Nhà đầu tư liên tục đẩy giá Bitcoin lập kỷ lục, nhưng ai mới là người thực sự sở hữu đồng tiền này?
Bitcoin đang ngày càng phổ biến hơn, nhưng thuộc tính vốn có của đồng tiền số này vẫn không thay đổi. Quyền sở hữu Bitcoin vẫn chỉ tập trung trong tay của một số ít.
Theo một nghiên cứu của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBER), nhóm 100.000 nhà đầu tư cá nhân hàng đầu kiểm soát khoảng 1/3 lượng Bitcoin trong lưu thông tiền điện tử.
Những người đam mê tiền điện tử từ lâu đã suy nghĩ xem ai là chủ sở hữu lớn nhất của Bitcoin kể từ những ngày đầu loại tiền này xuất hiện. Việc xác định mức tập trung của quyền sở hữu Bitcoin có thể đặc biệt khó khăn, vì rất nhiều những địa chỉ lớn thường không đại diện cho các cá nhân, mà các sàn giao dịch và các tổ chức khác nắm giữ Bitcoin thay cho các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu phân biệt địa chỉ của các tổ chức trung gian và cá nhân, các nhà nghiên cứu của NBER đã tìm ra được địa chỉ đầu tiên nắm giữ 5,5 triệu Bitcoin vào cuối năm 2020 và địa chỉ thứ hai sở hữu khoảng 8,5 triệu Bitcoin. Ngoài ra, nhóm 1.000 nhà đầu tư cá nhân hàng đầu kiểm soát khoảng 3 triệu Bitcoin, và mức độ tập trung thậm chí có thể lớn hơn nữa.
Nhà nghiên cứu Igor Makarov và Antoinette Schoar viết rằng: "Phương pháp tính mật độ tập trung này có thể là đã giảm bớt so với thực tế vì chúng ta không thể loại trừ một số địa chỉ lớn nhất được kiểm soát bởi cùng một thực thể".
Ví dụ, dữ liệu không thể chỉ ra chủ sở hữu Bitcoin ban đầu của khoảng 20.000 địa chỉ là của một người (Satoshi Nakamoto) và cho rằng chúng thuộc về 20.000 cá nhân khác nhau.
Dữ liệu cho thấy mức độ tập trung của các thợ đào Bitcoin thậm chí còn lớn hơn. NBER phát hiện ra rằng 10% thợ đào hàng đầu kiểm soát 90% công suất khai thác Bitcoin, và chỉ 0,1% (khoảng 50 thợ đào) nắm giữ 50% công suất khai thác.
Với mật độ tập trung cao như vậy có thể khiến mạng lưới Bitcoin dễ bị tấn công đến 51%, khi mà một hoặc nhiều thợ đào có thể kiểm soát phần lớn mạng lưới. NBER nhận thấy mức độ tập trung của Bitcoin cũng giảm sau khi giá Bitcoin tăng mạnh. Điều này có nghĩa là xác suất mạng lưới bị tấn công sẽ cao hơn khi giá Bitcoin giảm mạnh.
Các nhà nghiên cứu viết: "Kết quả của chúng tôi gợi thấy rằng mặc dù có sự chú ý đáng kể đến Bitcoin trong vòng một vài năm qua, hệ sinh thái Bitcoin vẫn bị chi phối bởi các nhà đầu tư lớn và tập trung, là thợ đào lớn, người nắm giữ hoặc các sàn giao dịch Bitcoin". Sự tập trung cố hữu này khiến Bitcoin dễ gặp rủi ro về hệ thống và cũng có nghĩa là phần lớn lợi nhuận từ việc tiếp tục các áp dụng có khả năng giảm một cách bất tương xứng với nhóm nhỏ người tham gia.
