Năm Canh Tý nói chuyện chuột: Món ăn đặc sản của Việt Nam
Theo nhà khoa học Grant Singleton của Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI), giá thịt chuột tại vùng Châu thổ sông Mekong có gia còn cao hơn thịt gà. Hàng năm, vùng đồng bằng sông Mekong cung cấp đến 3.600 tấn thịt chuột với tổng giá trị 2 triệu USD (46,3 tỷ đồng) cho thị trường.
Thịt chuột vốn là một món ăn khá phổ biến ở các vùng nhiệt đới Châu Á. Chúng được coi là một nguồn thực phẩm giàu Protein, nhất là tại những cộng đồng nhà nông ở Việt Nam. Tất nhiên, vốn là món đặc sản nên chúng cũng có thể xuất hiện tại các nhà hàng ở thành phố lớn, bao gồm thành phố Hồ Chí Minh.
Theo nhà khoa học Grant Singleton của Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI), giá thịt chuột tại vùng Châu thổ sông Mekong có giá còn cao hơn thịt gà. Hàng năm, vùng đồng bằng sông Mekong cung cấp đến 3.600 tấn thịt chuột với tổng giá trị 2 triệu USD (46,3 tỷ đồng) cho thị trường.
Theo chuyên gia Robert Corrigan của hãng tư vấn RMC Pest Management Consulting, ít nhất 89 loài chuột trên thế giới đang bị bắt làm nguồn lương thực, trải dài từ Châu Á cho đến Mỹ hay Châu Phi. Về lý thuyết, phần cơ của các loài gặm nhấm như chuột cũng giàu Protein như thịt bò hay gà.
Tại Việt Nam, người dân chủ yếu ăn thịt chuột đồng là chính. Ở những vùng như tỉnh Quảng Ninh, chuột được bắt vào trong các lồng và đưa ra chợ để bán, trở thành một trong những nguồn thu khá lớn của các hộ nông dân.
Vào độ tháng 9-10 âm lịch khi vụ mùa thu hoạch xong cũng là lúc chuột đồng ăn no thóc và là thời điểm bắt chuột tốt nhất. Việc người Việt ăn thịt chuột từ bao giờ thì chẳng có sử sách nào ghi lại cũng như chẳng có người già nào nhớ nổi. Hầu như mọi vùng thôn quê Việt Nam đều biết bắt và ăn thịt chuột đồng.
Tất nhiên, đôi khi chúng cũng được bắt để mang về nhậu với bia rượu. Món thịt chuột có thể chế biến thành rất nhiều hương vị khác nhau. Ban đầu những con chuột sẽ bị cho vào nước nóng vừa độ để lột sạch lông, mổ bụng lấy nội tạng và cắt hết những phần có thể gây mùi cho thịt.
Cách chế biến loại thịt này cũng đa dạng, từ hun khói, nướng, chiến cho đến đơn giản là luộc. Thịt chuột hấp được cho là có hương vị nồng đậm nhất và các con chuột to thì dễ ăn hơn các con nhỏ do có nhiều thịt hơn.
Giá thịt chuột ở nhiều nơi cũng khác nhau tùy từng vùng, ví dụ như ở Hải Phòng giá thịt chuột luộc đầu mùa dao động trong khoảng 150.000-200.000 đồng/kg. Hàng ngày mỗi người nông dân có thể kiếm lời khoảng 300.000-500.000 đồng từ việc bắt chuột. Thậm chí có gia đình kiếm được cả chục triệu đồng mỗi vụ.
Tuy nhiên, mùa bắt chuột thường chỉ kéo dài khoảng 2 tháng sau mỗi vụ thu hoạch lúa.
Những rủi ro tiềm ẩn
Dẫu vậy, việc ăn thịt chuột cũng chứa một số rủi ro nhất định. Dù thịt chuột đồng ở Việt Nam được cho là giàu dinh dưỡng cũng như ít mầm bệnh nhưng chúng cũng có thể khiến người tiêu dùng lây nhiễm một số loại dịch bệnh.
Về mặt lý thuyết, những loài gặm nhấm như chuột có thể mang hơn 60 loại mềm bệnh khác nhau có thể lây lan cho con người. Tại những vùng đồng ruộng, người nông dân có thể dùng thuốc diệt chuột và với hàm lượng không đủ, một con chuột cần 4-5 ngày mới có thể chết và người ăn chúng trong khoảng thời gian này cũng bị nguy hiểm do hàm lượng thuốc chưa tan.
Bên cạnh đó, việc đô thị hóa quá nhanh cũng khiến thịt chuột ngày càng khan hiếm do diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp. Giờ đây tại rất nhiều vùng, để có thịt chuột người ta phải đặt hàng trước vài ngày dù là đã đến vụ bắt chuột đồng.
Tệ hơn, vì nhu cầu ăn thịt chuột đi lên nhưng nguồn cung khan hiếm nên nhiều đầu mối đã bắt chuột cống loại nhỏ vào những mẻ chuột đồng để tăng lợi nhuận. Loại chuột cống này có mùi rất hôi và chứa rất nhiều mầm dịch bệnh nguy hiểm cho người tiêu dùng.
Bất chấp những rủi ro đó, nghề đánh bắt chuột đồng vẫn được nhiều người nông dân ưa chuộng bởi nghề này được coi là một cách bảo vệ mùa màng, tăng thu nhập cũng như trở thành một thú vui nông nhàn của người nông dân sau đợt thu hoạch vụ mùa.
