Một thành phố ngầm chạy đua với Mỹ để hút vốn đầu tư xe điện: Là trung tâm khoáng sản, có lợi thế về thuỷ điện, Ford và GM đã rót tiền

Trong cuộc đua xây dựng một trung tâm hỗ trợ ngành công nghiệp xe điện tại Bắc Mỹ để đặt ra thách thức với vị thế thống trị thị trường của Trung Quốc, một cộng đồng nhỏ bé ở Quebec, Canada đang dẫn đầu: thành phố Becancour. Theo Bloomberg, Becancour đang thu hút rất nhiều các gã khổng lồ - những người mang tham vọng biến tiền đồn công nghiệp nằm giữa Montreal và Quebec này trở thành mắt xích chính cho chuỗi cung ứng pin EV phục vụ lục địa.

Cộng đồng 14.000 dân tại bờ nam sông St. Lawrence đã hút được dòng vốn của ít nhất 10 công ty đang hoạt động trong ngành công nghiệp pin EV kể từ tháng 3. BASF SE của Đức, nhà sản xuất hóa chất lớn nhất thế giới, đã giành được lô đất công nghiệp tại ngoại ô Becancour để làm nơi thu gom và tái chế vật liệu pin. Trong khi đó, công ty khai thác mỏ khổng lồ Vale SA của Brazil đang tìm cách xây dựng một nhà máy niken sunfat ở khu vực này.

Theo Bloomberg, Ford Motor hiện đang trong quá trình đàm phán với các công ty sản xuất pin lớn của Hàn Quốc để xây dựng nhà máy sản xuất catốt (vật liệu sản xuất pin xe điện) trị giá 700 triệu USD tại Becancour, trong khi GM bắt tay với công ty Hóa chất Posco của Hàn Quốc mở một nhà máy trị giá 400 triệu USD chuyên sản xuất vật liệu cho nền tảng pin EV Mỹ bắt đầu từ năm 2025.

“Becancour thực sự nổi bật, nằm giữa nhiều nguồn khoáng sản của Canada và các nhà máy của chúng tôi. Thủy điện của Quebec cũng là một lợi thế. Nếu bạn so sánh giá điện tại bất kỳ đâu nơi Bắc Mỹ, Quebec sẽ giành chiến thắng”, David Paterson, phó Chủ tịch của GM Canada cho biết.

Ngoài năng lượng tái tạo giá rẻ có thể cung ứng cho ngành sản xuất vốn cần nhiều năng lượng, Becancour còn nhiều lợi thế cạnh tranh khác, bao gồm vị thế dễ dàng tiếp cận thị trường Mỹ và Châu Âu thông qua các tuyến đường bộ, đường sắt dọc theo St. Lawrence. Thành phố này cũng nằm gần khu vực giàu tài nguyên của Quebec, nơi có rất nhiều mỏ kim loại.

Theo các chuyên gia, Becancour là ví dụ điển hình về cách ngành công nghiệp xe điện thúc đẩy khu vực hóa chuỗi cung ứng để đáp ứng nhu cầu đang tăng cao. Sự chuyển đổi ồ ạt sang EVs trước đó đã gây ra một cơn sốt toàn cầu đối với lithium, niken, coban và các thành phần quan trọng khác. Trong khi đó, tắc nghẽn chuỗi cung ứng cùng sự thống trị từ khai thác đến tinh chế của Trung Quốc càng nhấn mạnh nhu cầu đối với một số trung tâm pin xe điện trên toàn thế giới. Khả năng tiếp cận các nguyên liệu thô cần thiết để cung ứng cho khu liên hợp công nghiệp cũng vô cùng quan trọng.

Canada đã cho thấy triển vọng phát triển chuỗi cung ứng pin lithium-ion nhờ nguồn tài nguyên phong phú. Tiêu chuẩn về môi trường tại quốc gia này hiện chiếm vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng toàn cầu của Bloomberg NET.

“Trung Quốc vẫn đang dẫn đầu, nhưng Canada đang chứng minh mình chính là tương lai của chuỗi cung ứng pin lithium-ion”, Ellie Gomes-Callus, chuyên gia phân tích dữ liệu và năng lượng của Bloomberg, cho biết.

Theo Bloomberg, chính phủ Quebec có nhiều chính sách nhất quán hỗ trợ phát triển chuỗi cung ứng pin EV. Chi nhánh địa phương hoạt động như một nhà đầu tư mạo hiểm và hỗ trợ đáng kể các dự án khoáng sản quan trọng, từ đó đem lại sự tín nhiệm và thu hút dòng vốn tư nhân. Được biết Quebec đã đầu tư vào dự án lithium tiên tiến duy nhất của Canada. Livent Corp, nhà sản xuất lithium lớn thứ ba thế giới, cũng đã rót vốn.

Nemaska Lithium hiện đang đặt cược lớn vào Becancour. Công ty này đang lên kế hoạch mở một cơ sở trong vòng 5 năm để sản xuất pin lithium hydroxide bằng nguyên liệu khai thác từ trữ mỏ phía bắc Quebec. Sự tham gia hỗ trợ của chính quyền khu vực được coi là chìa khóa.

“Họ cung cấp cho chúng tôi năng lượng, cung cấp cho chúng tôi cơ sở hạ tầng, đồng thời hỗ trợ chúng tôi nhận nguồn vốn cần thiết”, Giám đốc điều hành của Livent, Paul Graves cho biết.

Becancour đã nỗ lực rất nhiều kể từ những năm 1960 để có thể trở thành trung tâm công nghiệp tầm cỡ thế giới. Quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu đang mang lại sự lạc quan mới cho khu vực này, ngay cả khi có rất ít dấu hiệu cho thấy thị trường pin xe điện thực sự sẽ bùng nổ.

Quebec đã chi 260 triệu USD cho cơ sở hạ tầng Becancour để liên kết các vùng đất công nghiệp chưa phát triển thuộc sở hữu của chính phủ. Một số dự án đã khởi công  để tân trang lại đường xá. Nouveau Monde Graphite là một trong những người được hưởng lợi. Công ty này đã mua đất xây dựng nhà máy trị giá 923 triệu đô la Canada để sản xuất vật liệu pin trong 3 năm.

Tuy nhiên, tương lai của Becancour còn phụ thuộc vào việc biến lời nói trở thành những cam kết chắc chắn. Một số dự án vẫn chưa được đảm bảo, trong khi số khác vẫn cần có sự chấp thuận và giấy phép để thi công. Đối với một số khu vực đang cạnh tranh với Bắc Mỹ để trở thành địa điểm lớn tiếp theo phục vụ trung tâm công nghiệp pin EV, sự chậm trễ và thất hứa có thể sẽ giáng một đòn vào tâm lý.

“Bạn cần có sự hỗ trợ tài chính nghiêm túc, cân bằng giữa nợ và vốn chủ sở hữu. Bạn không thể đạt được điều đó chỉ với một bảng tính và vài bản vẽ về nhà máy. Bạn cần khách hàng, bạn cần chuỗi cung ứng an toàn.”, J-P Martins, chuyên gia tư vấn về các vấn đề chuỗi cung ứng pin tại Partners in Performance, cho biết.

Hiện Quebec và Becancour đang đọ sức với Mỹ nhằm thu hút dòng vốn đổ vào xe điện và pin. Cho đến nay, “người hàng xóm phía nam” vẫn đang chiến thắng. Ford cho biết một năm trước rằng họ sẽ đầu tư 11,4 tỷ USD vào Tennessee và Kentucky để xây dựng 2 trung tâm EV, khoản chi lớn nhất trong lịch sử của hãng. GM thì lập kỷ lục với khoản đầu tư 6,5 tỷ USD vào Michigan vào tháng 1.

Theo Donald Olivier, người đứng đầu cơ quan quản lý khu công nghiệp Becancour, những nghi ngờ tồn tại là điều dễ hiểu vì các dự án trước đây không hề thành công. “Hoài nghi chỉ tan biến nếu mọi người nhìn thấy kết quả”, ông nói.

Theo: Bloomberg

Vũ Anh