Giá đất tăng chóng mặt và hệ lụy
Theo quy luật, giá nhà đất tăng và giảm theo chu kỳ khoảng 5 –7 năm một lần. Sau chu kỳ tăng giá của bất động sản sẽ là sự leo thang chóng mặt của giá mặt bằng cho thuê, thiết lập một mặt bằng giá mới.
Ông Nguyễn Quốc Khánh - Phó chủ tịch Hội môi giới BĐS Việt Nam chia sẻ với chúng tôi về câu chuyện giá nhà đất tăng phi mã trong thời gian qua. Với hơn 20 năm kinh nghiệm theo dõi thị trường bất động sản từ những chu kỳ trước, ông Khánh đưa ra những lý giải cho hiện tượng này như sau:
Một là, sau một số năm nền kinh tế tăng trưởng tích luỹ và nhiều ngoại kiều chuyển về nước, tiền tích luỹ trong dân nhiều lên nên bỏ tiền vào đầu tư giữ đất.
Hai là, kỳ vọng vào sự phát triển của nền kinh tế, tiền trong dân được đầu tư vào việc mua văn phòng, mặt bằng thương mại, nhà hàng, khách sạn, nhà ở cho thuê… để kinh doanh và chờ tăng giá.
Ba là, sự cải thiện về cơ sở hạ tầng cũng như sự thay đổi trong chính sách kêu gọi đầu tư tại nhiều địa phương khiến gia tăng kỳ vọng tăng giá đất nhiều hơn.
Bốn là, các địa phương điều chỉnh giá đất cơ sở theo từng kỳ cũng khiến thị trường đầu ra tăng giá.
Năm là, một yếu tố nữa tác động tới kỳ vọng tăng giá đất chính là dòng vốn đầu tư nước ngoài đổ vào Việt Nam (FDI) ngày càng tích cực.
Vậy theo ông, nhìn vào thị thường hiện nay – thị trường BĐS thời Covid và cách mạng 4.0, 5 yếu tố trên đã thay đổi ra sao và tác động thế nào tới kỳ vọng tăng giá đất?
Dịch bệnh kéo dài và phức tạp khiếnnền kinh tế thế giới và Việt Nam tăng trưởng trưởng dưới mức trung bình, mọi nhu cầu đều suy giảm nhanh chóng. Đến thời điểm hiện tại, khi đã có vac-xin và nhiều quốc gia đã tiêm đủ 2 mũi thì dịch bệnh vẫncòn diễn biến theo chiều hướng khó lường và chưa có hồi kết.
Nhu cầu của con người đã thay đổi nhiều sau dịch bệnh và cuộc cách mạng 4.0: Sử dụng mặt bằng nhỏ hơn; dịch vụ khách sạn - nhà hàng suy giảm 80% -90%; xu hướng làm việc từ xa, mua bán qua online, giao hàng không tiếp xúc… ngày càng mạnh mẽ; thói quen du lịch cũng thay đổi từ sẵn sàng di chuyển nhiều với các phương tiện giao thông khác nhau để đến địa điểm mình thíc
Cơ sở hạ tầng được cải thiện đáng kể không chỉ tại các trung tâm thành phố lớn mà ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước, điều này khiến yếu tố cải thiện hạ tầng không còn là nhân tố chính để tăng giá đất.
Căn cứ vào tình hình kinh tế, các địa phương sẽ xem xét điều chỉnh giá đất 5 năm một lần. Gần đây, do tình hình dịch bệnh,kinh tế khó khăn nên hầu hết các địa phương đều giữ và/hoặcgiảm giá đất để thu hút đầu tư, tính bài toán cho tương lai sau dịch bệnh.
Yếu tố vốn đầu tư nước ngoài (FDI) cũng không ngoại lệ, các nhà đầu tư đều có xu hướng thắt chặt việc rót vốn bởi nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn đều giảm và những khó khăn tại chính quốc gia của họ.
Giá đất tăng quá cao như hiện nay dẫn đến những hệ lụy gì?
Thứ nhất, phần lớn người lao động, người có thu nhập mức trung không thể mua nhà.
Thứ hai, giá nhà quá cao, dẫn tới chi phí mặt bằng tăng mạnh, kéo theo các sản phẩm tiêu dùng, ăn uống, dịch vụ đều tăng, vượt khả năng chi trả của người tiêu dùng.
Thứ ba, việc giá BĐS tăng quá cao so với thu nhập và năng suất lao động tại Việt Nam sẽ làm giảm hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài, hệ lụy lớn nhất là nhà đầu tư sẽ lặng lẽ rút khỏi thị trường Việt Nam.
Thứ tư, giá chi phí vật tư, chi phí giải phóng mặt bằng tăng cao, cơ sở hạ tầng khó được đầu tư, - dẫn đến mặt bằng đô thị nhếch nhác,xuống cấp, không đáp ứng được nhu cầu của xã hội.
Thứ năm điều nguy hại hơn cả là các tài sản định giá quá cao làm tài sản thế chấp có nguy cơ bong bóng, dẫn tới ảnh hưởng hệ thống tín dụng, kéo theo hệ lụy rất lớn cho nền kinh tế đó là phải mấtnhiều năm để phục hồi, chưa kể những bất ổn xã hội ngày một lớn.
Dựa vào những phân tích trên, ông Nguyễn Quốc Khánh đã đưa ra nhiều khuyến nghị: Trước bối cảnh thị trường hiện nay, Nhà nước nên dùng công cụ tiền tệ để điều tiết thị trường hợp lý; Các nhà phát triển dự án cần có điểm dừnghợp lý, không lấy đất bằng được; Các nhà đầu tư thứ cấp thận trọng lựa chọn và thích ứng hơn với quy luật mới của thị trường,nước nổi không có nghĩa là bèo nổi.
Từ đó, ông Khánh cho rằng một bất động sản phải được định giá tương xứng với khả năng làm ra tiền trong tương lai.
