Sẽ dẹp loạn quy hoạch bằng Luật
Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự kiến sẽ trình dự thảo Luật quy hoạch lên Thủ tướng Chính phủ vào tháng 5/2016 này. Đây được xem là động thái nhằm chấm dứt tình trạng "loạn quy hoạch" hiện nay.
Theo dự thảo Luật Quy hoạch, thay vì lập quy hoạch tràn lan như hiện nay, thời gian tới chỉ còn 32 quy hoạch cấp quốc gia do các bộ lập, các quy hoạch vùng, 63 quy hoạch của 63 tỉnh và xuống phía dưới là các quy hoạch cụ thể cho đô thị, nông thôn.
Thêm một quy hoạch hoàn toàn mới là quy hoạch không gian biển do Thủ tướng chính phủ lập để bảo tồn môi trường biển, phát triển kinh tế biển và bảo vệ an ninh quốc gia biển.
Dự thảo Luật quy hoạch hiện gồm 6 chương, 66 điều dự kiến được Quốc hội thông qua vào tháng 4/2017 và có hiệu lực vào 1/1/2018. Các quy hoạch đã được phê duyệt trước ngày luật này có hiệu lực tiếp tục được thực hiện đến hết ngày 31/12/2019. Có nghĩa tình trạng tràn lan về quy hoạch có thể tiếp diễn đến khi đó.
Theo tổ soạn thảo dự luật, thực trạng là hiện nay quy hoạch được lập quá nhiều, chất lượng thấp nên thiếu tính khả thi, gây lãng phí nguồn lực của đất nước, chưa phù hợp với nền kinh tế thị trường.
Nhiều ngành lẽ ra chỉ cần quản lý bằng các điều kiện kinh doanh, tiêu chuẩn, quy chuẩn thì lại được lập ra các quy hoạch gây trở ngại cho đầu tư và làm cản trở sự phát triển. Ví dụ, có nhà đầu tư đủ điều kiện để xin kinh doanh một ngành, nhưng do quy hoạch đã lập từ trước quy định giới hạn ngành này nên họ không được cấp giấy phép đầu tư.
Ngược lại, có rất nhiều quy hoạch được lập ra nhưng lại không thực hiện được mục tiêu quản lý, ví dụ như Quy hoạch phát triển ngành cà phê quy định đến năm 2015, diện tích cà phê ở các tỉnh Tây Nguyên giảm xuống 470.000 ha nhưng sau 3 năm công bố quy hoạch, diện tích này không những giảm mà còn tăng.
Các quy hoạch thiếu gắn kết, không thống nhất và còn nhiều chồng chéo, mâu thuẫn. Ví dụ, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có 13 quy hoạch các loại do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và 53 quy hoạch ngành, lĩnh vực, sản phẩm cấp tỉnh do chính quyền địa phương phê duyệt. Hoặc trong một lĩnh vực có nhiều cơ quan cùng lập những quy hoạch riêng rẽ nhau như ngành dược với Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp hóa dược và Quy hoạch phát triển ngành dược liệu.
Rất nhiều quy hoạch không phù hợp với thực tiễn, không gắn với nguồn lực thực hiện. Qua tổng hợp số liệu các dự án ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng nằm trong các quy hoạch đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt giai đoạn 2011-2020, nhu cầu vốn cho các dự án này vào khoảng 390 tỉ USD, song khả năng huy động thực tế chỉ đạt khoảng 50%.
