Tại sao giá nhiên liệu có vẻ rẻ, nhưng thực ra lại không phải như vậy?

Giá nhiên liệu tại Mỹ đã xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Và có vẻ như chúng sẽ còn rẻ hơn nữa bởi vì người tiêu dùng đã phải chi trả cho mức giá nhiên liệu cao nhất trong lịch sử suốt 3 thập niên gần nhất.

Vào năm 2012, mức giá trung bình trên toàn quốc cho một gallon (3,8 lít) xăng thông dụng không chì – thước đo thông dụng cho chi phí nhiên liệu – chạm mốc cao 3,77 USD/ gallon (tương đương khoảng 21.000 đồng/ lít), kết thúc quá trình giá nhiên liệu trong nhiều năm luôn dao động quanh mức trung bình 3 USD/ gallon.

Trước đó, lần cuối cùng giá trung bình nhiên liệu đứng ở mức cao là vào đầu thập niên 1980 khi giá dừng ở mức 3,6 USD/ gallon (đã điều chỉnh theo yếu tố lạm phát).

Đó chính là lý do tại sao người tiêu dùng cảm thấy giá nhiêu liệu dạo gần đây rất phải chăng. Vào ngày đầu năm mới, giá nhiên liệu trung bình trên toàn quốc ở mức 2,23 USD/ gallon, theo thông tin từ website chuyên cung cấp thông tin giá nhiên liệu theo thời gian thực Gas Buddy, nhiều vùng ở nước Mỹ thậm chí giá còn thấp hơn mức giá trung bình con số đáng kể.

Gas Buddy hiện theo dõi dữ liệu về giá xăng từ gần 30% trong tổng số 130.000 nhà cung cấp trên toàn nước Mỹ cho biết có khoảng 38.200 trạm xăng hiện đang bán ở mức giá thấp hơn 2 USD/ gallon.

Nhưng mức giá thấp nhất hiện nay không phù hợp với mức đáy của giá dầu thô trong 40 năm qua. Tình hình hiện nay không có vẻ giá nhiên liệu sẽ được duy trì lâu ở mức giá thấp như vậy.

Lịch sử được ghi nhận cho thấy giá xăng rẻ nhất ở Mỹ nằm trong giai đoạn từ 1986 cho đến 2003. 17 năm chính là quãng thời gian dài nhất giá nhiên liệu duy trì ở mức thấp kể từ cuộc khủng hoảng đầu mỏ vào thập niên 1970. Giá nhiên liệu trung bình sẽ không bao giờ thể chạm được vào mốc 2,06 USD/ gallon (đã điều chỉnh theo lạm phát). Thậm chí vào năm 1998, giá còn rớt xuống mức 1,51 USD/ gallon.

Hiện giờ, chỉ đơn giản là giá rẻ, chứ không phải rẻ nhất.

Tuy nhiên, giá cả hiện nay, bị kéo xuống bởi dư nguồn cung dầu thô, có vẻ tốt với rất nhiều người với lý do: Giá đã giảm hơn 1 USD cho mỗi gallon từ mức trung bình trong năm 2014. Sự suy giảm này được kỳ vọng sẽ còn tiếp tục trong năm 2015. Theo các báo cáo từ Câu lạc bộ ô tô AAA cho biết mức giá trung bình này được ghi nhận đã giảm 95 ngày liên tiếp.

Phải mất nhiều tuần thì việc giảm giá dầu thô mới tác động tới giá nhiên liệu, vì thế các nhà phân tích kỳ vọng rằng xu hướng giảm giá sẽ được tiếp tục, ít nhất cho đến thời điểm hiện tại, theo Timothy Hess, chuyên viên phân tích triển vọng trong ngắn hạn của giá năng lượng thuộc bộ phận quản trị thông tin năng lượng Mỹ (EIA), cho biết.

Tại Mỹ, người tiêu dùng chính là thành phần được hưởng lợi lớn nhất. Chi tiêu dành cho nhiên liệu ít hơn có nghĩa sẽ có thêm tiền chi cho hàng hóa và dịch vụ. Một người tiêu dùng bình thường chi tiêu khoảng 600 gallon nhiên liệu một năm, theo Giáo sư Kinh tế năng lượng tại Học viện MIT, Christopher R. Knittel cho biết. Nếu giá nhiên liệu giảm 1 USD đồng nghĩa với người tiêu dùng giữ lại trong túi được 600 USD một năm, khoảng 50 USD mỗi tháng.

“Khi giá dầu giảm, điều đó nghĩa chúng ta chi ít tiền hơn cho các quốc gia cung cấp dầu,” Giáo sư Knittel giải thích. “Đó chính là lợi ích chính cho kinh tế vĩ mô. Chúng ta không nhất thiết phải có thêm tiền trong túi. Chúng ta chắc chắn phải tiêu xài số tiền đó bằng nhiều cách.”

Tiền tiết kiệm từ nhập nhiên liệu có thể được dùng để nhập khẩu hàng hóa, nhưng nguồn kỳ vọng cho rằng phần chi tiêu cho giá nhiên liệu sẽ tác động tốt đến nền kinh tế Mỹ hơn nếu tiền được chi tiêu cho nhiên liệu.

Doanh số bán xe đã có phản hồi với giá nhiên liệu thấp, theo thông tin từ website chuyên theo dõi doanh số bán xe Edmunds.com. Dữ liệu cho thấy doanh số dòng xe thể thao đa dụng (SUV) đã chiếm mức 34,2% hồi giữa tháng 11/ 2014, tháng cuối cùng ghi nhận được thông tin cho tới hiện tại, tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Người tiêu dùng thay đổi rất nhanh loại xe họ muốn mua,” Giáo sư Knittel cho biết. “Giá nhiên liệu thấp sẽ tác động tới quyết định chọn xe, họ sẽ muốn mua xe lớn hơn”

Nhưng ở mặt còn lại cũng không thiếu những kẻ thua cuộc.

Trước khi ngành sản xuất dầu đá phiến cất cánh tại Mỹ, giá nhiên liệu giảm được xem như dấu hiệu tích cực rất rõ ràng.

Tuy nhiên, giá dầu liên tục đứng ở mức thấp như hiện nay đã tạo áp lực kinh tế lên các vùng có hoạt động khai thác ở Mỹ, tác động trực tiếp lên số lượng việc làm trong ngành, vốn đã bùng nổ trong vài năm gần đây. Các nhà phân tích kỳ vọng các giếng khoan sẽ tiếp tục hoạt động. Nhưng, như họ cho biết, mức giá thấp có thể làm cho các nhà khai thác hàng dầu tại một số bang như Bắc Dakota khoan ít giếng hơn. Kết quả có thể làm ngành sản xuất dầu của Mỹ sụp đổ.

Một số nhà phân tích tin rằng giá xuống dưới 50 USD mỗi thùng sẽ khiến ngành sản xuất dầu đá phiến ngừng hoạt động (Thực tế trong vài phiên giao dịch gần đây, giá dầu giao sau kỳ hạn đã giảm dưới 50 USD mỗi thùng và đã xuất hiện các trường hợp Công ty khai thác dầu đá phiến nộp đơn bảo lãnh phá sản ở Mỹ).

Thị trường rất ảm đạm trong vài tuần vừa qua, Sarah Hunter – kinh tế gia ở Công ty kinh tế Oxford, chuyên cung cấp dự báo và tư vấn – cho biết, nhưng cô và nhiều người khác kỳ vọng giá sẽ ổn định ở mức hiện tại một khoảng thời gian trước khi bật dậy.

Người tiêu dùng nên tận hưởng khoảng thời gian tốt đẹp mà họ có. Giá nhiên liệu rẻ sẽ còn duy trì cho tới khi nào giá dầu vẫn ở mức thấp.

Cho đến hiện tại, EIA dự báo chi phí nhiên liệu hộ gia đình sẽ ở mức thấp nhất trong vòng 11 năm qua, mức chi tiêu trung bình của mỗi hộ gia đình dành cho nhiên liện sẽ giảm 550 USD trong năm 2015.

Mức giá trung bình mỗi gallon nhiên liệu phổ thông, theo các đại lý dự báo, sẽ tiến lên mốc 2,57 USD, tương tự mức giá trong năm 1985 theo tỷ giá hiện tại nhưng vẫn rẻ hơn so với năm 2009, khi giá giảm theo sau sự sụp đổ của thị trường tài chính.

Không tệ nhưng không được như năm 1998. Giá có thể bật dậy hoặc tiếp tục rớt trước khi thật sự chạm mốc “rẻ” đúng nghĩa, lịch sử đang lên tiếng.

>> Ý kiến: Giá dầu giảm, có nên tăng thuế nhiên liệu để giá cao trở lại?

Mai Nguyễn

CTV Thinh OrientVN