Vì sao các sếp thường thích chê nhiều, khen ít?
Đáp án của câu hỏi này liên quan đến một hiện tượng trong thống kê học- sự hồi quy về mức bình quân.
Nếu bạn là một nhà quản lý và nhân viên của bạn phạm lỗi thì phản ứng đầu tiên của bạn là gì? Hành động thường gặp của hầu hết của các sếp quản lý là khiển trách nhân viên trước, sau đó mới giải quyết hậu quả. Tuy nhiên trường hợp ngược lại là khi nhân viên gặt hái hay đạt được mục tiêu, việc khen thưởng thường không phổ biến tại nhiều công ty mà các nhà quản lý xem như đó là điều nhân viên cần làm để thể hiện năng lực của mình. Vì sao các nhà quản lý thường quá coi trọng hiệu quả của sự khiển trách và coi nhẹ hiệu quả của lời khen?
Từ một hiện tượng thống kê
Những nhà quản lý nghiêm khắc thường nhanh chóng khiển trách khi nhân viên phạm lỗi nhưng lại rất chậm đưa ra lời khen khi họ làm tốt. Ngược lại, người quản lý rộng lượng nhanh chóng ngợi khen và ít chỉ trích. Vậy cách quản lý nào hiệu quả hơn? Không có đáp án chính xác cho câu hỏi này vì những nhà quản lý mới nhận việc thường có khuynh hướng tự nhiên là sẽ thử cả hai để xác định phương pháp nào phù hợp nhất với họ. Tuy nhiên, quá trình thử nghiệm đó cũng bị ảnh hưởng bởi một thành kiến có sẵn. Những trải nghiệm thực tế khiến nhiều nhà quản lý rút ra kết luận rằng khen ngợi ít hiệu quả hơn còn sự khiển trách hữu hiệu hơn công dụng thực tế của chúng.Vì sao lại có thành kiến này?
Đáp án của câu hỏi này liên quan đến một hiện tượng trong thống kê học- sự hồi quy về mức bình quân – vốn cũng dùng để giải thích cho sự sa sút phong độ vào năm thứ hai của những “vận động viên mới có thành tích tốt nhất trong năm” trong nhiều môn thể thao.
Các nhân viên, cũng giống như vận động viên, không phải lúc nào cũng làm việc với phong độ không đổi. Có những tuần họ làm việc tốt hơn và có những tuần làm việc kém hơn mức trung bình. Dù nhận được nhận xét thế nào từ cấp quản lý đi nữa, thì nhân viên làm việc dưới mức bình thường trong tuần này sẽ có cải thiện- nghĩa là làm việc gần như bình thường lại trong tuần sau. Ngược lại, nhân viên đã làm tốt hơn mức trung bình trong tuần này sẽ làm hơi kém hơn trong tuần kế tiếp, bất kể người quản lý có khen ngợi hay không.
Kết quả là những nhà quản lý khiển trách nhân viên làm việc kém thường hiểu lầm rằng thành tích của nhân viên được cải thiện sau đó (điều đương nhiên xảy ra dù sếp có khiển trách hay không) là nhờ vào sự nghiêm khắc của mình. Ngược lại, những nhà quản lý khen ngợi nhân viên khi họ làm việc tốt sẽ nhầm tưởng sự sụt giảm thành tích (diễn biến chắc chắn xảy ra dù sếp có khen ngợi hay không) là do họ đã quá khoan dung với nhân viên.
Các thử nghiệm cho thấy rằng, ít nhất, trong một số hoàn cảnh nhất định, phong cách lãnh đạo kiểu động viên giúp nhân viên đạt thành tích tốt hơn là kiểu lãnh đạo hay chỉ trích. Những bằng chứng ấy đáng tin hơn những thành kiến thông thường do hiện tượng quy hồi về mức bình quân gây ra.
Vai trò của việc khích lệ
Bài học nằm lòng của tất cả các khóa học về quản lý nhân sự đều nhấn mạnh việc nhân viên là tài sản quý giá nhất của doanh nghiệp, và chỉ bằng những biện pháp động viên tích cực và xây dựng thì nhà quản lý mới có thể giúp nhân viên phát huy được 100% năng lực của họ, đóng góp tối đa cho thành quả của công ty. Herry Ford từng nói: “Đến với nhau là một sự khởi đầu, song hành cùng nhau là sự tiến bộ, làm việc cùng nhau là sự thành công” để nhấn mạnh vai trò của sự hợp tác trong bất kỳ một tổ chức nào. Sự hợp tác giữa nhân viên và nhà quản lý chỉ thuận lợi khi họ cảm nhận được giá trị của bản thân được công ty trân trọng.
Một tình huống khá phổ biến với các nhà quản lý là giả sử bạn có 100 nhân viên, trong đó có một người không lúc nào ngừng kêu ca than phiền. Có thể nói tinh thần làm việc của công ty yếu kém là do người này. Anh ta kéo mọi người đi xuống và có thể khiến bạn đưa ra những chính sách hoặc thực hiện những thay đổi khiến 99 người còn lại chịu rủi ro. Bạn có thể quan tâm tới những vấn đề thậm chí không tồn tại, và quên không tuyên dương 99 người kia. Có thể bạn sẽ bỏ lỡ một cơ hội lớn để khích lệ nhân viên, hay để đặt được những kết quả mà có khi trong mơ bạn cũng không dám nghĩ tới.
Vậy nhà quản lý muốn khích lệ bước đầu tiên là thay đổi quan điểm quản trị theo hướng tích cực, quản lý mở, tiếp theo là thể hiện bằng những hành động cụ thể như: Lắng nghe, chú ý đưa ra lời khen, đặt niềm tin vào nhân viên, giúp nhân viên nhận được sự công nhận từ nhiều hướng, nói lời cảm ơn,…
>> Làm sếp giỏi: Phải biết quản lý tích cực và khích lệ nhân viên
Thảo Nguyên
