Giới đầu tư 'khát' cổ phiếu của startup giá trị nhất nước Mỹ SpaceX

Giới đầu tư, từ nhà sản xuất âm nhạc, doanh nhân Jay-Z tới các cựu chuyên gia giao dịch chứng khoán cấp cao, đều đang săn đón để sở hữu một phần của công ty khởi nghiệp giá trị nhất nước Mỹ, SpaceX.

Elon Musk đang đặt niềm tin vào các nhà đầu tư như Spyridon Mentzas để củng cố vị trí người giàu nhất thế giới của mình.

Mentzas, cựu giám đốc mảng chứng khoán tại Mizuho Securities, thành lập công ty riêng với mục đích duy nhất là mua cổ phần của SpaceX, công ty sản xuất tên lửa của tỷ phú Elon Musk. Phải mất 3 năm để Hijojo Partners của ông ấy sở hữu được cổ phần ở SpaceX, startup được định giá khoảng 125 tỷ USD trong vòng gọi vốn gần đây nhất.

Tất nhiên, Mentzas không phải là người duy nhất tham gia cuộc tranh giành cổ phần tại công ty khởi nghiệp giá trị nhất nước Mỹ này. Edoardo Zarghetta, giám đốc quỹ PreIPO Club, cũng bắt đầu mua cổ phiếu SpaceX vào hai năm trước trên thị trường thứ cấp, với mức giá chênh lệch hơn 10%. Giới đầu tư từ Na Uy đến Hong Kong (Trung Quốc) đều nói rằng họ rất hâm mộ Musk và sẽ đầu tư lâu dài vào SpaceX, dù một số người thừa nhận rằng có nhiều thông tin tài chính mù mờ xung quanh công ty “đốt tiền” này.

“Đối với tôi, chỉ cần được là một phần của nó [SpaceX]. Chúng tôi sẽ là công ty Na Uy duy nhất tham gia vào lĩnh vực vũ trụ”, ông Olav Trent, người đứng đầu quỹ đầu tư dành cho các gia đình giàu có ở Na Uy, Rex Fund, trả lời Bloomberg.

Tỷ phú Elon Musk, đồng sáng lập của SpaceX (bên phải) và Mike Sievert, CEO của T-Mobile (trái). Ảnh: Bloomberg.

SpaceX hiện đóng một phần quan trọng trong khối tài sản khổng lồ của Elon Musk. Gần đây nhất là vào cuối năm 2019, giá trị số cổ phần trong SpaceX của Musk là 14,6 tỷ USD, vượt cả những gì vị tỷ phú này nắm giữ ở Tesla.

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 cùng đà tăng mạnh của các cổ phiếu high-flying (cổ phiếu giá cao, mang tính đầu cơ cao và tăng giảm mạnh trong một thời gian ngắn) như Tesla đã khiến tình hình thay đổi. Đến tháng 1/2021, tổng vị thế mà Musk nắm giữ ở Tesla, không tính hợp đồng quyền chọn, đạt 135,3 tỷ USD, cao hơn mức 18,7 tỷ USD ở SpaceX, theo Bloomberg Billionaires Index.

Tình hình hiện nay lại càng khác, khi các thị trường năm 2022 bắt đầu trừng phạt những cổ phiếu từng là high-flyer, với giá cổ phiếu Tesla có lúc giảm gần 50% so với mức đỉnh được ghi nhận hồi tháng 11/2021. Và Musk, CEO của Tesla, đã bán khoảng 15 tỷ USD cổ phiếu của hãng xe điện này kể từ tháng 4, khi ông khởi động thương vụ mua lại Twitter. Tuy nhiên, vị tỷ phú 51 tuổi cố gắng thoát khỏi thương vụ trị giá 44 tỷ USD này.

Trong suốt thời gian đó, SpaceX lại không có mấy xáo trộn. 5 nhà đầu tư giấu tên đã bán một số cổ phần của công ty với giá 250 triệu USD trên thị trường thứ cấp, theo hồ sơ công khai trên sở giao dịch vào ngày 5/8. Gần đây, SpaceX cũng hợp tác với T-Mobile US để cung cấp dịch vụ điện thoại không dây cho các vùng xa xôi hẻo lánh của Mỹ.

Kết quả là, số cổ phần trị giá 46,9 tỷ USD của Musk tại SpaceX tăng lên gần bằng một nửa số vị thế của ông ở Tesla, và cũng là mức cao nhất kể từ những ngày đầu đại dịch Covid-19 bùng phát.

v

Một trong những “chìa khoá” thành công của SpaceX là công ty này được Musk và những người thân cận của ông, như anh trai Kimbal và người bạn Luke Nosek, kiểm soát một cách cẩn thận. Kimbal và Luke Nosek, đồng sáng lập của Paypal, hiện đều là giám đốc của SpaceX. Năm 2017, Nosek đồng sáng lập ra Gigafund, quỹ đầu tư đã rót hơn 1 tỷ USD vào SpaceX.

Vì vậy, sẽ không hề dễ dàng để những nhà đầu tư nhỏ như ông Mentzas có thể trở thành cổ đông của SpaceX.

Nhà sáng lập của Hijojo Partners nhận thấy rằng để tham gia một vòng gọi vốn của SpaceX, ông cần có mối quan hệ sâu rộng ở Thung lũng Silicon hoặc phải trả phí cho kênh chuyên dụng để kết nối với các nhà đầu tư nhỏ với nhau cùng tham gia, theo một số nhà đầu tư. Một lựa chọn khác là mua cổ phiếu trên thị trường thứ cấp, nhưng nhu cầu quá cao khiến các giao dịch trị giá hàng triệu đôla được chốt ngay lập tức.

Tuy nhiên, công ty sản xuất tên lửa này có nhu cầu rất lớn về vốn, điều này có nghĩa là họ phải trông cậy vào một lượng lớn nhà đầu tư liên tục như Mentzas, tức là những người mua một số ít cổ phiếu chứ không nhất thiết phải đủ lớn để vượt qua các cổ đông lớn của SpaceX. Một vài cái tên nổi tiếng cũng đang hậu thuẫn cho SpaceX phải kể đến văn phòng gia đình của nam rapper Jay-Z và các công ty đầu tư quốc gia của Abu Dhabi.

Nhu cầu đầu tư vào SpaceX cao tới nỗi nhiều nhà đầu tư quen với việc nắm giữ các vị trí điều hành trong công ty khởi nghiệp cũng bày tỏ ý muốn chỉ cần sở hữu một phần nhỏ của SpaceX, ông Zarghetta của PreIPO Club cho hay. Musk, người được Bloomberg Billionaires Index ước tính đang sở hữu khoảng 44% SpaceX, sẽ là người giàu thứ 24 thế giới nếu chỉ tính giá trị cổ phần trong SpaceX của ông.

SpaceX là một cuộc chơi dài hạn trong lĩnh vực không gian và sẽ trở thành một xu thế của vài thập kỷ tới. Ảnh: Bloomberg.

Hầu hết nhà đầu tư được phỏng vấn đều mong muốn Musk sẽ IPO Starlink của SpaceX trong vài năm tới, họ thậm chí cũng chuẩn bị tinh thần không có lợi nhuận trong một thời gian dài. Tuy nhiên, Musk vẫn có động lực lớn để niêm yết công ty này, ví dụ như nhu cầu tuyển dụng và giữ nhân tài.

Trong khi đó, Phố Wall lại có quan điểm đối lập về việc liệu SpaceX sẽ có giá hơn Tesla hay không. Một cuộc khảo sát do Bloomberg thực hiện hồi cuối tháng 7 cho thấy 44% của 1.562 người tham gia dự đoán vốn hoá của công ty sản xuất tên lửa này, bao gồm cả Starlink, sẽ tăng lên trong 5 năm tới.

ECI Group, một quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ đang đầu tư vào SpaceX, kỳ vọng công ty vũ trụ của Musk cuối cùng sẽ được định giá cũng như mang tầm quan trọng hơn cả Tesla. Theo Warren Hui, một đối tác tại Soul Ventures, SpaceX là một cuộc chơi dài hạn trong lĩnh vực không gian và sẽ trở thành một xu thế của vài thập kỷ tới.

Tuy nhiên, một rủi ro lớn trong ngắn hạn là SpaceX có thể sẽ tách riêng Starlink. Ông Musk gần đây nói với các nhân viên rằng điều đó có thể xảy ra trong 3 – 4 năm nữa.

“Chúng tôi không có dữ liệu tài chính đầy đủ cũng như chi tiết về công ty này. Một số nhà đầu tư cho rằng SpaceX không đủ thông tin để đầu tư. Nhưng đó là cách ông Musk vận hành công ty của mình”, ông Mentzas nói. Kế hoạch của ông là tiếp tục đồng hành và phát triển cùng tỷ phú Elon Musk, với mục tiêu một ngày nào đó đủ lớn để trở thành cổ đông lớn của SpaceX.

Theo Thạch Lam