Nhà sáng lập thứ 3 của Apple cảm thấy thế nào khi bán lượng cổ phần giá 60 tỉ USD với giá chỉ vài trăm đô?
Cách đây 40 năm, vào tháng 4 năm 1976, có 3 người đàn ông đã ký một bản hợp đồng đi vào lịch sử.
“Xét rằng, ông Stephen G. Wozniak (sau đây gọi tắt là WOZNIAK), ông Steven P. Jobs (sau đây gọi tắt là JOBS) và ông Ronald G. Wayne (sau đây gọi tắt là WAYNE) đều là cư dân Quận Santa Clara, bang California, cùng đồng thuận thành lập công ty sản xuất và tiếp thị thiết bị máy tính, linh kiện và vật liệu liên quan. Công ty này có tên giao dịch là Apple Computer Company.”
Tuy nhiên, vào ngày 12/4, có một sự thay đổi xảy ra. Ronald Wayne đã từ bỏ quan hệ pháp lý của mình với Apple. Tất cả các nghĩa vụ và trách nhiệm của ông được Jobs và Wozniak tiếp nhận. Đổi lại, ông sẽ nhận được 800 USD. (Sau đó, ông còn nhận được 1 khoản 1500 USD khác từ công ty).
Như sau này từng giải thích trong cuốn hồi ký Adventures of an Apple Founder (Tạm dịch: Hành trình của một người sáng lập Apple), ông là người hòa giải các tranh chấp giữa một Jobs siêu tập trung và một Wozniak kỳ quái. Đồng thời, Jobs cũng từng đến gặp để xin ý kiến của ông.
Quyết định này khiến Wayne nổi tiếng vì từ bỏ cổ phần trong công ty có giá trị hàng tỷ đô ngày nay. Vào năm 2010 trong cuộc trò chuyện với San Jose Mercury News, Wayne nói rằng ông từ bỏ một phần vì lo lắng 2 đồng sáng lập trẻ tuổi của mình không thể lo được cho công việc kinh doanh. Ông sợ rằng mình sẽ là người duy nhất trong ba nhà sáng lập có tài sản để chủ nợ tịch thu.
Quay lại một chút vào năm 1976, lúc này Jobs 21 tuổi còn Wozniak 25 tuổi, họ hầu như không có gì để mất. Trong khi đó Wayne có nhà, một ít tiền trong ngân hàng và một chiếc xe. Bởi vậy, nếu công ty non trẻ này gặp vấn đề tài chính, chủ nợ sẽ ngay lập tức tìm đến ông, chứ không phải hai chàng Steve kia.
Trên Facebook năm 2012, Wayne đã đưa ra lời giải thích đầy đủ từ quan điểm của mình về lý do ông rời đi:
“Tôi không tách mình ra khỏi Apple vì thiếu nhiệt tình với các ý tưởng vể sản phẩm máy tính. Ngoài nỗi lo sợ liên quan đến rủi ro tài chính, tôi rời đi vì không cảm nhận được công ty mới này là môi trường làm việc dành cho mình. Tôi đã từng tin tưởng công ty sẽ thành công nhưng tôi không biết là khi nào. Tôi không biết mình sẽ phải từ bỏ hoặc hy sinh những gì hoặc mất bao lâu để đạt được thành công này.”
“Nếu tiền là thứ duy nhất tôi muốn thì có rất nhiều cách để tôi có thể kiếm được. Nhưng điều quan trọng hơn là tôi có thể làm những gì thu hút mình.”
“Nếu tôi biết Apple có thể khiến 300 người trở thành triệu phú chỉ sau 4 năm thì chắc tôi sẽ ở lại thêm 4 năm nữa. Sau đó thì tôi vẫn ra đi thôi. Steve Jobs và Steve Wozniak đều có dự án riêng. Họ muốn thay đổi thế giới theo cách của mình. Còn tôi thì muốn thay đổi thế giới của chính tôi, cũng theo cách của mình.”
Một điều khiến bản thân ông tiếc nuối là bán bản gốc hiệp ước hợp tác của Apple với giá 500 USD. Bản hiệp ước này được bán lại trong một cuộc đấu giá 5 năm trước với giá 1,6 triệu USD.
