Jack Ma – Từ thầy giáo tiếng Anh nghèo đến ông chủ tập đoàn thương mại điện tử giàu nhất Trung Quốc
Năm 1995, một thầy giáo dạy tiếng Anh người Trung Quốc lần đầu đến nước Mỹ để tìm kiếm cơ hội kinh doanh mới. Tên ông ấy là Jack Ma và ít ai ngờ rằng, có một ngày thầy giáo quèn như ông lại trở thành tỷ phú với khối tài sản kếch xù trị giá hàng trăm tỷ USD.
Xuất thân bình thường như bao người
Jack Ma sinh năm 1964, tại Hàng Châu, Trung Quốc, trong một gia đình nghệ sĩ ping tan chuyên nghiệp (một loại hình kể chuyện và hát ballad). Ông khá gầy, nhỏ con nhưng chưa bao giờ sợ những đối thủ to lớn hơn mình. Ông thậm chí sẵn sàng đánh nhau với bạn cùng lớp nếu họ chế giễu chiều cao của mình.
Tuy vậy, tính cách ông rất xã giao và thích trò chuyện với khách du lịch nước ngoài. Ông thường đến khách sạn gần nhà để có nhiều cơ hội luyện giao tiếp bằng tiếng Anh với họ. Ông cũng mua một chiếc radio để nghe kênh nước ngoài hàng ngày. Tuy có tư duy nhạy bén về ngôn ngữ nhưng ông học toán không giỏi lắm. Ông trượt đại học cũng chính vì bị điểm toán thấp kéo xuống.
Sau nhiều nỗ lực, ông đậu vào Học viện Sư phạm Hàng Châu. Nhưng Ma nhanh chóng nếm mùi thất bại sau khi ra trường vì bị nhiều công ty từ chối nhận vào làm, trong đó có cả KFC. Sau đó ông đã trở thành một giáo viên dạy tiếng Anh với mức lương khoảng 12 USD/tháng tại một trường đại học địa phương.
Nhìn thấy cơ hội từ Internet
Khi Trung Quốc đang trong thời kỳ bùng nổ xuất khẩu, thầy giáo Jack Ma cũng lên kế hoạch phát triển 1 công ty dịch thuật. Trong lúc ông đến Mỹ để tìm cách thực hiện dự án này, một người bạn đã ‘khai sáng’ cho ông về Internet, nói rằng người ta có thể tìm kiếm bất cứ thứ gì trên mạng.
Jack Ma liền thử search từ khoá ‘bia’ trên thanh tìm kiếm, nhưng chẳng dữ liệu nào từ tiếng Trung được đề xuất. Thực ra là, Ma chẳng tìm thấy bất cứ thông tin gì về Trung Quốc trên mạng cả.
Trở về quê nhà, Ma quyết định thành lập China Pages, một hệ thống chứa thư mục dữ liệu các công ty Trung Quốc đang tìm kiếm khách hàng từ nước ngoài. Đây được biết là trang kinh doanh trên mạng đầu tiên của Trung Quốc.
Thua keo này, bày keo khác
China Pages thất bại, nhưng nó trở thành bài học xương máu và là động lực mạnh mẽ để Jack Ma sáng lập công ty kinh doanh thứ hai vào 4 năm sau. Đó chính là Alibaba mà mọi người vẫn biết hiện nay.
Năm 2014, Alibaba bắt đầu giao dịch trên sàn chứng khoán New York. Ở thời điểm đó thì đây chính là thương vụ chào bán cổ phiếu lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Theo Bloomberg, Alibaba muốn bán 12% cổ phiếu công ty, tức là khoảng 20 tỷ USD - cao hơn mức kỷ lục của Visa là 19,65 tỷ USD. Lúc đó, ước tính giá trị của Alibaba là 160 tỷ USD.
Tuy không còn là CEO của Alibaba, nhưng Ma vẫn còn sở hữu 8,9% cổ phần công ty, khoảng 14,5 tỷ USD. Thay vào đó, Jack Ma giữ chức chủ tịch và vẫn luôn là gương mặt đại diện của công ty.
Jack Ma thành công vì là người bình thường nhưng không tầm thường
Jack trông không có tố chất gì tương đồng với các CEO công nghệ điển hình trên thế giới. Ông trượt đại học hai lần và đến lần thứ ba thì mới đậu. Ông thành lập một công ty công nghệ với quy mô khổng lồ trong khi bản thân học chuyên ngành sư phạm và chẳng biết một tí gì về lập trình.
Sau thất bại của China Pages, Ma không hề bỏ cuộc và nắm lắy cơ hội mới khi cơn sốt Internet tràn đến Phố Wall ở Mỹ năm 1999. Cùng 17 người bạn đồng chí hướng của mình, Jack Ma thành lập một trang web thương mại trực tuyến tên là Alibaba.com. Trang web này cho phép các hãng xuất khẩu công khai danh sách sản phẩm để người tiêu dùng có thể xem qua.
Ngay lập tức, nó đã thu hút các nhà đầu tư trên toàn thế giới, trong đó có ngân hàng Goldman Sachs và SoftBank.
Jack Ma là một người diễn thuyết lôi cuốn và biết cách truyền cảm hứng, giấc mơ của mình đến người khác. Ngay cả khi mới thành lập nhóm, Porter Erisman - một trong những cộng sự đầu tiên của Ma cũng phải công nhận Alibaba thực sự là một gia đình gắn bó. Cách tạo động lực đặc trưng nhất của Ma chính là luôn nhấn mạnh với nhân viên rằng, công ty của họ là một công ty nhỏ nhưng luôn đứng vững và sẵn sàng thách thức những gã khổng lồ.
"Chúng ta sẽ đạt được mục tiêu đó vì chúng ta còn trẻ và chúng ta không bao giờ, không bao giờ đầu hàng", Ma nói trong một cuộc gặp gỡ tất cả nhân viên.
Ông cũng hay đưa ra những tuyên bố khá táo bạo với giới truyền thông về tốc độ phát triển nhanh chóng của công ty. Vốn có máu nghệ thuật thừa hưởng từ cha mẹ, Jack Ma thường tạo ra bầu không khí vui nhộn tại nơi làm việc. Khi Alibaba lần đầu thu được lợi nhuận, ông đã phát cho tất cả nhân viên những bình xịt sơn Silly String để ăn mừng thả ga. Đầu năm 2000 khi công ty quyết định thành lập Taobao, cạnh tranh với eBay, ông đã yêu cầu nhóm làm việc trồng cây chuối trong giờ nghỉ để giữ năng năng lượng của họ ở mức cao nhất.
Bằng những quyết định táo bạo và sẵn lòng chấp nhận rủi ro, Jack Ma đã lèo lái Alibaba vượt qua mặt eBay tại Trung Quốc vào giữa những năm 2000. Điều đó có nghĩa là công ty con Taobao trở thành một trong những trang web được truy cập nhiều nhất thế giới. Ngoài ra, Taobao còn liên kết với Tmall, một trang web chủ chốt khác của Alibaba, cùng nhau tạo ra tổng khối lượng giao dịch khổng lồ, lên tới 240 tỷ USD vào năm 2013.
Khi từ chức CEO và trở thành chủ tịch của công ty, Ma chia sẻ rằng muốn làm một chủ tịch tốt cũng rất khó và bận rộn hơn rất nhiều so với một CEO.
Ông đã viết một bức tâm thư gửi cho nhân viên Alibaba sau khi công ty nộp đơn xin IPO phát hành cổ phiếu ra công chúng. Trong đó, ông nói với họ rằng sự khắc nghiệt và áp lực vô tận đang chờ đón mọi người ở phía trước, nhưng Alibaba có thể vượt qua tất cả nếu luôn gắn liền với nền văn hóa và sứ mệnh cốt lõi của công ty.
Đoạn hay nhất của bức thư có nội dung như sau:
Chúng ta biết rõ chúng ta sẽ không thể tồn tại nếu chỉ dựa vào tầm nhìn xa trông rộng hoặc chỉ vì những hoạt động kinh doanh hiệu quả. Chúng ta tồn tại đến ngày hôm nay là vì trong 15 năm, ta trung thành với sứ mệnh "làm cho việc kinh doanh trên toàn thế giới trở nên dễ dàng hơn", vì ta xem "khách hàng là trên hết", vì ta giữ vững niềm tin vào tương lai và vì ta luôn nhấn mạnh rằng: Những người bình thường hoàn toàn có thể làm được những điều phi thường.
