Châu Âu chìm trong cơn ác mộng với biến thể SARS-CoV-2 mới

Biến chủng SARS-CoV-2 mới đẩy châu Âu vào khủng hoảng

Vào tuần đầu tiên của tháng 12/2020, Thủ tướng Bồ Đào Nha đã “tặng” cho người dân một món quà Giáng sinh sớm, đó là dỡ bỏ các biện pháp hạn chế tụ tập và đi lại do đại dịch Covid-19 từ ngày 23-26/12 để mọi người có thể tận hưởng kỳ nghỉ lễ cùng gia đình và bạn bè.

Tuy nhiên, ngay sau kỳ nghỉ lễ, tình hình dịch bệnh ở Bồ Đào Nha nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát.

Xe cứu thương chở bệnh nhân mắc Covid-19 xếp hàng bên ngoài bệnh viện Santa Maria ở Lisbon (Bồ Đào Nha) ngày 22/1. Ảnh: AP

Ngày 6/1, lần đầu tiên số ca mắc Covid-19 mới hàng ngày ở Bồ Đào Nha tăng lên 10.000 ca. Vào giữa tháng 1, do mỗi ngày lại xuất hiện những kỷ lục mới về số người mắc bệnh và tử vong, chính phủ Bồ Đào Nha đã ra lệnh phong tỏa ít nhất một tháng và một tuần sau đó, toàn bộ trường học trên đất nước phải đóng cửa.

Nhưng động thái này dường như đã quá muộn. Theo thống kê của Đại học Johns Hopkins, trong gần một tuần, Bồ Đào Nha đứng đầu trên thế giới về số ca nhiễm virus và tử vong hàng ngày trên 100.000 người.

Hiện tại, các bệnh viện tại Bồ Đào Nha đã quá tải và những xe cấp cứu phải chờ hàng giờ để đưa bệnh nhân mắc Covid-19 nhập viện.

Tình hình đại dịch ở Bồ Đào Nha đã cho thấy mối nguy hiểm khi dỡ bỏ các biện pháp hạn chế để phòng dịch Covid-19 giữa lúc xuất hiện một biến chủng mới lây lan nhanh hơn, đang âm thầm xâm nhập vào đất nước.

Các chuyên gia y tế cho biết, dịch Covid-19 ở châu Âu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng bởi sự xuất hiện của một biến chủng SARS-CoV-2 dễ lây lan được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2020 ở phía Đông Nam nước Anh. Mối đe dọa này khiến các chính phủ phải đưa ra các lệnh phong tỏa và lệnh giới nghiêm mới.

Viggo Andreasen, trợ lý giáo sư về dịch tễ học tại Đại học Roskilde (Đan Mạch) cho biết, biến thể mới của SARS-CoV-2 là một yếu tố thay đổi tình hình đại dịch.

“Nhìn từ bên ngoài, mọi thứ có thể trông khá ổn, nhưng bên trong, biến thế mới đang dần phủ bóng. Mọi người đều biết rằng một thử thách mới đang ập đến”, Andreasen nói với AP.

Đan Mạch cũng đang bị biến chủng virus mới đe dọa khiến việc phòng dịch vượt khỏi tầm kiểm soát, ngay cả khi đây là đất nước tương đối thành công trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus SARS-CoV-2. Thủ tướng Mette Frederiksen cho biết, việc tiêm chủng cho người dân và làm chậm quá trình lây lan của biến chủng mới là “cuộc chạy đua với thời gian” vì virus SARS-CoV-2 vốn đã lây lan quá rộng, khó có thể ngăn chặn.

Viện Y tế Cộng đồng và Môi trường Quốc gia Hà Lan tuần trước đã báo cáo số ca mắc Covid-19 liên quan đến biến thể mới tăng và cảnh báo rằng số người nhập viện và tử vong cũng sẽ cao hơn.

“Về cơ bản có hai dịch bệnh Covid-19 riêng biệt: một dịch liên quan đến biến thể cũ với số ca nhiễm virus đang giảm, và một dịch bệnh liên quan đến biến thể mới với số ca mắc bệnh đang tăng”, cơ quan trên cho biết.

Hà Lan đã trải qua một đợt dịch Covid-19 nghiêm trọng kéo dài 5 tuần vào giữa tháng 12/2020. Trường học và các cơ sở kinh doanh không cần thiết đều phải đóng cửa khi số ca mắc Covid-19 tăng đột biến. Ngày 12/1, Thủ tướng Mark Rutte đã gia hạn lệnh phong tỏa thêm 3 tuần do lo ngại biến chủng mới.

Tuần trước, chính phủ Hà Lan đã có những hành động mạnh mẽ hơn khi ban hành lệnh giới nghiêm từ 21h đến 4h30 hôm sau, cũng như giới hạn số lượng khách đến thăm các gia đình xuống một người mỗi ngày.

Việc phát hiện ra biến thể mới đã khiến các nước châu Âu khác phải tăng cường các biện pháp phòng dịch. Theo AP, Bỉ đã cấm mọi hoạt động di chuyển không cần thiết đến tháng 3. Pháp cũng có nguy cơ phong tỏa lần thứ ba nếu lệnh giới nghiêm kéo dài 12 giờ/ngày không làm chậm sự lây lan của biến thể SARS-CoV-2 mới.

Châu Âu muộn màng “thấm thía” Covid-19

Biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 cũng đã xuất hiện ở Brazil và Nam Phi. Các chuyên gia cho biết, biến thể tại Anh có thể sẽ trở thành nguồn lây nhiễm chính ở Mỹ vào tháng 3.

Tiến sĩ Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của Mỹ cho biết, các nhà khoa học đã sẵn sàng nâng cấp vaccine ngừa Covid-19 và sẽ nghiên cứu các biến thể tại Anh và Nam Phi.

Moderna, nhà sản xuất một trong hai loại vaccine đang được sử dụng ở Mỹ cho biết, họ đang bắt đầu thử nghiệm vaccine tăng cường đối với biến thể ở Nam Phi, một biến thể mà Tiến sĩ Fauci cho rằng “còn đáng ngại hơn” so với biến thể tại Anh.

Hãng dược Pfizer cho biết, loại vaccine của họ có thể hiệu quả đối với biến chủng ở Anh, nhưng vẫn cần xem xét đối với biến chủng ở Nam Phi.

Một nhân viên y tế tiêm vaccine ngừa Covid-19 của Pfizer/BioNTech tại bệnh viện Santa Maria ở Lisbon (Bồ Đào Nha). Ảnh: AP

Giữa những lo ngại về các biến thể mới của SARS-CoV-2, Mỹ đang khôi phục các hạn chế đi lại ngừa Covid-19 đối với khách du lịch từ Anh, Brazil và 26 quốc gia khác, đồng thời áp đặt lệnh cấm mới với Nam Phi.

Ricardo Mexia, người đứng đầu Hiệp hội bác sĩ y tế cộng đồng quốc gia cho biết, trước khi nới lỏng các biện pháp hạn chế vào dịp Giáng sinh, chính phủ Bồ Đào Nha lẽ ra phải tăng cường công tác chuẩn bị cho dịch bệnh vào tháng 1, nhưng họ đã không làm vậy.

“Vấn đề không chỉ là phản ứng không kịp thời mà họ còn không chủ động để giải quyết vấn đề. Các nhà chức trách cần phải quyết đoán hơn”, ông Ricardo Mexia nói.

Báo cáo ngày 3/1 của Viện Y tế Quốc gia Ricardo Jorge, nơi giám sát Covid-19 tại Bồ Đào Nha chỉ ra rằng, 16 ca nhiễm biến thể mới đã được phát hiện ở lục địa Bồ Đào Nha, trong đó 10 trường hợp là du khách tại sân bay Lisbon.

Ba ngày sau, các nhà chức trách Bồ Đào Nha đã cố gắng thực hiện các biện pháp hạn chế chặt chẽ hơn để phòng Covid-19, nhưng số ca nhiễm mới và tử vong do dịch bệnh vẫn tăng cao.

Chỉ hơn 2 tuần sau, cơ quan giám sát Covid-19 cho rằng, các trường hợp nhiễm biến thể mới ở Bồ Đào Nha đã xuất hiện từ đầu tháng 12 và cảnh báo tỷ lệ các trường hợp nhiễm chủng virus ở Anh có thể lên tới 60% vào đầu tháng 2.

Mặc dù vậy, đến tận ngày 23/1, chính phủ Bồ Đào Nha mới yêu cầu dừng các chuyến bay đến và đi từ Anh. Họ cũng đổ lỗi cho biến chủng mới khiến tình hình dịch bệnh trở nên tồi tệ hơn.

Michael Ryan, người đứng đầu chương trình y tế khẩn cấp của WHO, hồi đầu tháng cho biết, tổ chức này đang đánh giá tác động của các biến thể SARS-CoV-2 mới, nhưng cũng cảnh báo rằng chúng đang được coi như “vật tế thần”.

“Thật quá dễ dàng để đổ lỗi cho biến chủng mới và nói rằng chính virus đã gây ra tất cả. Nhưng vấn đề là do chúng ta đã không hành động kịp thời”, ông Michael Ryan nói./.

Mai Trang