Liệu địa vị xã hội có giúp chúng ta dễ dàng kết bạn mới hay không?
Ai cũng nghĩ rằng địa vị xã hội cao sẽ giúp họ có được nhiều bạn mới, nhưng thực ra đó lại là định kiến sai lầm.
Đi xe đẹp, mặc đồ hiệu và thể hiện mình là người có địa vị rõ ràng mang lại cho bạn những lợi thế nhất định. Người ta chắc chắn sẽ phải quay đầu lại nhìn hoặc dành cho bạn sự chú ý đặc biệt, họ cũng dễ dàng phục tùng trước ý kiến và mong muốn của bạn hơn. Vì thế, mặc dù có địa vị sẽ mang lại nhiều lợi thế, nhưng có giúp bạn có thêm được những người bạn mới hay không?
Để trả lời câu hỏi này, các nhà nghiên cứu trước hết tìm hiểu xem người ta có nghĩ rằng thể hiện địa vị của mình sẽ giúp họ kết thêm nhiều bạn mới hay không. Trong một nghiên cứu, các tình nguyện viên phải tưởng tượng mình sở hữu 2 chiếc xe hơi: một chiếc cà tàng và một chiếc sang trọng. Sau đó học được hỏi sẽ lái xe nào đến dự một tiệc cưới để có thêm những người bạn mới.
Kết quả cho thấy đa phần (66%) đều chọn lái chiếc xe sang trọng đi dự tiệc. Vì thế rõ ràng hầu hết người ta nghĩ rằng chiếc xe sang trọng sẽ giúp họ kết bạn "hiệu quả" hơn. Nhưng liệu điều này có đúng với hướng ngược lại hay không?
Để trả lời câu hỏi này, một nhóm tình nguyện viên khác phải tưởng tượng đang ở một tiệc cưới và họ nhận thấy một người đang lái xe vào. Người đó có thể lái một chiếc xe cà tàng hoặc một chiếc xe sang trọng. Các tình nguyện viên được yêu cầu tự đánh giá mức độ mong muốn trở thành bạn của người đó.
Lần này, kết quả chỉ ra rằng họ quan tâm hơn đến việc kết bạn với người lái một chiếc xe bình thường, chứ không phải người lái một chiếc xe sang trọng, bóng bẩy. Do đó có thể nói, mặc dù ai cũng nghĩ rằng địa vị xã hội cao sẽ giúp họ có được nhiều bạn mới, nhưng thực ra đó lại là định kiến sai lầm.
Hiệu ứng tâm lý này được gọi là "Nghịch lý Tín hiệu Địa vị" (Status Signals Paradox). Các nhà tâm lý học giải thích hiệu ứng này xuất phát từ sự khác biệt trong góc nhìn về so sánh địa vị xã hội. Khi ta quyết định sẽ mặc gì, chúng ta đang ở "vai trò thể hiện", tức là muốn vẻ bề ngoài của mình bắt mắt hơn người khác. Tuy nhiên, chúng ta không tính đến góc nhìn của những người có thể trở thành bạn mình: Họ cũng muốn mình được nổi bật và không muốn bị người khác làm lu mờ. Nói cách khác, trong khi ta muốn được nổi bật, ta không nhận ra rằng người khác cũng muốn thế.
Do đó, mặc dù dấu hiệu của địa vị xã hội – một chiếc xe sang trọng, túi xách đắt tiền, v.v. – đều giúp ta có những lợi thế nhất định, nhưng thể hiện những dấu hiệu ấy khi cố gắng kết bạn mới có thể sẽ phản tác dụng. Hơn nữa, nhìn chung có vẻ mọi người đều không nhận ra được hiện tượng này. Vì thế lần sau nếu bạn tham dự một sự kiện nào đó với mong muốn có thêm bạn mới, hãy chú ý hơn đến trang phục và những thứ mình mang theo vì chúng có thể góp phần hủy hoại những nỗ lực của bạn khi mở rộng quan hệ đấy.
