Những cuốn sách hay nhất về tư duy phản biện (P1)

Tư duy phản biện là một kỹ năng mềm quan trọng được các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới đặc biệt chú trọng. Xây dựng tư duy phản biện giúp mỗi người trong chúng ta có thể có thể suy luận và đưa ra lập luận hợp lý, đưa ra câu trả lời/ kết luận đúng về một vấn đề/ chủ đề, từ đó có thể đưa ra quyết định/ lựa chọn đúng đắn cho bản thân và người khác. 

Tư duy phản biện giúp mỗi người: 1) Đánh giá lại niềm tin của mình một cách khách quan, cải thiện chất lượng của các quyết định và đánh giá của cá nhân. (Tâm trí con người hiếm khi khách quan. Việc thành thạo kỹ năng tư duy phản biện sẽ giúp chúng ta thực hiện được tốt điều này). 2) Trở thành một nhà tư tưởng độc lập, sở hữu các giá trị, niềm tin, đánh giá và quyết định của riêng mình.

Tư duy phản biện là một kỹ năng mà chúng ta phải học và rèn luyện mới có được. Và để cho hành trình này dễ dàng hơn, bạn hãy tìm đọc những cuốn sách hay nhất về tư duy phản biện được viết bởi các bậc thầy trong lĩnh vực này, biết đâu bạn cũng có thể biến mình trở thành một bậc thầy về tư duy phản biện. Danh sách này được tôi lựa chọn từ nhiều danh sách sách hay nhất về tư duy phản biện của các trang như Astrogrowth, Upjourney, Goodread…

1. Thinking fast & slow - Tư duy nhanh và chậm (Daniel Kahneman)

Trong cuốn sách Thinking fast & slow, tác giả đạt giải Nobel kinh tế Kahneman đưa chúng ta vào một tour du lịch đột phá về tâm trí và giải thích hai hệ thống điều khiển cách chúng ta suy nghĩ: Hệ thống 1 nhanh, trực quan và cảm xúc; Hệ thống 2 chậm hơn, cân nhắc hơn và logic hơn.

Thu hút người đọc vào một cuộc trò chuyện sôi nổi về cách chúng ta suy nghĩ, Kahneman tiết lộ những gì chúng ta có thể và không thể tin vào trực giác của mình (sử dụng tư duy nhanh) và làm thế nào chúng ta có thể khai thác lợi ích của việc suy nghĩ chậm.

Daniel Kahneman cũng cung cấp những hiểu biết thực tế và khai sáng về cách chúng ta nên đưa ra lựa chọn trong công việc và cuộc sống cá nhân, sử dụng các kỹ thuật khác nhau để chống lại những trục trặc tinh thần thường khiến chúng ta gặp rắc rối. Cuốn sách Thinking fast & slow sẽ biến đổi cách bạn suy nghĩ về tư duy.

Cuốn sách Thinking fast & slow đã được Alpha Books mua bản quyền và xuất bản tại Việt Nam với tên gọi: Tư duy nhanh và chậm. 

2. Predictably Irrational - Phi lý trí (Dan Ariely)

Với một loạt các thí nghiệm gây ngạc nhiên, nhà kinh tế học hành vi Dan Ariely bác bỏ giả định chung rằng: chúng ta hành xử theo những cách hợp lý cơ bản. Pha trộn thêm kinh nghiệm từ cuộc sống, Ariely giải thích cách kỳ vọng, cảm xúc, chuẩn mực xã hội và các lực lượng vô hình, dường như phi logic khác làm lệch đi khả năng lý luận của chúng ta.

Không chỉ mắc phải những lỗi đơn giản đáng kinh ngạc mỗi ngày, mà chúng ta còn tạo ra những "lỗi" tương tự. Chúng ta liên tục trả quá cao cho một sản phẩm, dịch vụ, đánh giá thấp một số vấn đề hoặc chần chừ khi phải đưa ra một số quyết định. Chúng ta không hiểu được những ảnh hưởng sâu sắc của cảm xúc đối với những gì chúng ta muốn, và chúng ta đánh giá cao những gì chúng ta đã sở hữu. Tuy nhiên, những hành vi sai lầm này không phải là ngẫu nhiên và cũng không vô nghĩa. Chúng có hệ thống và có thể dự đoán được.

Và với cuốn sách Predictably Irrational, Dan Ariely sẽ giúp bạn biết cách vượt qua những suy nghĩ có hệ thống này để đưa ra quyết định tốt hơn cho cuộc sống của chính mình: từ uống cà phê đến giảm cân, mua xe đến chọn bạn đời… 

Cuốn sách Predictably Irrational đã được Alpha Books mua bản quyền và xuất bản tại Việt Nam với tên gọi Phi lý trí.

3. The Art of Thinking Clearly (Rolf Dobelli)

Trong cuộc đời mỗi người, hầu hết chúng ta đều mắc phải những thành kiến, lỗi cơ bản như: Đầu tư thời gian vào một cái gì đó, và cuối cùng muộn màng nhận ra: sự đầu tư đó không xứng đáng; Tiếp tục làm điều gì đó mà mình biết là không tốt cho bản thân; Tự trách mình vì đã bán cổ phiếu quá muộn, hay quá sớm...Nếu biết những thành kiến này là gì, cách phát hiện ra và tránh chúng, chúng ta có thể đưa ra lựa chọn tốt hơn khi giải quyết vấn đề cá nhân hay đàm phán kinh doanh; giúp chúng ta tiết kiệm được tiền hoặc kiếm được thêm tiền…

Với 99 chương ngắn, văn phong đơn giản, rõ ràng, tác giả cuốn sách The Art of Thinking Clearly, Rolf Dobelli, sẽ giúp chúng ta nhận ra những thành kiến phổ biến nhất, cách tránh chúng, thay đổi cách suy nghĩ và đưa ra các quyết định tốt nhất cho mình.

Cuốn sách The Art of Thinking Clearly đã được mua bản quyền và xuất bản tại Việt Nam với tên gọi Nghệ thuật tư duy rành mạch.

4. Mistakes Were Made (But Not by Me): Why We Justify Foolish Beliefs, Bad Decisions, and Hurtful Acts (Carol Tavri)

Tại sao mọi người thường né tránh trách nhiệm khi có điều gì đó sụp đổ? Tại sao các cặp vợ chồng thường tranh cãi bất tận với nhau về việc ai đúng? Tại sao chúng ta có thể nhìn thấy sự đạo đức giả ở người khác mà không phải ở chính chúng ta? Có phải tất cả chúng ta đều nói dối? Hay chúng ta thực sự tin những câu chuyện chúng ta kể?...

Trong cuốn sách Mistakes Were Made (But Not by Me), hai nhà nhà tâm lý học xã hội nổi tiếng Carol Tavris và Elliot Aronson đã đưa ra hành trình khám phá hấp dẫn về cách bộ não được nối dây để tự biện minh. Khi phạm sai lầm, chúng ta phải làm dịu sự bất hòa về nhận thức khi các giá trị bản thân bị lu mờ. Và vì vậy, chúng ta thường tạo ra những lý do hư cấu giúp mình miễn trừ trách nhiệm, khôi phục niềm tin rằng: chúng ta thông minh, có đạo đức và đúng đắn - một niềm tin thường khiến chúng ta đi theo một hành trình ngu ngốc, vô đạo đức và sai lầm.

Mistakes Were Made (But Not by Me) đưa ra một lời giải thích hấp dẫn về sự tự lừa dối - cách nó hoạt động, tác hại mà nó có thể gây ra và cách chúng ta có thể vượt qua được điều này. 

Cuốn sách Mistakes Were Made (But Not by Me) đã có phiên bản tiếng Việt: Lỗi không phải do tôi do Uband thực hiện

5. You Are Not So Smart: Why You Have Too Many Friends on Facebook, Why Your Memory Is Mostly Fiction, and 46 Other Ways You're Deluding Yourself (David McRaney)

Cho dù quyết định mua loại điện thoại thông minh nào hay tin vào chính trị gia nào, bạn cũng nghĩ mình là một người có lý trí, mọi quyết định đều dựa trên logic tuyệt vời, tách rời độc lập. Nhưng với cuốn sách You Are Not So Smart, tác giả David McRaney đã chỉ ra một sự thật: Bạn không thông minh lắm, bạn rất khó hiểu như tất cả nhân loại còn lại - nhưng điều đó không sao, bởi vì bị lừa dối là một phần bình thường của con người.

Dựa trên các kiến thức khoa học phổ thông và tâm lý học, tác giả cuốn sách You Are Not So Smart tiết lộ rằng mọi quyết định chúng ta đưa ra, mọi suy nghĩ chúng ta có được, và mọi cảm xúc chúng ta cảm thấy đều đi kèm với một câu chuyện mà chúng ta tự nói với mình để giải thích chúng, và thường thì những câu chuyện này không đúng. Mỗi chương ngắn của cuốn sách giống như một khóa học tâm lý, nhưng không hề nhàm chán mà đầy ắp sự hài hước và hóm hỉnh, giúp mỗi người có thể nhìn nhận rõ ràng những hành vi phi lý, những niềm tin ngu ngốc triệt để của con người chúng ta, và rút kinh nghiệm để trở nên khôn ngoan hơn.

Cuốn sách You Are Not So Smart đã có phiên bản tiếng Việt mang tên: Bạn không thông minh lắm đâu do Uband thực hiện

6. The Organized Mind: Thinking Straight in the Age of Information Overload (Daniel J. Levitin)

Thời đại thông tin đang nhấn chìm chúng ta với một kho dữ liệu chưa từng có. Đồng thời, ai trong chúng ta cũng mong muốn ​​sẽ đưa ra nhiều quyết định tốt hơn và nhanh hơn cho cuộc sống của mình. Vì vậy, không có gì lạ khi người Mỹ thường xuyên báo cáo bị mất chìa khóa xe hoặc kính đọc sách, bỏ lỡ các cuộc hẹn và cảm thấy mệt mỏi…

Nhưng bằng cách nào đó, một số người khá thành công trong việc quản lý luồng thông tin. Trong cuốn sách The Organized Mind, Tiến sĩ Daniel J. Levitin, tác giả và nhà khoa học thần kinh bán chạy nhất của New York Times, sử dụng những kiến thức khoa học não bộ mới nhất để chỉ ra phương thức quản lý nguồn thông tin xuất sắc của những người kể trên và cách chúng ta có thể sử dụng phương pháp này để làm chủ thời gian và cuộc sống.

Với các chương sinh động, thú vị đề cập đến mọi vấn đề, từ ngăn kéo rác trong nhà bếp, chăm sóc sức khỏe đến quy trình làm việc của văn phòng điều hành… Levitin tiết lộ các nghiên cứu mới về khoa học thần kinh nhận thức và trí nhớ có thể được áp dụng cho các thách thức trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Cuốn sách The Organized Mind đã được Alpha Books mua bản quyền và xuất bản tại Việt Nam với tên gọi Tư duy có hệ thống.

7. This Will Make You Smarter: New Scientific Concepts to Improve Your Thinking (John Brockman)

Cuốn sách This Will Make You Smarter trình bày những ý tưởng tiên tiến, song rất dễ tiếp cận giúp độc giả có thể cải thiện kỹ năng ra quyết định và nhận thức từ kiến thức và kinh nghiệm của các nhà tư tưởng hàng đầu: Nassim Nicholas Taleb, Richard Dawkins, Brian Eno, Steven Pinker, v.v.

Việt Hà - Chuyên viên truyền thông & blogger điểm sách