Người trẻ hãy nhớ: Cách học tốt nhất là tự tạo dựng trường học cho chính mình

20/02/2020 13:11 PM | Sống

Khái niệm "trường học" dường như đang được hiểu theo một khuôn khổ nhàm chán nào đó. Đó là ngôi trường mà chính phủ hay tư nhân dựng lên, ở đó có thầy cô và học trò, có giảng dạy những môn học mà bạn yêu thích hay ghét bỏ, nhưng bắt buộc bạn phải học nếu bạn muốn lên lớp. Nhưng bạn không biết rằng, trường học theo định nghĩa này chỉ là một nhân tố vô cùng nhỏ, vô cùng nhỏ giữa trường đời thênh thang, rộng lớn.

Khái niệm trường học đang bị hiểu theo khuôn khổ nhàm chán

Càng đi học, con người càng hình thành nên quan điểm rằng họ sẽ phải học tiến lên những cấp bậc cao hơn, từ: tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, đại học và sau đó có thể đến cao học, tiến sĩ… Nhưng cuộc đời vốn dĩ vô thường, chẳng hạn, điều kiện gia đình của bạn không cho phép bạn đi học lên cấp 3, lúc này, bạn bắt buộc phải ngừng thói quen đến trường ở độ tuổi 15. Nếu là một người bi quan, không có chí tiến thủ, phải chăng bạn cũng bắt đầu tự thuyết phục bản thân rằng cuộc đời mình tiêu tan ngay từ đây hay như đoán trước đường đi nước bước tương lai gói gọn trong số phận "làm thuê rồi lấy chồng/vợ".

Khái niệm "trường học" dường như đang được hiểu theo một khuôn khổ nhàm chán nào đó. Đó là ngôi trường mà chính phủ hay tư nhân xây dựng lên, ở đó có thầy cô và học trò, bạn phải đóng học phí để được đi học và ở đó có giảng dạy những môn học mà bạn yêu thích hay ghét bỏ, nhưng bắt buộc bạn phải học nếu bạn muốn lên lớp. Khi trường học hình thành, con người ta bắt đầu vin vào nó như một chỗ dựa an toàn, là nền tảng để đánh giá tri thức một con người hay sự thành bại của ai đó trong xã hội. Nhưng họ không biết rằng, trường học theo định nghĩa này chỉ là một nhân tố vô cùng nhỏ, vô cùng nhỏ giữa trường đời thênh thang, rộng lớn.

Người trẻ hãy nhớ: Cách học tốt nhất là tự tạo dựng trường học cho chính mình - Ảnh 1.

Ngày hôm nay, con người có điều kiện học hỏi nhiều hơn khi xưa gấp bội lần. Trường học của chúng ta được dựng lên nhiều hơn, người trẻ chiến đấu cho tấm vé du học nước ngoài cũng ngày một tăng lên. Nhưng bạn có biết, trước khi trường học được phổ quát, thì loài người có những cách học và cách dạy học vô cùng thú vị mà hôm nay, chúng ta cũng cần học hỏi. Trong suốt gần 20 năm, từ năm 34 tuổi, Khổng Tử dẫn học trò đi khắp các nước trong vùng để truyền bá các tư tưởng và tìm người dùng các tư tưởng đó. 

Có nơi ông được trọng dụng nhưng cũng có nơi ông bị coi thường. Khổng Tử cùng các học trò đi qua các nước: Vệ, Khuông, Trần, Tống, Thái, Sở, mong thuyết phục các vua chư hầu chịu đem Đạo của ông ra ứng dụng để đem lại thái bình cho dân chúng. Thế rồi, vào năm 68 tuổi, Khổng Tử trở về nước Lỗ, tiếp tục dạy học và bắt tay vào soạn sách. Ông cũng chỉnh lý lại các bản nhạc nước Lỗ khiến cho nhạc nhã và nhạc tụng mỗi loại có vị trí thích đáng của nó. 

Có thể nói Khổng Tử là người thầy tư nhân chuyên thu nhận học trò đầu tiên trong lịch sử giáo dục Trung Quốc. Trước thời ông, trường học hoàn toàn là của triều đình và thường chỉ thu nhận con em của gia đình quý tộc. Khổng Tử sáng lập ra trường học tư, thu nhận nhiều đồ đệ bất kể xuất thân sang hèn, đưa giáo dục mở rộng cho bình dân, đem tri thức văn hóa truyền bá cho dân gian, có cống hiến thật to lớn đối với giáo dục thời cổ đại.

Hãy nhìn khái niệm trường học trên bình diện rộng lớn

Khi trường học được hiểu theo nghĩa bóng, trường học đó có thể là sách, có thể chỉ đơn giản là một người thầy, có thể là những chuyến đi, có thể là cha mẹ, có thể là những người lạ trên mọi nẻo đường. Khi nhìn một từ ngữ trên bình diện rộng lớn, bạn tự xây trường cho mình, bạn chính là học trò và người tự tạo dựng ra những người thầy cho chính mình. Khi nghĩ rộng được như thế, bạn đã phần nào lý giải trọn vẹn ý nghĩa của nhận định "trường học không tệ như bạn nghĩ", ngôi trường này có thể không phù hợp với bạn, nhưng ngôi trường kia thì sao, hãy trải nghiệm xem, đôi khi lại phù hợp hơn với bạn.

Người trẻ hãy nhớ: Cách học tốt nhất là tự tạo dựng trường học cho chính mình - Ảnh 2.

18 tuổi là độ tuổi mà mỗi người gần như đủ khả năng để tự chịu trách nhiệm cho những quyết định của mình. Lúc này, họ đã có thể tự tạo dựng trường học riêng cho chính họ. Và việc bỏ học đại học không hề mâu thuẫn với tình yêu mà họ dành cho trường học khi họ hiểu khái niệm "trường học" trên bình diện rộng lớn mà đã nêu trên. Có cuộc đối thoại giữa học trò và người thầy như thế này:

"Giá trị mà em hướng đến trong đời là gì?"

Lúc ấy, cô học trò lập tức nghĩ ngay đến hình ảnh Tom Sawyer và một cuộc đời thú vị của thám tử lừng danh Sherlocks Holmes. Cô buột miệng:

"Tự do, thưa thầy!"

"Vậy em có biết làm cách nào để đạt được sự tự do?"

"Em vẫn đang tìm kiếm".

"Tôi hỏi, nếu em chọn một công việc văn phòng bó buộc trong khi tinh thần vẫn đấu tranh cho sự tự do. Điều này có hợp lý?"

"Rất mâu thuẫn, đúng không ạ?"

"Mấu chốt chính là ở đó. Rất nhiều người muốn thế này nhưng lại hành động thế kia. Nếu em muốn tự do, em không thể lấy một người chồng thích kiểm soát. Nếu em muốn bay nhảy, em không thể ăn rồi chôn chân ở văn phòng từ thứ 2 đến thứ 7. Nếu em muốn tự do, em cũng không thể tự giam cầm mình ở trong những suy nghĩ bó buộc. Em hiểu ý tôi chứ?"

Đầu óc cô lúc ấy hoàn toàn trống rỗng, cho đến khi thầy tiếp lời:

"Sau này, tôi tin em sẽ tìm được một công việc, tận hưởng một cuộc sống có thể mang đến cho em sự tự do về thể xác lẫn tinh thần. Sự tự do tinh thần bao giờ cũng chiếm thế mạnh hơn bất cứ sự tự do thể xác nào mà em cảm nhận".

Người cố vấn (mentor) chính là trường học tuyệt vời

Trường học theo khái niệm bạn biết có lẽ chưa bao giờ dạy bạn điều đó, chưa bao giờ đưa bạn vào một cuộc hội thoại dài với tính triết lý cao và để lại nhiều suy ngẫm cuộc đời đến như vậy. Một vị đạo diễn nổi tiếng từng chia sẻ: "Trong lĩnh vực điện ảnh Việt Nam, chúng ta không có đủ mentorMentor là nhà cố vấn và định hướng cho chúng ta. Khi còn là sinh viên, bạn phải đi học gần như mỗi ngày nhưng bạn chỉ cần mỗi tuần một buổi cà phê trò chuyện với mentor, như vậy là đủ".

Người trẻ hãy nhớ: Cách học tốt nhất là tự tạo dựng trường học cho chính mình - Ảnh 3.

Có thể nói, trong lịch sử, có nhiều mối quan hệ thầy trò mang tính huyền thoại. Thầy trò Sokrates và Plato là một ví dụ điển hình. Plato được 29 tuổi khi Sokrates phải uống chất độc cần. Từ lâu, ông đã là học trò của Sokrates và đã chăm chú theo dõi vụ án của thầy mình. Công việc đầu tiên của Plato như một triết gia là xuất bản lời biện hộ của Sokrates. 

Còn trong lĩnh vực thời trang, chúng ta còn được mở mang đầu óc thêm khi biết mối tình thầy trò giữa hai nhà thiết kế huyền thoại Christian Dior và Yves Saint-Laurent. Yves Saint-Laurent tốt nghiệp trường Chambre Syndicale de la couture và vào những năm 1950, ông được Christian Dior thuê làm trợ lý riêng. Kể từ ngày đó, Dior đã dạy cho Laurent những bí mật trong lĩnh vực haute couture cũng như cách để sáng lập một doanh nghiệp.

Sau trường học chính thống mà chúng ta biết, người cố vấn chính là ngôi trường tuyệt vời mà bạn may mắn bước vào và tận hưởng nguồn tri thức độc nhất vô nhị mà không một trường học nào có thể giảng dạy

Con người xung quanh chính là trường học kỳ diệu nhất

Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao trong thế giới mà dân số đều tăng lên mỗi ngày, con người càng lúc càng ít bạn bè. Sao đám đông càng dày đặc hơn mà chúng ta càng cô đơn hơn. Vũ trụ này tồn tại cái gọi là định luật vạn vật hấp dẫn của Newton, nhưng rõ ràng cũng tồn tại định luật mâu thuẫn nội tâm con người. Và vế sau thì phải giải thích trong một cuốn sách không trang cuối cùng.  

Kể từ ngày rong chơi thủ đô, cô bạn kia nhận ra bản thân mình bị mê hoặc bởi con người. Hễ thấy ai ngồi một mình mà nhìn vẻ mặt dễ chịu, cô đều cố gắng bắt chuyện. Cô như kẻ thèm thuồng lắng nghe và thèm thuồng được nói. Và mỗi một người cô gặp, cô đều về viết lại trên blog của mình. Học ở con người là bài học vô tận, bài học đó còn đeo đẳng mãi đến khi người ta thở những hơi thở cuối cùng trên mặt đất này.

Người trẻ hãy nhớ: Cách học tốt nhất là tự tạo dựng trường học cho chính mình - Ảnh 4.

Ở đâu có con người, ở đó có trường học. Và khi đã chán chê con người ở vùng đất này, hãy chuyển qua vùng đất khác, để học hỏi con người mới. Hãy học ở người quét rác, người tàn tật, từ con bé phục vụ trong quán cà phê đến chủ tịch của một tập đoàn. Họ kể những câu chuyện thật sự khác nhau, và bạn sẽ thấy ai ai cũng có "thành tựu" và niềm vui của riêng mình. Một cô quét rác không có tiền tài, địa vị của một vị chủ tịch nhưng cô có niềm vui mỗi khi dọn sạch phố xã. Cô bé phục vụ trong quán cà phê không được quyền lực như ông chủ của cô nhưng cô sống một cuộc đời đỡ đau đầu hơn ông chủ.

Một họa sĩ nào đó đã từng nói: "Càng vẽ, tôi càng phát hiện một điều thú vị như thế này, chỉ có bản thân mình mới cày lên được những vùng đất mà mình biết thôi. Từ đó, tiền đồ của mình mới tiến xa hơn được". Rõ ràng, chỉ có ta mới là thầy của ta mãi mãi thôi, và trường học thú vị nhất trên cuộc đời này cũng do tự ta tạo ra.

Trang Ps

Cùng chuyên mục
XEM