước đến nay với dự báo lợi nhuận đạt 86 tỷ USD trong 12 tháng kết thúc vào tháng 9 tới. Nếu dự báo thành hiện thực, lợi nhuận của Apple tăng trưởng 51% so với mức kỷ lục của năm ngoái.

"Quý vừa qua người tiêu dùng tại Mỹ và trên toàn thế giới ngày càng lạc quan hơn, tạo ra niềm hi vọng về 1 tương lai tốt đẹp hơn", CEO Tim Cook phát biểu.

"Cỗ máy in tiền" mang tên iPhone 12

2021 là năm nhà đầu tư kỳ vọng Apple đạt được nhiều thứ với sự kiện ra mắt iPhone 12 có khả năng kết nối 5G. Apple vượt qua mọi kỳ vọng nhờ 2 yếu tố: iPhone là mẫu iPhone đầu tiên trong 3 năm trở lại đây được những khách hàng lâu năm đánh giá là có những tiến bộ công nghệ đáng để mua. Thứ hai là nhu cầu về laptop và máy tính bảng tăng cao do mọi người mắc kẹt trong nhà.

Doanh thu bán iPhone tăng 50%, lên 39,6 tỷ USD. Thường thì doanh số bán iPhone sẽ giảm trong 1 năm sau khi ra mắt sản phẩm đột phá nhưng sự hào hứng với công nghệ 5G có thể tạo ra sự khác biệt.

Đối với năm tài khóa kết thúc vào tháng 9, các chuyên gia dự đoán tổng doanh thu từ iPhone sẽ tăng 36% so với năm tài khóa 2020, sau đó đi ngang trong năm 2022 trước khi giảm nhẹ trong năm 2023.

Cho đến nay Apple đã tránh được những gián đoạn lớn mà cuộc khủng hoảng chip đang gây ra cho ngành công nghệ và ngành ô tô thế giới. Tuy nhiên, hồi tháng 4 công ty đã lưu ý rằng sự sụt giảm doanh thu trong quý III so với quý II năm nay có thể lớn hơn so với thông thường. CFO Luca Maestri cũng nhận định xu hướng đó cùng với tình trạng thiếu chip có thể khiến doanh thu giảm khoảng 4 tỷ USD.

Năm tài khóa 2019, doanh thu quý III giảm 7% so với quý II. Năm 2018 mức giảm là 13%. Riêng năm ngoái doanh thu quý III tăng 2,4% nhờ đại dịch.

Nhận định về năm nay, Maestri cho rằng câu chuyện sẽ thách thức hơn. Khó có thể duy trì tốc độ tăng trưởng doanh thu mạnh mẽ như quý vừa qua, một phần bởi vì tình trạng thiếu chip. Tuy nhiên ông vẫn dự báo Apple sẽ đạt được mức tăng trưởng hai con số.

"Apple của Tim Cook"

Sau khi Steve Jobs mất, thung lũng Silicon đã dự đoán rằng hoạt động kinh doanh của Apple sẽ dao động. Phố Wall hoài nghi về con đường phía trước còn những khách hàng trung thành với công ty thì không biết tương lai của những sản phẩm được ưa thích nhất gắn mác Apple sẽ đi về đâu.

Tuy nhiên hiện tại, cổ phiếu Apple đang ở mức cao nhất mọi thời đại. Vốn hóa thị trường công ty đạt 2,4 nghìn tỷ USD – lớn hơn cả GDP của Canada, Nga và Tây Ban Nha. Apple hiện cũng là công ty lớn nhất thế giới, tiếp tục thống trị thị trường điện thoại thông minh.

Thành tựu đó đã nói lên tất cả, về cách mà một kỹ sư công nghiệp đã biến những sáng tạo của Steve Jobs thành "Apple của Tim Cook", thành một trong những doanh nghiệp có lãi nhất lịch sử.

Apple dưới thời Steve Jobs, nhìn chung định hình bởi những sáng tạo sản phẩm mới mang tính cách mạng, thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp. Trong khi đó, Tim Cook đã biến Apple thành nơi phản ánh nhiều hơn bản thân ông, một người đàn ông thận trọng, hợp tác và khôn khéo.

"Apple của Tim Cook", theo như nhiều cựu lãnh đạo cấp cao của Apple nói rằng là tập đoàn khổng lồ theo đuổi mục tiêu tốc độ tăng trưởng bằng việc xây dựng đế chế sản phẩm và dịch vụ quanh những sáng tạo cách mạng của người tiền nhiệm. Thành công của họ đã thu hút được các khách hàng ở Trung Quốc - giúp doanh số tăng mạnh trong khi vẫn để chi phí ở mức có thể kiểm soát được.

Một doanh nghiệp thành công sau khi được chuyển giao quyền lực cho người tiền nhiệm là khá hiếm. Microsoft đã một phen lao đao khi Bill Gates trao ngôi vương lại cho người tiền nhiệm sát ông; GM cũng rơi vào tình trạng tương tự như vậy.

"Thời điểm tháng 10/2011, mọi người nói kiểu: Chấm hết rồi, mọi thứ rồi sẽ rối tung", theo Mike Slade – một nhà tư vấn lâu năm cho Steve Jobs và là cựu thành viên hội đồng quản lý của Apple. "Tuy nhiên giờ đây, Tim Cook chứng minh rằng ông đã làm rất tốt công việc của mình".

Apple, dưới thời Cook thịnh vượng chưa từng có. Kể từ khi bắt đầu điều hành công ty vào năm 2011, năm mà Steve Jobs mất, doanh thu và lợi nhuận của Apple đã liên tục tăng gấp đôi và vốn hóa thị trường của họ đã vượt từ 348 tỷ USD lên đến giờ là hơn 2 nghìn tỷ USD.

Cook là một người tương đối lạ với những nhà sáng tạo sản phẩm được ưa thích bởi Jobs và sau khi Jobs qua đời, ông cũng không cố nhiều để thay đổi nó. Thay vào đó, ông tập trung vào loạt những hành động nhỏ để cùng xây dựng một "pháo đài" quanh iPhone: Một chiếc đồng hồ, Airpod và những dịch vụ thuê bao nhạc, tivi.

Từ khi đảm nhận nhiệm vụ vào năm 2011, Cook đã theo lời khuyên của người tiền nhiệm là "Đừng hỏi tôi sẽ làm gì. Hãy làm luôn những gì đúng đắn".

Ông thường dậy vào mỗi buổi sáng lúc trước 4 giờ và xem dữ liệu bán hàng toàn cầu. Ông vẫn duy trì gặp gỡ vào mỗi thứ 6 với các nhân viên mảng hoạt động và tài chính – thứ mà các thành viên trong đội gọi là "buổi tối hẹn hò với Tim" bởi họ sẽ ngồi nhiều giờ cùng nhau. Cook cũng hiếm khi ghé thăm đội thiết kế của Apple – một nơi mà Jobs thường xuyên lui tới trước đây.

"Tôi biết những gì tôi cần làm là không được bắt chước ông ấy", Cook trả lời phỏng vấn ESPN vào năm 2017. "Tôi sẽ thất bại khi làm vậy. Bạn phải tự vẽ ra con đường của riêng mình. Bạn phải là phiên bản tốt nhất của chính mình".

Cook được mô tả bởi các đồng nghiệp và người quen như một người nghiện làm việc với một cam kết duy nhất dành cho Apple. Những đồng nghiệp lâu năm hiếm khi giao tiếp xã hội với Cook và khẳng định ông luôn giữ lịch trình rõ ràng với những sự kiến cá nhân.

Mặc dù những nhân viên cũ và hiện tại nói Cook tạo ra môi trường làm việc thư giãn hơn Jobs nhưng ông cũng có những nguyên tắc của riêng mình. Cook từng phát cáu khi công ty chuyển nhầm 25 chiếc máy tính cho Hàn Quốc thay vì Nhật Bản. "Chúng ta đã mất đi cam kết về sự hoàn hảo", Cook nói.

Sự khắt khe của Cook cũng tạo áp lực cho các nhân viên cấp dưới mỗi khi bước vào cuộc họp. "Câu hỏi đầu tiên là: 'Joe, hôm nay chúng ta sản xuất bao nhiêu chiếc', '10.000 chiếc ạ', 'Năng suất là bao nhiêu?', '98%'. Sau đó, ông ấy sẽ nói: 'Được rồi, hãy giải thích cho 2% thất bại'. Trời ơi, tôi làm sao mà biết được", Joe O’Sullivan, cựu Giám đốc Điều hành của Apple, kể lại.

Joe chia sẻ thêm rằng ngày đầu tiên Cook làm việc tại Apple hồi năm 1998, ông đã họp với nhân viên trong vòng 11 tiếng.

Cook cũng đã thay đổi hội đồng quản trị Apple, thay thế những lãnh đạo vốn có tư duy hướng tới marketing và sản phẩm nhiều hơn bằng những người có khuynh hướng tài chính.

Không có Jobs như một giám đốc sản phẩm Cook đã gọi những lãnh đạo phần mềm, phần cứng và thiết kế hợp lực. Cách tiếp cận này cho thấy xu hướng thận trọng của ông.

Thay vì nỗ lực tìm ra một thiết bị mới, Cook nhận thấy thành công trong việc xây dựng một nhóm sản phẩm quanh iPhone gồm đồng hồ, tai nghe, dịch vụ thuê bao nhạc và tivi.

Những sản phẩm này đều đã tạo ra bước đột phá, như Apple Watch đã bán vượt toàn bộ ngành công nghiệp đồng hồ Thụy Sỹ còn Airpod chiếm gần nửa tất cả tai nghe bán ra trên toàn thế giới cuối năm 2019.

Nguồn: WSJ, Bloomberg

Vân Đàm