Gia tộc "làm nông" siêu kín tiếng giàu thứ 4 nước Mỹ, vinh hoa kéo dài đến 6 đời: Tạo ra 14 tỷ phú USD, giúp cả thế giới "ăn no mặc ấm" suốt 157 năm

Người bình thường có thể không biết Cargill-MacMillan, nhưng bất cứ ai trong ngành nông nghiệp cũng từng nghe qua cái tên này. Đây là gia tộc giàu thứ tư nước Mỹ với khối tài sản trị giá 47 tỷ USD, sở hữu công ty Cargill đình đám.

Cargill là công ty tư nhân lớn nhất tại Mỹ, hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm nông nghiệp với 75 doanh nghiệp nhỏ, 143.000 nhân viên tại 76 quốc gia trên toàn thế giới. Doanh thu hàng năm của công ty này đã đạt mức trên 100 tỷ USD.

Khởi nghiệp từ một kho ngũ cốc nhỏ, dựa vào chính sức mình, không lên sàn chứng khoán và chỉ truyền lại cho người trong nhà, gia tộc Cargill-MacMillan đã thống lĩnh không chỉ thị trường nông sản, thực phẩm, mà còn cả tài chính, công nghiệp và dịch vụ.

Người đặt nền móng cho sự nghiệp lẫy lừng của công ty là William Wallace Cargill. Ông sinh năm 1844 tại New York (Mỹ), là con trai của một người Scotland nhập cư.

Năm William Wallace Cargill 12 tuổi, cha ông - người vốn là thủy thủ - quyết định bỏ nghề đi biển. Cả gia đình chuyển đến sống tại một trang trại ở Wisconsin.

Khoảng 9 năm sau, William Wallace Cargill mua một kho ngũ cốc nhỏ tại một thị trấn thuộc bang Iowa. Ông mở dịch vụ lưu trữ, cho phép nông dân địa phương gửi ngũ cốc tại kho của mình với chi phí hợp lý để chờ tới khi được giá. Hoặc không, họ có thể bán trực tiếp ngũ cốc cho William. Đây chính là tiền thân của công ty Cargill đình đám sau này.

Thị trấn nơi William Wallace Cargill khởi nghiệp có một lợi thế duy nhất: nó nằm ở cuối tuyến đường sắt phía Tây. Nông dân sẽ tập trung nông sản tại đây, rồi phân phối đi khắp nơi thông qua đường sắt. Nhờ nằm ở nơi đầu mối này, kho ngũ cốc của William Wallace Cargill chẳng mấy chốc làm ăn phát đạt.

Sau đó, hai người anh em của William Wallace Cargill cũng tham gia kinh doanh cùng ông. Năm 1868, họ chuyển công ty đến Minnesota.

Trong 2 năm tiếp theo, anh em nhà Cargill mua lại các kho ngũ cốc dọc theo tuyến đường sắt Nam Minnesota. Họ phát triển chúng thành một mạng lưới nhà kho dọc theo các tuyến đường sắt miền Tây nước Mỹ. Gia tộc này đã thiết lập một hệ thống kinh doanh khổng lồ, mở rộng rất nhanh với chi phí thấp.

Nắm trong tay các mặt hàng nông sản quan trọng, nhất là các loại hạt có dầu, anh em nhà Cargill mở rộng kinh doanh, xây dựng hàng loạt nhà máy ép dầu từ nông sản. Từ đó, họ từng bước tiến dần vào những lĩnh vực kinh doanh mới có liên quan.

Sau hơn 20 năm hoạt động, anh em nhà Cargill đã nắm trong tay hơn 100 kho ngũ cốc trên khắp vùng Minnesota và Dakota. Họ đã trở thành những nhà buôn ngũ cốc hàng đầu trong khu vực.

Năm 1895, Edna Cargill - con gái lớn của William - kết hôn với người bạn thanh mai trúc mã John McMillan. Kể từ đó, William dần giao lại việc kinh doanh cho con rể.

Năm 1909, William Wallace Cargill qua đời. John McMillan chính thức nắm quyền điều hành công ty. Tuy nhiên, vào lúc này, công ty Cargill lại rơi vào một cuộc khủng hoảng tài chính.

Đúng lúc này, Thế chiến I bùng nổ khiến giá ngũ cốc tăng vọt. Nhờ thế, công ty Cargill đã may mắn vượt qua cơn bĩ cực. Trên đà trỗi dậy, John McMillan đã thành lập một loạt các văn phòng trên khắp thế giới, mở rộng quy mô thương mại của Cargill ra toàn cầu.

Năm 1936, John McMillan nghỉ hưu, truyền lại quyền lực của mình cho con trai là John McMillan Jr. Trong thời gian này, Cargill đã phát triển vượt bậc, lần đầu tiên vượt mốc doanh thu 1 tỷ USD.

Mãi đến năm khi John McMillan Jr. qua đời vào năm 1960, thế hệ thứ tư của gia tộc Cargill-McMillan lần đầu tiên quyết định bổ nhiệm một người ngoài làm CEO cho công ty.

Thế nhưng, khoảng thời gian này không kéo dài lâu. Đến năm 1976, Whitney MacMillan tiếp quản công ty, đưa quyền lực trở về với gia tộc. Ông đã giúp Cargill tăng gấp đôi quy mô, trở thành doanh nghiệp kinh doanh ngũ cốc hàng đầu thế giới.

Sau khi Whitney MacMillan nghỉ hưu rồi qua đời, không có thành viên nào trong gia tộc này nắm quyền điều hành công ty. Tuy nhiên, sức ảnh hưởng của gia tộc Cargill-MacMillan vẫn hiện diện trong mọi sản phẩm của đời sống thường ngày.

"Bạn không cần phải ăn món bánh muffin trứng, hamburger hay sandwich tại McDonald’s để tiêu thụ sản phẩm của Cargill.

Bất kỳ thứ gì bạn đang ăn hay uống hôm nay - một thanh kẹo, một hộp súp, một cái kem, một hộp sữa chua, một viên kẹo cao su - đều chứa nguyên liệu nào đó đến từ danh mục chất phụ gia thực phẩm do Cargill sản xuất", tạp chí Fortune viết.

Cargill đóng góp 25% vào tổng kim ngạch xuất khẩu ngũ cốc của Mỹ, chiếm đến 22% thị phần trên thị trường thịt lợn Mỹ, là nhà sản xuất gia cầm lớn nhất ở Thái Lan. Họ cũng là nhà sản xuất muối Alberger – chuyên dùng trong ngành công nghiệp đồ ăn nhanh và đồ ăn chế biến sẵn – duy nhất ở Mỹ.

Cho đến nay, gia tộc Cargill-MacMillan đã truyền đến đời thứ sáu. Theo Business Insider, gần 90% tài sản của công ty vẫn nằm trong tay của khoảng 23 thành viên trong gia đình. Vì thế, dù vị trí CEO biến động ra sao thì việc đưa ra quyết định quan trọng cho công ty vẫn thuộc về người của gia tộc này.

Hầu hết các thành viên của gia tộc Cargill-MacMillan đều đi theo con đường kinh doanh mà cha ông truyền lại. Thế nhưng, dù hoạt động trong lĩnh vực nào, họ cũng đều tuân thủ một nguyên tắc: Luôn dùng 80% lợi nhuận từ việc kinh doanh của công ty để tái đầu tư.

"Công ty chắc chắn vẫn sẽ nằm trong tay gia tộc chúng tôi trong tương lai", các thành viên nhà Cargill-MacMillan tuyên bố.

Một trong những bức ảnh hiếm hoi của các thành viên trong gia tộc Cargill-McMillan

Về đời tư, gia tộc Cargill-MacMillan sống rất chừng mực và kín tiếng, nói không với bê bối và rất ít khi xuất hiện trên truyền thông. Họ chủ yếu sống tại các điền trang ở Minnesota, Montana, và Wisconsin.

Năm 2019, gia tộc Cargill-MacMillan đã đóng góp tới 14 người cho danh sách tỷ phú toàn cầu của Forbes. Năm 2022, con số này giảm còn 12 người. Số lượng tỷ phú xuất thân từ gia tộc này ngang ngửa với số tỷ phú của cả một quốc gia như Na Uy hay Malaysia.

Một điều lạ lùng khác là gia tộc Cargill-MacMillan không niêm yết công ty trên sàn giao dịch chứng khoán. Ngoài lý do không bao giờ thiếu vốn, cũng như không muốn chia sẻ công ty với người này, các thành viên còn chia sẻ thêm:

"Duy trì doanh nghiệp gia đình không niêm yết là một sự may mắn với chúng tôi. Nhờ vậy, chúng tôi có thể dành nhiều thời gian hơn để phục vụ khách hàng và thực hiện chiến lược kinh doanh của mình.

Công ty thuộc quyền sở hữu của gia tộc cho phép chúng tôi có tầm nhìn dài hạn hơn - hay nói cách khác - kiên nhẫn hơn. Đôi khi, việc đầu tư đòi hỏi phải mất thời gian mới thu được thành quả. Mỗi khi như vậy, chúng tôi sẽ không phải bận tâm về giá trị cổ phiếu của mình, mà chỉ cần tập trung và kiên trì cho mục tiêu lớn của công ty."

Với tinh thần này, sự phồn vinh của gia tộc Cargill-MacMillan sẽ không chỉ dừng lại trong 157 năm mà còn kéo dài hơn thế.

(Nguồn: CNW, Forbes, Zhihu)

Theo Tú Khê