Con đường vào Nhà Trắng của người đàn ông Việt khiếm thị xây cây cầu giáo dục Việt – Mỹ
Ông từng bước qua nhiều rào cản để đưa các bạn trẻ và tài giỏi của Việt Nam vào học tiến sĩ, thạc sĩ tại các trường hàng đầu của Mỹ như MIT, Harvard, Stanford.... Ông từng làm việc trong Nhà Trắng của Mỹ.
Tại một sự kiện ở TP HCM đầu tuần, tôi gặp một người đàn ông trung niên lịch lãm, đeo kính. Và chỉ khi nhìn thấy cây gậy mà ông đồng hành cùng, tôi mới tìm hiểu và thấy được nhiều điều khó tin về người đàn ông này.
Ông là Phạm Đức Trung Kiên, Chủ tịch Red Square Việt Nam, Chủ tịch Việt Nam Foundation, Cố vấn cấp cao của Quỹ đầu tư TPG, Nguyên chủ tịch VEF (Vietnam Education Foundation).
Con đường làm việc trong Nhà Trắng của người Việt khiếm thị
Ông Trung Kiên sinh năm 1958 tại Sài Gòn. Năm 1977, ông cùng gia đình sang Mỹ định cư tại bang Colorado. Chàng thanh niên người Việt đó đã lăn lộn trên xứ người từ những ngày đầu đặt trên trên đất Mỹ. Ban ngày, ông làm công nhân, buổi tối ông đi học tiếng Anh.
Sau đó, ông học tại Đại học Colorado và trở thành sinh viên châu Á đầu tiên giữ vai trò Chủ tịch Hội sinh viên của trường. Tiếp đó, ông trở thành sinh viên Việt Nam đầu tiên được nhận vào Trường Cao học Quản trị kinh doanh Stanford Business School và hoàn thành hai bằng Cao học tại đây.
Ở Stanford danh tiếng, ông cũng để lại dấu ấn đặc biệt: Được bình chọn là 1 trong 100 cựu sinh viên xuất sắc nhất trong lịch sử của trường trong dịp kỷ niệm 100 năm thành lập trường.
Sau 7 năm trên đất Mỹ, ông được tuyển lựa vào chương trình White House Fellowship, chương trình đào tạo nhân tài đặc biệt của Mỹ và trở thành trợ lý đặc biệt tại phòng Đại diện thương mại Mỹ ở Nhà Trắng. Trong vai trò trợ lý đặc biệt, ông chuyên đàm phán trong lĩnh vực kinh tế với các nước châu Á.
Vài năm sau, ông lại tiếp tục được chọn làm phụ tá đặc biệt phụ trách an ninh thể giới trực thuộc Văn phòng Bộ Trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ. Ông cũng từng là đại diện cao cấp trong Tập đoàn P&G tại châu Á.
Với một người bình thường, những điều trên đã rất đáng ngưỡng mộ. Nhưng, ông Kiên là người khiếm thị thì những thành công của ông thật khó tưởng tượng.
Năm 19 tuổi, ông bị thoái hóa võng mạc và phải đồng hành với cây gậy dành cho người khiếm thị.
Người xây cầu vô danh
Ông Trung Kiên là giám đốc đầu tiên của Quỹ Giáo dục Việt Nam VEF (Vietnam Education Foundation). VEF là một trong những thành tựu đánh dấu sự trở lại trong bình thường hóa quan hệ 2 nước Việt - Mỹ. Đặc biệt, VEF đã bước qua nhiều rào cản để đưa các bạn trẻ và tài giỏi của Việt Nam vào học tiến sĩ, thạc sĩ tại các trường hàng đầu của Mỹ như MIT, Harvard, Stanford, Berkeley, Yale, Princeton, Cornell, UIUC...
Đến nay, VEF đã hỗ trợ cho 528 nghiên cứu sinh theo học chương trình sau đại học tại 98 ngôi trường hàng đầu ở Mỹ và tài trợ cho 34 giáo sư Mỹ giảng dạy trong các trường đại học của Việt Nam.
Sau khi kết thúc vai trò ở VEF, năm 2008, ông Kiên tiếp tục thuyết phục Viện Hàn lâm Mỹ cùng ông thành lập Quỹ Việt Nam Foundation, đặt trụ sở ở Viện Hàn Lâm Hoa Kỳ và mở văn phòng ở Hà Nội để làm những điều VEF chưa làm được. Sử dụng tiền cá nhân và huy động từ những nhà hảo tâm khác, Quỹ đã cấp học bổng cho hơn 400 học sinh, sinh viên khiếm thị, xây trường học, thư viện sách nói cho người mù, lập kho học liệu mở lớn nhất cả nước cho bậc đại học...
Ông Kiên chia sẻ rằng, ông sống có mục đích và có la bàn từ hồi còn học đại học. Đặc biệt là quyết định bằng trái tim.
“Khi còn học đại học đã suy nghĩ mục đích sống của mình là gì. Mỗi lần tôi đang làm việc gì có cơ hội mới, tôi luôn dùng bộ óc của mình để phân tích lợi hại. Tôi không quyết định bằng đầu, mà bằng trái tim”, ông Kiên nói.
Cả lý do xây dựng cây cầu kết nối giáo dục Việt – Mỹ cũng là quyết định bằng con tim vì bức tranh chung của Việt Nam. “ Nếu quyết định bằng đầu, tôi không về Việt Nam sống. Nếu quyết định bằng đầu, tôi đã không xây dựng quỹ giáo dục từ con số 0. Mọi người đều ngăn trở khi tôi làm ở quỹ giáo dục. Lúc đó, Việt Nam chưa có các học sinh học các trường nổi tiếng trên thế giới. Các chuyên gia giáo dục hàng đầu ở Việt Nam lúc đó đều kết luận là không đủ nhân tài để đưa đi”, ông Kiên chia sẻ.
Lúc đó, tại thời điểm khó khăn đó, ông Kiên đã tin vào quyết định lập quỹ của mình và “vấn đề là tìm thế nào thôi. Tôi nhìn thấy cơ hội tạo sự khác biệt, đó là xây dựng những cây cầu. Passion không nằm ở đầu, mà ở trái tim. Báo chí họ đặt tên tôi là Người đi xây cầu. Cây cầu nào cũng có tên rất hay và giờ được đặt tên "người đi xây cầu" là tôi thích rồi”.
Nguồn năng lượng của người đàn ông này như lan tỏa tới các bạn trẻ. Thỉnh thoảng những tràng pháo tay lại vang lên, sau những chia sẻ của ông. Hai thế hệ như gặp nhau, một muốn chia sẻ kinh nghiệm cho thế hệ trẻ, một muốn soi mình vào các bạn sinh viên để thấy một thời của mình, để nạp thêm năng lượng ở tuổi 60 như lời ông nói: "Tôi đến đây các em ở đây đều dưới 25 tuổi, già hơn tôi không đến đâu. Tôi trân trọng những cơ hội gặp những người trẻ. Đây cũng là cơ hội cho chúng tôi được sạc lại năng lượng. Sau lưng tôi là cả một thế hệ tuyệt vời".
