"Siêu vaccine" Evusheld: Vì sao không nên ngộ nhận là vaccine, không nên lạm dụng?

Không nên ngộ nhận Evusheld là "siêu vaccine"

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh – Phó chủ tịch Hội truyền nhiễm TP.HCM, có rất nhiều người cũng gọi điện và nhắn tin hỏi bác sĩ với mong muốn tiêm kháng thể đơn dòng Evusheld. Họ là những người có điều kiện và sẵn sàng chi tiền. Nhưng thực tế, BS Khanh cho rằng điều đó không cần thiết, nên để dành cho người cần.

BS Khanh lý giải, kháng thể đơn dòng Evusheld không phải là "siêu vaccine". Bản chất Evusheld không phải là vaccine, mọi người nghĩ nó là siêu vaccine là ngộ nhận.

Đây là kháng thể thụ động được tiêm vào cơ thể, kháng thể không do chính cơ thể mình sinh ra. Điều đó giúp chỉ ra ai mới là người cần tiêm Evusheld.

Evusheld là kháng thể đơn dòng đầu tiên trên thế giới được Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép nhằm dự phòng virus SARS-CoV-2, đặc biệt ở nhóm người nguy cơ cao, nhóm người yếu thế, suy giảm miễn dịch, nhóm người không có khả năng sinh kháng thể dù đã được tiêm đủ liều vaccine phòng Covid-19 , hoặc những người không thể tiêm vaccine. Đây cũng là nhóm dễ chuyển nặng, nhập viện và tử vong khi mắc Covid-19.

Evusheld tương tự như huyết thanh kháng dại, kháng uốn ván, kháng bạch hầu, thủy đậu, hay phòng ngừa viêm gan siêu vi B lây từ mẹ sang con (tiêm cho bé 1 mũi ngay sau sinh). Năm 2020, người ta đã nghĩ tới cách truyền huyết tương của bệnh nhân Covid-19 đã khỏi bệnh để cứu các bệnh nhân Covid-19 nặng, cũng là một hình thức gần giống với dùng kháng thể đơn dòng này.

Kháng thể đơn dòng là lựa chọn cho nhiều người không thể tiêm vaccine và sinh ra kháng thể từ tiêm vaccine Covid-19.

Vì là kháng thể đơn dòng nên chắc chắn sẽ đắt và không phải sẵn có. Bác sĩ Khanh cho rằng, Evusheld chỉ dành cho những người không thể tiêm vaccine hoặc người không thể sinh ra được kháng thể sau tiêm vaccine Covid-19. Ví dụ như người bị sốc phản vệ với vaccine, người suy giảm miễn dịch dù tiêm vaccine vẫn không sinh ra được kháng thể như mong muốn.

""Tiêm Evusheld cũng giống với việc dùng thuốc kháng virus chỉ cần thiết cho người cao tuổi, có bệnh nền. Bạn không nên ngộ nhận nó là "siêu vaccine" mà cố tìm cách để tiêm" – BS Khanh nói.

Điểm khác biệt của Evusheld so với vaccine

Cùng quan điểm, PGS Đỗ Văn Dũng – Trưởng khoa Y tế công cộng, trường Đại học Y Dược TP.HCM, Evusheld là kháng thể đơn dòng, nó không phải là vaccine. So với vaccine, Evusheld có những điểm khác biệt:

Về mặt hiệu quả, Evusheld có hiệu quả khoảng 77%, trong khi vaccine phòng Covid-19 có hiệu quả từ 77 - 95%. Với những người có bệnh nền, suy giảm hệ miễn dịch thì tỷ lệ hiệu quả 77% của Evusheld là chấp nhận được.

Điểm khác biệt nữa của Evusheld so với vaccine là không tác động vào hệ miễn dịch của người tiêm để lưu lại trí nhớ. Evusheld là kháng thể thụ động, tiêm Evusheld nghĩa là tiêm vào cơ thể một lượng kháng thể đã được tổng hợp sẵn và nó sẽ bị hao mòn theo thời gian. Người ta ước tính thời gian kháng thể bị suy giảm là sau 3 tháng, hiệu quả bảo vệ trong vòng 6 tháng.

Ở vaccine Covid-19, khi kháng thể suy giảm thì vẫn còn hệ miễn dịch tế bào T, đó là miễn dịch trí nhớ. Nếu một người nhiễm virus khi kháng thể không còn, cơ thể sẽ sẽ sản sinh ra kháng thể mới chống lại virus dựa trên miễn dịch trí nhớ, đây mới là miễn dịch chủ động. Miễn dịch thụ động thì không thể tốt bằng miễn dịch chủ động.

Theo PGS Dũng, hiện nay, kháng thể đơn dòng Evusheld chỉ nên dành cho những người bị suy giảm miễn dịch như HIV, lupus ban đỏ, người ghép tạng, ghép tuỷ, ung thư điều trị hoá chất không thể tiêm được vaccine Covid-19. Vì những người này nếu mắc Covid-19 thì nguy cơ trở nặng rất cao. Họ có thể lựa chọn kháng thể đơn dòng như cách bảo vệ mình trước đại dịch. Còn đối với người khoẻ mạnh, cơ thể có thể tạo được miễn dịch thì nên tiêm vaccine vì những lợi ích đã nêu ở trên, không nên lạm dụng Evusheld.

Theo Ngọc Anh