"Đừng muốn con ngoan", lời khuyên nhủ của mẹ Hà Nội nổi tiếng về quyền-được-cãi-của-con
Nhà báo Trần Thu Hà, mẹ Xu Sim, bày tỏ: "Con ngoan, sẽ có khi quên cả hạnh phúc. Ví như hôm rồi có 1một người bạn hỏi tôi thích ăn gì. Tôi ngồi ngẩn ra một lúc, không biết. Tôi là người đi chợ và nấu ăn mỗi ngày, nhưng ngày nhỏ tôi ăn theo khẩu vị của bố, lớn lên ăn theo khẩu vị của chồng, và có con ăn theo khẩu vị của con."
Đừng muốn con ngoan, các mẹ ạ!
Tôi ngày xưa thường được hàng xóm khen là ngoan, và bố tôi thường được hàng xóm nói là dạy con ngoan.
Tôi đã từng nghĩ ngoan là món quà lớn nhất để đền đáp công ơn sinh thành và nuôi dưỡng của bố mẹ. Nhưng giờ ngồi nghĩ lại, tôi tiếc tôi không sớm cãi bố!
Bố tôi yêu tôi nhất trên đời! Hồi nhỏ tôi như một cái đuôi của bố. 3, 4 tuổi, khi đi công tác cùng bố, tôi nhớ bố luôn nấu riêng 2 nồi cơm, 1 nồi bé tí tẹo như cái nắm tay dành cho tôi, nồi kia dành cho bố. Nồi của tôi là cơm, nồi của bố toàn mỳ và bo bo.
Nếu tôi cần ghép thận, chắc chắn bố tôi sẽ là người cho tôi thận. Nếu tôi cần ghép gan, tôi biết bố chả bao giờ tiếc cắt gan cho tôi.
Nhưng nếu tôi cãi, thì không được!
Chân dung nhà báo Trần Thu Hà.
Bất cứ một lỗi sai nào, từ để đôi dép lệch khỏi vị trí, phơi chiếc khăn mà 4 góc không trùng nhau, hay làm sai 1 bài tập nhỏ, bố sẽ hoặc mắng tới 2h đồng hồ, hoặc là "no đòn".
Tôi sợ chết khiếp tiếng "e hèm" cân não đó. Đến tận bây giờ, khi tôi 40 tuổi và bố 80, mỗi khi về quê nghe bố "e hèm" tôi vẫn giật thót, và nổi da gà.
Tôi yêu bố nhất trên đời. Nhưng cũng sợ bố nhất trên đời. 18 tuổi đi học đại học, khi cả phòng tụi nó khóc lóc như mưa vì nhớ nhà, thì tôi như con chim được tung cánh. Tốt nghiệp ĐH, tôi đi tuốt một mạch, không về quê làm việc.
Rồi khi yêu cũng thế, tôi chọn ngay một người gần như ngược lại với bố. Bố tôi nghiêm khắc, nhiều luật lệ, luôn hi sinh, tôi toàn bị hút bởi những người tự do, không kỷ luật và ích kỷ. Bố tôi càng cấm, tôi càng lao vào.
Giá mà tôi biết cãi bố sớm hơn, để tôi được nói tiếng nói của mình, chọn thực đơn cho mình, được là chính mình, để tôi biết cân bằng!
Giờ tôi mới biết, khi không cãi bố câu nào, cũng có nghĩa là tôi đã tước đi của bố nhiều cơ hội. Cơ hội điều chỉnh mình, cơ hội làm cho con gái món nó thực sự thích, cơ hội ma sát, vận động, để tìm ra cách tốt hơn. Tôi mà cãi, bố sẽ có 1 cái phanh xe (thắng xe), để bố vừa chạy vừa cảm nhận và điều chỉnh. Đẻ một đứa con 40 năm không cãi, như chạy một cái xe 40 năm không có phanh, không có thắng, nguy hiểm lắm.
Rồi nữa, hình như sau khi rèn tôi thành công bằng sự nghiêm khắc khủng khiếp, bố đem áp dụng cái rẹt với thằng em trai kém tôi 3 tuổi. Và nó cầm tinh con ngựa, phản kháng tung hê hết, nó bùng nổ và công phá dữ dội.
Giá mà tôi biết cãi ngay từ ngày nhỏ, có lẽ em tôi không bị áp đặt như thế, và bố tôi không đau đớn như thế.
Ngày xưa, tôi đã từng nhiều lần nghĩ tới chuyện tự tử, đã từng chuẩn bị...
Nhớ hồi Xu mới biết đọc, nàng đọc trộm sách Nuôi dạy con, rồi hồn nhiên bô bô: "Con muốn mẹ dạy con như trong sách này. Đây này, cái chỗ Con cái cần cha mẹ lắng nghe này. Rồi Con cái cần được mẹ khen là con đã rất cố gắng này. Con muốn mẹ làm thế này nè...".
Tôi trố mắt nhìn Xu, bỗng nhận ra Xu sướng hơn mình ngày xưa, và tôi thì sướng hơn bố!
Nó dám đặt hàng mẹ kiểu đối xử mà nó thích. Tôi cũng bớt đau đầu mò mẫm chọn lựa.
Đừng nói "Cá không ăn muối cá ươn, con ko nghe ba mẹ trăm đường con hư!". Đừng mong con ngoan, đừng mong con dễ dạy, các mẹ ạ!
Con ngoan, sẽ có khi quên cả hạnh phúc. Ví như hôm rồi có 1một người bạn hỏi tôi thích ăn gì. Tôi ngồi ngẩn ra một lúc, không biết. Tôi là người đi chợ và nấu ăn mỗi ngày, nhưng ngày nhỏ tôi ăn theo khẩu vị của bố, lớn lên ăn theo khẩu vị của chồng, và có con ăn theo khẩu vị của con.
Con dễ dạy, chỉ biết nghe lời hoặc nín nhịn khuất phục. Có thể, ra đời rời vòng tay bố mẹ, con vô thức tìm một quyền lực khác để sống tiếp đời nô lệ.
Phần lớn phụ huynh Việt mong muốn con ngoan, biết nghe lời, kính trên nhường dưới, nhưng mình gặp nhiều phụ huynh Mỹ, châu Âu, Úc... thì họ mong muốn con tự lập, tự chủ và biết tôn trọng người khác.
Vì mong muốn khác nhau, nên là cách giáo dục cũng khác nhau, và rồi kết quả khác nhau là tất lẽ dĩ ngẫu.
Nhưng mà kỳ cục, khi con lớn, ba mẹ Việt lại than tại sao con không tự lập, không mạnh mẽ và có chính kiến như thanh niên phương Tây! Khi các ông chồng vẫn phải về nghe lời bà nội, khi biểu quyết trong công ty vẫn thường 100% đồng ý, và quyền lực thứ 4 trong xã hội thì vẫn phải theo lề phải. Phải có những công dân tự chủ thì quốc gia mới độc lập!
Tại sao nhà mình mãi nghèo, tại sao đất nước cứ hoài "đang phát triển"?
Có phải đó là hệ quả của con ngoan?
