Giám đốc chi nhánh Ocean Bank hầu tòa: "Chúng tôi cho rằng đây là tai nạn nghề nghiệp chứ không phải vấn đề đạo đức"
Nếu được nói lời cuối cùng tại phiên tòa, vị nữ Giám đốc từ Hội sở ngân hàng Oceanbank hi vọng phiên tòa công tâm, khoan dung với họ. Bởi xét cho cùng hành vi của họ không phải thông đồng, mong muốn rút ruột ngân hàng.
Ngồi bên ấm trà nhỏ trong cái lạnh ngày đầu xuân chiều tối ngày 26/2, nhóm phóng viên chúng tôi có dịp trò chuyện với những người một thời từng là thủ quân chịu trách nhiệm điều hành hoạt động của chi nhánh/phòng giao dịch ngân hàng Đại Dương. Nhưng cũng chỉ vài tiếng nữa thôi, họ sẽ là những bị cáo ngồi trước vành móng ngựa nghe xét xử của Tóa án tại một trong những đại án lớn nhất của ngành ngân hàng hiện nay.
Họ nằm trong 34 bị cáo là Giám đốc Chi nhánh/ Phòng giao dịch chịu tội danh Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiệm trọng.
Theo bản cáo trạng của Viện kiểm soát nhân dân tối cao, với vai trò người đứng đầu, họ đã phân công, chỉ đạo nhân viên tại Chi nhánh/ Phòng Giao dịch chi tiền ngoài lãi suất huy động cho khách hàng, vi phạm quy định của NHNN về trần lãi suất huy động (Thông tư số 02/2011/TT-NHNN), gây thiệt hại cho Ngân hàng Đại Dương. Số tiền chi vượt trần lãi suất mà Hội sở chuyển về các Chi nhánh/Phòng Giao dịch là 374 tỷ đồng, nằm trong tổng số tiền 1.576 tỷ đồng chi ngoài lãi suất huy động vốn.
Hồi tưởng lại năm 2011, một Giám đốc khối tại Hội sở ngân hàng cho biết khi OceanBank chấp hành nghiêm giữ lãi suất huy động dưới trần, đã có những khách hàng đến ngân hàng rút tiền, cán bộ của một ngân hàng khác đứng đợi sẵn ở cửa chỉ chờ chở tiền đi.
Lạm phát cao lên tới 18-19% trong khi nhu cầu của khách hàng là được hưởng mức lãi suất thực dương trong khi Ocean Bank cũng chỉ là ngân hàng nhỏ. “Không chăm sóc khách hàng, không huy động được tiền gửi mới, khách hàng đang gửi tiền cũng rút tiền đi gửi nơi khác”, Giám đốc một chi nhánh cho hay.
“Chúng tôi tin tưởng đó là những chỉ đạo có lợi cho ngân hàng. Những khoản tiền chăm sóc khách hàng, các khoản chi ngoài lãi được đưa tới khách hàng nhằm mục tiêu cuối cùng huy động vốn, giữ thanh khoản, vì hoạt động của ngân hàng”.
Cạnh tranh gay gắt để giành giật huy động vốn quãng thời gian đó vốn là chủ đề nóng từng được báo chí phản ánh quyết liệt. Báo cáo Kiểm toán nhà nước năm 2014 cũng từng cho biết nhưng ông lớn NHTM Cổ phần Nhà nước cũng từng vượt trần lãi suất trong năm 2012. Đã có những ngân hàng như bị chỉ tên ngay thời điểm đó và chịu những hình phạt từ cơ quan quản lý như giới hạn tăng trưởng tín dụng, ngưng mở thêm chi nhánh.
Rơi vào vòng lao lý, cảm xúc của những lãnh đạo chi nhánh/ phòng giao dịch của Ocean Bank được miêu tả lại là bàng hoàng, trống rỗng. “Bàng hoàng” là bởi theo họ đó là những hành vi họ không nhận thức là gây thiệt hại tới ngân hàng và cũng có suy nghĩ sẽ không nghiêm trọng tới mức cần xử lý hình sự. Huy động vốn với giá cao nhưng một Giám đốc Chi nhánh cũng cho hay kết quả kiểm toán các năm đó, ngân hàng có lãi và chia cổ tức cho cổ đông.
“Trong những năm đó, chúng tôi không nhận được cảnh báo bất thường nào về hoạt động của Ocean Bank. Chúng tôi không nhận được cảnh báo là mình đang làm sai”, một Giám đốc khối tại Hội sở ngân hàng Ocean Bank cho biết.
Cựu Chủ tịch Hà Văn Thắm bị khởi tố và bắt giam vào tháng 11/2014. Tới tháng 1/2015, nguyên Tổng Giám đốc Nguyễn Minh Thu vào vòng lao lý. Những tháng ngày Ocean Bank lao đao, rơi vào diện kiểm soát buộc việc rút tiền gửi ngân hàng phải qua nhiều cấp phê duyệt, đã không ít những khách hàng tới đòi rút tiền. Có doanh nghiệp Nhật Bản đã đến chi nhánh dọa tự tử đòi được rút tiền để trả lương nhân viên.
Những Giám đốc chi nhánh thời điểm đó là người phải đứng ra dàn xếp với khách. Giám đốc một chi nhánh tại miền Bắc kể lại cũng có những lời mời về làm việc từ ngân hàng khác. Quy định không yêu cầu họ phải ở lại nhưng họ ở lại vì trách nhiệm, vì làm gương bởi nếu họ đi thì cũng sẽ kéo theo nhiều nhân viên khác và rằng là vì nếu họ rời bỏ vị trí thì sẽ… vỡ trận.
Lệnh khởi tố các Giám đốc từ tháng 1/2016. Một năm nhiều xáo trộn đã qua trong cuộc sống gia đình họ. Ngày mai và 20 ngày sau sẽ là những bị cáo xét xử trước vành móng ngựa. Rồi những ngày sau nữa chưa biết sẽ ra sao.
Giám đốc một chi nhánh Oceanbank Hà Nội cho biết hầu hết giám đốc các chi nhánh hay phòng giao dịch chủ yếu trong tuổi 35-40. Phần lớn những người ở đây đều là trụ cột về kinh tế để người còn lại lo nhiều hơn về mặt gia đình. Sự việc xảy đến bất ngờ, mọi người đều bị hẫng khi sự việc ập đến.
"Tôi có ba người con, đứa bé nhất dưới 5 tuổi. Hai đứa con lớn luôn nằm trong đội tuyển thi học sinh giỏi tỉnh, lớn lên còn đi thi quốc gia. Trong trường hợp xấu nhất, tôi không biết con cái tôi sẽ được chăm sóc ra sao, mặc cảm như thế nào".
“Anh em ở Hà Nội, cuộc sống khép kín hơn, còn đỡ. Như tại địa bàn các tỉnh, mọi người đều biết nhau nên các anh em khác phải chịu sức ép rất lớn. Có chị làm giám đốc chi nhánh ở tỉnh, phải tắt điện thoại, chuyển nhà, có chị phải chuyển qua ở nhà em trai ở Hà Nội vì không chịu được áp lực từ dư luận tại địa phương”.
Trải lòng về quãng thời gian làm việc tại Ocean Bank, Giám đốc một chi nhánh miền Bắc làm việc từ ngày Ocean Bank mới chỉ là ngân hàng nông thôn Hải Hưng, cho biết đã phấn đấu rất nhiều cho sự nghiệp, phấn đấu gương mẫu cho các anh em. “Chúng tôi cũng quyết tâm mong muốn xây dựng ngân hàng như ngôi nhà của mình. Mà chắc chắn đã là ngôi nhà thì chúng tôi phải xây dựng, chứ không bao giờ đập phá. Ngoài chúng tôi còn là quyền lợi, phấn đấu gắn bó của hàng ngàn nhân viên”, anh cho hay.
Giám đốc một Chi nhánh tại Hà Nội tâm sự anh sẽ khuyên các bạn trẻ ra trường giai đoạn 2011-2012 không làm ngân hàng. “Tất cả các ngân hàng đều chi ngoài. Nếu đều quy kết về làm trái, gây hậu quả nghiêm trọng, vào ngân hàng thời điểm đó đương nhiên sẽ vi phạm pháp luật”.
Còn đối với vị lãnh đạo cũ của mình cũng như chủ trương vượt trần lãi suất mà Ocean Bank đưa ra những năm đó, bời dù ít nhiều xảy đến cơ sự này cũng có phần trách nhiệm của ông Hà Văn Thắm cũng những lãnh cao cấp cao khác, Giám đốc Chi nhánh mà chúng tôi có dịp gặp trong buổi trò chuyện ngắn này đều cho rằng họ không hận ông Thắm.
Nếu được nói lời cuối cùng tại phiên tòa, vị nữ Giám đốc từ Hội sở ngân hàng hi vọng phiên tòa công tâm, khoan dung với họ. Bởi xét cho cùng hành vi của họ không phải thông đồng, mong muốn rút ruột ngân hàng.
“Chúng tôi nhận thức việc này là nhiệm vụ giao của ngân hàng và cố gắng làm tốt và nhận thức không làm phương hại tới tổ chức. Mặc dù ra vành móng ngựa, lương tâm chúng tôi khá thanh thản bởi chúng tôi tự cảm thấy mình không phải là tội phạm. Nhiều bạn bè, đồng nghiệp ở Ocean Bank hay các ngân hàng khác chia sẻ, đồng cảm, cho rằng đây là tai nạn nghề nghiệp chứ không phải vấn đề liên quan đến đạo đức.”
Ngày 27/2, phiên toà xét xử cựu chủ tịch OceanBank Hà Văn Thắm cùng 48 bị cáo khác sẽ chính thức được bắt đầu.
