Thị trường ô tô Việt Nam 2015: Bức tranh đủ sắc màu
2015 là một năm đầy sự kiện lớn và những kỷ lục ấn tượng chưa từng có của thị trường ô tô Việt Nam: gần 100 mẫu xe, phiên bản thế hệ mới đã được giới thiệu ra thị trường bằng những màn trình diễn “đình đám” nhất; doanh số bán hàng qua từng tháng liên tục đạt mốc kỷ lục và những thay đổi chính sách về thuế.
Tất cả những yếu tố đó đã tạo nên một bức tranh đủ sắc màu về một năm thành công ngoài mong đợi của thị trường ô tô Việt Nam từ trước đến nay.
Đón nhận nhiều cơ hội và thách thức mới
Lộ trình thực hiện các cam kết trong các hiệp định thương mại đã ký kết khiến thị trường ô tô Việt Nam tăng nhiệt ngay từ những tháng đầu tiên của năm 2015. Từ WTO, AFTA (Hiệp định thương mại tự do các nước Đông Nam Á), VKFTA (Hiệp định thương mại tự do Việt – Hàn, đến TPP (Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương), những điều khoản cắt giảm về thuế liên tục tạo nên những cơn sốt cho thị trường khi ngày càng đến gần thời điểm áp dụng đã tạo nên sự hào hứng dự báo trong giới tiêu dùng về giá bán xe ô tô trong tương lai gần.
Nếu đây là một gam màu sáng trên bức tranh thị trường trong năm thì ngược lại, những vấn đề liên quan đến số phận của ngành công nghiệp lắp ráp, sản xuất ô tô vẫn mang gam màu xám khi đạt những kết quả kém xa so với mong đợi cùng những sự giằng co giữa đi và ở của nhiều doanh nghiệp chủ chốt.
Sau nhiều năm hưởng nhiều ưu đãi từ Chính phủ, cho đến thời điểm này, khi lộ trình thực hiện cam kết AFTA chỉ còn hai năm để tiến đến cắt bỏ hoàn toàn thuế nhập khẩu ô tô trong khu vực Đông Nam Á, những gì ngành ô tô Việt Nam thể hiện chỉ là sự sụt giảm ngày càng rõ về thị phần của dòng xe lắp ráp, sản xuất trong nước cùng sự lặng lẽ chia tay của nhiều doanh nghiệp.
BMW Series 7 hoàn toàn mới chính thức ra mắt tại Việt Nam Trong khi cuộc cạnh tranh về thị phần giữa hai dòng xe nhập khẩu và lắp ráp nội địa vẫn đang ở trạng thái quyết liệt thì những thông tin về sự thay đổi trong các chính sách về thuế suất đã tạo nên những xáo động cho thị trường, đặc biệt là các chính sách về thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB).
Nếu những thay đổi này được lý giải là để tạo công bằng hơn trong hoạt động kinh doanh giữa dòng xe lắp ráp, sản xuất trong nước và dòng xe nhập khẩu thì dường như chúng đang tạo nên sự bùng nổ về mãi lực trong mùa cuối năm và vẽ ra viễn cảnh lạnh lẽo dành cho thị trường xe nhập khẩu vào đầu năm 2016.
Kiến nghị được các nhà nhập khẩu gửi đến các cấp quản lý nhằm thay đổi những nội dung trong dự thảo luật về thuế TTĐB cuối cùng cũng đã đạt được kết quả nhất định, phần nào xoa dịu được sự căng thẳng của các nhà nhập khẩu cũng như cho thị trường.
Với quyết định điều chỉnh áp thuế TTĐB tại khâu bán hàng của nhà nhập khẩu cho đại lý thay vì tại khâu bán lẻ cho khách hàng, nội dung luật thuế TTĐB mới vẫn làm cho giá xe nhập khẩu tăng thêm nhưng không nhiều. Điều này liệu có giúp loại bỏ được mối lo thị trường đầu năm 2016 sẽ đóng băng do mãi lực đã tập trung hết vào thời gian cuối năm thì còn phải chờ đợi từ phản ứng của thị trường.
Bên cạnh đó, thị trường ô tô còn bị tác động bởi những cơn sóng nhẹ của sự gia tăng nhiều loại phí như phí đăng ký xe tại TP.HCM hay phí thử nghiệm khí thải…
Năm của triển lãm và sự kiện đình đám nhất
Năm 2015, thị trường ô tô Việt Nam cũng chứng kiến sự bùng nổ trong hoạt động quảng bá thương hiệu và triển lãm. Khởi đầu vào năm 2002 và định kỳ hai năm tổ chức một lần trong thời gian đầu, VMS – Triển lãm ô tô Việt Nam được xem là một hình ảnh minh chứng rõ nét cho sự thăng trầm của thị trường ô tô nước nhà qua nhiều giai đoạn khác nhau.
Từ sự giới hạn về quy mô tổ chức, nghèo nàn về số lượng cũng như mẫu xe tham dự, có thể nói sức hút của VMS chỉ thực sự được bung ra kể từ năm 2012, khi thị trường ô tô Việt Nam bắt đầu bước vào giai đoạn phát triển vượt bậc với sự xuất hiện ngày càng nhiều các thương hiệu lớn trên thế giới.
Năm 2015 đánh dấu sự bùng nổ về số lượng các buổi trình diễn và hoạt động quảng bá thương hiệu. Nổi bật nhất là sự xuất hiện của VIMS 2015 – Triển lãm ô tô quốc tế 2015 diễn ra trước VMS 2015 chỉ hai tuần mà thành phần tham gia là một số thương hiệu từng tham dự VMS các mùa trước, khiến không khí thị trường mùa cao điểm càng trở nên náo nhiệt.
Nếu VMS 2015 đem về cho VAMA những kỷ lục mới đầy ấn tượng về quy mô tổ chức và doanh số thì VIMS 2015 cũng mang lại sự hài lòng cho các nhà nhập khẩu khi đạt được thành công mỹ mãn trong việc tạo nên một sân chơi đẳng cấp dành cho các thương hiệu xe nhập khẩu.
Bên cạnh sự náo nhiệt của VIMS và VMS, Autotech & Acessories và Vietnam Auto Expo 2015 cũng là hai sự kiện ấn tượng, góp phần tăng thêm sự sôi động cho thị trường.
Năm 2015 cũng là năm đánh dấu sự thành công của thị trường ô tô tại Việt Nam khi hàng loạt các sự kiện quảng bá tầm cỡ được các thương hiệu thực hiện với quy mô đầu tư không hề thua kém tại các thị trường lớn khác, như giải đua xe địa hình RFC 2015, ngày hội off-road của Subaru, Trải nghiệm Audi 2015, Mercedes-Benz Fashion Week...
Vài sắc màu nổi bật của những tân binh trong năm
Sự sôi động và thành công về doanh số của thị trường ô tô có phần đóng góp rất lớn của các mẫu xe hay phiên bản mới xuất hiện trong năm. Trên phân khúc xe sang, hàng loạt gương mặt mới đã ra mắt người tiêu dùng.
Cùng với chiếc siêu sang Rolls-Royce Wraith, bộ tứ Mercedes gồm GLA 250 4 MATIC, CLS 500 4 MATIC, Mercedes-AMG GT S và Mercedes-Maybach S600 đã mở màn cho một năm đầy sắc màu về sản phẩm mới. Kỷ niệm 20 năm có mặt tại thị trường Việt Nam, thương hiệu ngôi sao ba cánh trình làng tới 20 mẫu xe và phiên bản mới nhất.
Ấn tượng tiếp theo có lẽ thuộc về cái tên Renault đến từ nước Pháp bằng việc công bố tham vọng chia lại thị phần ở phân khúc xe phổ thông bằng chiến lược xe hiệu sang giá phổ thông với sự ra mắt cùng lúc ba mẫu xe ấn tượng tại VIMS 2015. Sự xuất hiện của những chiếc Renault Duster, Logan và Sandero Stepway với mức giá mềm đã tạo nên một áp lực không nhỏ cho các thương hiệu khác.
Sau hơn một năm chính thức gia nhập thị trường, Peugeot 308 GT Line hatchback thể thao và mẫu mini CUV Peugeot 2008 đã được xuất xưởng ngay tại Việt Nam trong năm 2015 tạo thêm hy vọng cho sự phát triển của nền công nghiệp lắp ráp, sản xuất ô tô nước nhà.
Thêm vào đó, nếu BMW X6 xDrive30d xuất hiện vào tháng 3 thì sự xuất hiện của mẫu Odyssey của Honda tại VMS 2015 đã tạo nên một xu thế mới đầy cạnh tranh trong phân khúc xe gia đình 7 chỗ vốn còn nhiều khoảng trống.
Trên phân khúc xe sang, cuộc chạy đua tranh giành thị phần còn thể hiện ở chỗ các thương hiệu liên tục giới thiệu những mẫu xe mới nhất nhằm tăng thêm sự lựa chọn dành cho khách hàng. Nếu Lexus tung toàn bộ ba mẫu mới LX 570, ES350 và RX 350 vào thời điểm cuối năm thì Porsche đã kịp thời bổ sung cho danh sách sản phẩm của mình bằng sự hiện diện của chiếc Porsche Macan GTS cùng với hai mẫu Porsche Black Edition Boxter và 911 Carrera ngay tháng 5.
Bên cạnh đó, nếu Audi có TT Coupé 2015, Q3 2.0 và Q7 3.0 thì Subaru cũng không kém cạnh với Outback, Legacy và mới đây là chiếc wagon Levorg GT-S 2016.
Không chịu lép vế, BMW ra mắt Series 6 Grand Coupé phiên bản mới cùng BMW X1, còn Jaguar Land Rover có mẫu địa hình hầm hố Land Rover Discovery Sport và mẫu thể thao Jaguar XE.
Có lẽ Maserati là một trong những yếu tố làm tăng sự sôi động thị trường xe sang trong những tháng cuối năm khi ra mắt chính thức nhà phân phối Auto Modena với sự khởi động của siêu xe Maserati GranTurismo Sport và sedan thể thao Quattroporte.
Honda Việt Nam giới thiệu mẫu xe hoàn toàn mới Odyssey Ở phân khúc xe phổ thông, mặc dù không xuất hiện nhiều mẫu xe mới (chỉ có chiếc Odyssey của Honda), nhưng hầu như tất cả các mẫu xe đều có những phiên bản mới nhất với thay đổi mạnh mẽ từ ngoại hình đến trang bị nội thất.
Những ngày cuối cùng của năm 2015 đã trôi qua. Những chiến lược cũng như nỗ lực của các nhà sản xuất, kinh doanh đã hoàn tất và đây chính là thời điểm để giới tiêu dùng lựa chọn sản phẩm của thương hiệu phù hợp với nhu cầu và sở thích của mình nhất.
