Lời khuyên của CEO Microsoft Việt Nam cho giới trẻ nếu muốn thành "công dân toàn cầu"

Tuy nhiên, trong thực tế vẫn còn có những điểm yếu mà giới trẻ cần nhanh chóng khắc phục trước ngưỡng cửa trở thành “công dân toàn cầu” khi Việt Nam gia nhập AEC và TPP.

Với kinh nghiệm nhiều năm làm việc cho các công ty đa quốc gia, anh có đánh giá gì về thực trạng nguồn nhân lực Việt Nam đặc biệt là nhân lực trẻ hiện nay?

Việt Nam là một quốc gia tiềm năng và là một thị trường hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài nhờ nguồn nhân lực dồi dào, chi phí thấp.

Tuy nhiên, đội ngũ nhân lực chất lượng cao, công nhân lành nghề vẫn còn rất thiếu so với nhu cầu xã hội để phát triển các ngành kinh tế chủ lực của Việt Nam, nhất là để tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu cũng như nâng cấp vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị đó.

Số lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật, thậm chí nhóm có trình độ chuyên môn cao có khuynh hướng hiểu biết lý thuyết khá, nhưng lại kém về năng lực thực hành và khả năng thích nghi trong môi trường cạnh tranh công nghiệp; vẫn cần có thời gian bổ sung hoặc đào tạo bồi dưỡng để sử dụng hiệu quả. Ngoài ra, trình độ ngoại ngữ cũng là một rào cản lớn đối với nguồn nhân lực Việt Nam nói chung.

Tôi nghĩ rằng, Việt Nam nên bớt tự hào ở nguồn nhân công giá rẻ và dừng lại ở tư duy của một đất nước gia công phần mềm.

Chúng ta cần nhìn xa hơn để xây dựng một ngành công nghiệp, nơi những người trẻ có cơ hội trải nghiệm tạo ra sản phẩm thực sự và nâng cao trình độ trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là CNTT.

Việc đào tạo chuyên môn, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ và ngoại ngữ chính là một trong những việc làm quan trọng, cần thiết để tăng cường chất lượng nguồn nhân lực khi tham gia vào thị trường quốc tế.

Một thống kê cho thấy có hàng trăm ngàn kỹ sư và cử nhân thất nghiệp hoặc làm trái ngành nghề sau khi ra trường, lỗi là do chất lượng đào tạo hay còn yếu tố nào khác?

Như đã chia sẻ, hiện thời các bạn sinh viên đều thông minh, năng động, sáng tạo, đầy đam mê, nhiệt huyết và hoài bão. Các bạn ngày càng tự tin và trở nên độc lập, mạnh mẽ hơn. Chính vì vậy các bạn cũng kỳ vọng khá cao ở thị trường tuyển dụng.

Tuy nhiên số lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật, thậm chí nhóm có trình độ chuyên môn cao có khuynh hướng hiểu biết lý thuyết khá, nhưng lại kém về năng lực thực hành và khả năng thích nghi trong môi trường cạnh tranh công nghiệp; vẫn cần có thời gian bổ sung hoặc đào tạo bồi dưỡng để sử dụng hiệu quả.

Ngoài ra, trình độ ngoại ngữ cũng là một rào cản lớn đối với nguồn nhân lực Việt Nam nói chung. Vậy nên, nhu cầu thực tế giữa cung và cầu vẫn còn khoảng cách.

Có ý kiến cho rằng có nhiều bạn trẻ hiện nay đang lãng phí thời gian, sống lơ đãng, không mục đích, theo anh đâu là nguyên nhân của vấn đề này và anh có thể nêu một vài giải pháp theo cá nhân cảm nhận được?

Như tôi đã chia sẻ, các bạn trẻ hiện nay có nhiều lợi thế hơn so với thời của tôi vì các bạn có nền giáo dục tốt, được đào tạo ngoại ngữ bài bản. Văn hóa Việt Nam hiện nay cũng cởi mở hơn, không còn quan điểm người trên kẻ dưới, các bạn trẻ dạn dĩ, mạnh dạn trong giao tiếp. Điều này sẽ giúp các bạn thành công sớm và có khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động hội nhập.

Tuy nhiên, cũng vì những yếu tố này mà nhiều người trẻ dễ hài lòng với bản thân và ngừng việc học hỏi để tiến xa hơn. Tôi gọi những trường hợp này là “già trước tuổi”. Rất nhiều bạn trẻ mở công ty và nhanh chóng thành công nhưng chỉ hai năm đầu thôi thì họ dừng lại, trong khi đối thủ của họ có thể là kẻ “theo gót” nhưng sẽ tiến nhanh và vượt xa hơn.

Câu chuyện này, chính những đại gia trong ngành CNTT cũng luôn phải đối mặt, chúng tôi phải suy nghĩ vận động liên tục, kẻ theo gót thông minh và có chiến lược đúng luôn dễ thành công hơn người đi trước vì họ không mất chi phí nghiên cứu thị trường, tạo ra sản phẩm ban đầu.

Nếu mình ngừng lại thì sẽ bị tụt hậu. Do đó, phải luôn theo dõi, quan sát sự thay đổi bên ngoài để chuẩn bị mọi thứ bên trong thật tốt. Nếu những thay đổi bên ngoài khiến chúng ta phải ngạc nhiên thì tôi nghĩ rằng doanh nghiệp đó đã thua và khó mà lấy lại được vị thế.

Hiện nay tại nhiều công ty Việt Nam vẫn quản trị theo kiểu gia đình. Việc sử dụng và bồi đắp nguồn nhân lực tại tập đoàn Microsoft diễn ra thế nào và lời khuyên của anh đối với các doanh nghiệp Việt đặc biệt là doanh nghiệp SME?

Con người chính là tài sản lớn nhất của một doanh nghiệp và việc thu hút, tìm ra những nhân tài, giữ họ gắn bó với doanh nghiệp là cả một chiến lược không hề dễ dàng.

Theo tôi, doanh nghiệp cần có 2 nhóm lao động: Thứ nhất là nhóm tài năng và thứ 2 là nhóm tiềm năng. Trong đó nhóm tài năng, có kinh nghiệm ngoài nhiệm vụ chuyên môn còn phải đào tạo cho lớp kế cận, đó là nhóm tiềm năng, triển vọng.

Bên cạnh đó, điều cốt lõi để phát triển bền vững là doanh nghiệp luôn phải chuẩn bị đội ngũ lãnh đạo kế cận để thay thế. Hàng năm Microsoft đều liên tục đào tạo đội ngũ nhân sự hiện hành, có các công tác bổ nhiệm hợp lý và lộ trình công tác dài hạn. Đây cũng là cách giữ người tài, chuẩn bị đội ngũ lãnh đạo tương lai.

Tạo dựng môi trường làm việc tốt cũng là một yếu tố thành công của nhân sự. Với Microsoft, nhân viên sẽ cảm nhận đây là môi trường tuyệt vời để cùng phấn đấu, phát triển với công ty. Lương cao có thể là yếu tố hấp dẫn, nhưng cốt yếu là doanh nghiệp tạo được niềm tin với người lao động, để họ cống hiến tài năng xây dựng doanh nghiệp.

Một yếu tố quan trọng khác là thương hiệu nhà tuyển dụng – đây cũng là yếu tố quan trọng để thu hút và giữ chân người tài. Vì thế, ngày nay không chỉ phòng nhân sự mà cả ban lãnh đạo công ty cũng cần đầu tư nhằm xây dựng một thương hiệu tuyển dụng hấp dẫn...

Với môi trường làm việc chuyên nghiệp mang tính chất toàn cầu, Microsoft Việt Nam được hơn 9.000 người lao động đánh giá là một trong 100 thương hiệu nhà tuyển dụng tốt nhất Việt Nam và là doanh nghiệp đứng đầu ngành công nghệ phần mềm.

Khác biệt so với các doanh nghiệp khác, Microsoft trọng dụng phụ nữ. Một trong những chỉ tiêu mà các CEO của Microsoft tại các nước phải đảm bảo là lúc nào tỷ lệ nhân viên nữ cũng ở mức 40% trong đội ngũ nhân sự.

Một điều khiến Microsoft hấp dẫn người lao động nữa là CNTT. Là nhà tiên phong về CNTT, Microsoft luôn có phát minh và sản phẩm mới, giúp nhân viên luôn được học hỏi, vận động, tìm tòi và khám phá cái mới. Đây là cái hay của ngành công nghệ nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho nhân viên.

Tóm lại, tôi nghĩ rằng các doanh nghiệp nên tạo ra một môi trường làm việc hiện đại dựa trên 3 yếu tố: Con người, Nơi làm việc và Công nghệ để giúp nhân lực luôn gắn bó và cống hiến hết mình cho công ty.

Đang có sự tranh luận về việc các du học sinh nên về nước hay ở lại nước ngoài làm việc sau khi học xong, quan điểm của anh về vấn đề này như thế nào?

Mỗi người sẽ có những tính cách và sở trường riêng để phù hợp với những công việc đặc thù, công việc đó có thể là công việc trong nước hoặc tại nước ngoài. Tùy theo từng cá nhân và sở trường, các bạn trẻ có thể làm việc trong nước hoặc ngoài nước mà vẫn cống hiến được cho đất nước hoặc cho cộng đồng theo cách riêng và ý nghĩa nhất

Vậy nên, nếu các bạn dự kiến sẽ đi làm, hãy cân nhắc công việc, sở thích và điều có thể làm tốt nhất cho bản thân, cho xã hội trong phạm vi công việc lựa chọn. Nếu cân bằng được những điều này, chắc chắn bạn đã có lựa chọn đúng và sẽ góp phần cống hiến cho cộng đồng tốt đẹp hơn.

Duy Khánh