Chỉ số Big Mac nói rằng: Trung Quốc mới là nền kinh tế lớn nhất thế giới, không phải Mỹ!
Dựa vào chỉ số Big Mac, tổng GDP của Trung Quốc sẽ vào khoảng 26 nghìn tỷ USD, cao hơn so với 21,4 nghìn tỷ USD của Mỹ năm 2019.
Theo dự án nghiên cứu Maddison của trường đại học Groningen, nền kinh tế Mỹ chưa từng vượt qua Trung Quốc cho tới trước thập niên 1880. Hiện tại, Mỹ đứng đầu thế giới về tổng GDP, Trung Quốc theo sát ở vị trí thứ 2.
Thậm chí theo nghiên cứu, tổng lực lượng lao động của Trung Quốc nhiều gấp 4,7 lần so với Mỹ và chỉ cần một tác động tích cực nhỏ là GDP của Trung Quốc có thể vượt Mỹ. Ngoài ra, dự án Maddison cũng cho thấy ít nhất 53 nền kinh tế trên thế giới sẽ có tổng GDP vượt Mỹ nếu có mức dân số tương đương Trung Quốc.
Năm 2019, tổng GDP của Trung Quốc đạt hơn 99 nghìn tỷ Nhân dân tệ còn Mỹ đạt 21,4 nghìn tỷ USD. Với tỷ giá 6,9 Nhân dân tệ đổi 1 USD năm 2019, tổng GDP của Trung Quốc chỉ đạt khoảng 14 nghìn tỷ USD và thấp hơn rất nhiều so với Mỹ.
Tuy nhiên trên thực tế, 6,9 Nhân dân tệ liệu có giá trị cao hơn so với 1 USD?
Ví dụ lấy một chiếc burger Big Macs của McDonald’s làm thước đo, chúng có giá 21,7 Nhân dân tệ ở Trung Quốc và 5,71 USD tại Mỹ. Như vậy 3,8 Nhân dân tệ đã đổi được 1 USD và nếu theo tỷ giá này, tổng GDP của Trung Quốc sẽ vào khoảng 26 nghìn tỷ USD, cao hơn so với Mỹ.
Trên thực tế, tờ Economist đã sử dụng thước đo Big Macs kể từ năm 1986 để xem xét giá trị nhiều đồng tiền trên thế giới dựa trên sức mua thực (PPP) thay vì tỷ giá hối đoái trên thị trường. Theo đó, nhiều đồng tiền bị đánh giá quá thấp so với tỷ giá quy đổi ra đồng USD trong khi một số đồng tiền như Franc Thụy Sĩ bị đẩy giá quá cao.
Cách vài năm, Ngân hàng thế giới (World Bank) lại thực hiện khảo sát đo lường giá trị thực dựa trên sức mua. Cuộc khảo sát năm 2011 và công bố năm 2014 cho thấy đồng Nhân dân tệ đang bị đánh giá thấp hơn so với thực tế và nền kinh tế này to hơn nhiều so với các báo cáo hiện hành. Dựa vào số liệu của World Bank, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tính toán và tuyên bố kinh tế Trung Quốc đã vượt Mỹ từ năm 2014 và cao hơn Mỹ đến 27% trong năm 2019.
Tuy nhiên số liệu này khiến nhiều người hoài nghi bởi chịu ảnh hưởng từ quá nhiều yếu tố. Năm 2010, báo cáo của Caixin cho thấy nhiều mặt hàng tại Hàng Châu có giá đắt hơn cả thành phố Boston, Mỹ. Ví dụ khi so sánh về táo, dòng Golden Delicious tại Trung Quốc đắt hơn 37% so với tại Mỹ.
Vào tháng 5/2020, World Bank công bố khảo sát một lần nữa và kết quả bất ngờ là giá cả tại Trung Quốc đang cao hơn 17% so với Mỹ. Với số liệu này, tổng GDP của Trung Quốc bị trừ đi 3,2 nghìn tỷ USD so với ước tính dựa trên giá trị sức mua trước đó và nền kinh tế này chỉ mới vượt Mỹ vào năm 2016.
Bánh burger Big Macs
Bất chấp những ước tính trên, việc xác định giá trị thực của một đồng tiền cũng như độ lớn của một nền kinh tế khá khó khăn. Giá sản phẩm tại nơi này có thể không cao bằng nơi khác do kém được ưa chuộng hơn chứ chẳng liên quan gì đến giá trị đồng tiền. Ngoài ra, những thói quen mua sắm hay việc World Bank phải tự quyết định đánh giá các yếu tố ảnh hưởng lên cuộc khảo sát sẽ làm sai lệch về kết quả.
Tuy nhiên dù thế nào thì những số liệu trên cũng mang tính tham khảo. Nếu dựa theo chuẩn Big Macs thì đồng Nhân dân tệ đang bị đánh giá thấp và nền kinh tế Trung Quốc lớn hơn so với Mỹ. Thật trớ trêu là McDonald’s từng là biểu tượng của nền kinh tế Mỹ thì hiện nay sản phẩm Big Macs của họ lại cho thấy cường quốc số 1 này đang bị vượt qua bởi Trung Quốc.
