Cảnh báo bong bóng công nghệ từ "Warren Buffett Nhật Bản"
Thật khó tìm ra một nhà đầu tư mà phải trải qua một năm tồi tệ hơn những gì "Warren Buffett của Nhật Bản" đã gặp phải.
Masayoshi Son sở hữu biệt danh "Warren Buffett Nhật Bản" trong thời gian từ 2000 đến 2014, khi mà ông chủ của SoftBank thực hiện một trong những vụ đầu tư giá trị mang tính táo bạo nhất trong lịch sử hiện đại: 19 năm trước, ông trao 20 triệu USD cho một giáo viên tiếng Anh ở Hàng Châu, Trung Quốc, để rồi khi Jack Ma chính thức đưa cổ phiếu Alibaba lên sàn vào năm 2014, Son đã gặt hái được lợi nhuận 1000%.
Quỹ Vision Fund trị giá 100 tỷ USD mà Son đã triển khai trong năm 2016 là công cụ để thực hiện mục đích không chỉ nhằm tạo ra nhiều phi vụ lớn như Alibaba, mà còn giúp mở rộng quy mô cho những startup non trẻ. Tuy nhiên, những nỗ lực đó đang tạo ra nhiều "quả bom xịt" hơn là những chiến tích lẫy lừng. Những vụ bê bối từ WeWork, Uber, Lyft, Slack và những công ty khác liên tiếp xuất hiện. Nó đã dẫn đến khoản lỗ 6,4 tỷ USD cho SoftBank Group trong quý III.
Bây giờ mọi lỗi lầm đều đổ dồn về phía Son. SoftBank hiện đang gặp khó khăn trong việc huy động 100 tỷ USD cho Vision Fund 2. Hóa ra, các nhà hảo tâm ban đầu của ông, bao gồm Ả Rập Xê Út, thường ít có xu hướng mở hầu bao khi những khủng hoảng xuất hiện ngày một nhiều thêm. Theo báo cáo của Sunday Telegraph, quỹ thứ hai có thể gọi được số vốn ít hơn 30% so với dự kiến ban đầu.
Tuy nhiên, ngay cả điều đó cũng có thể là một sự lạc quan khi nền kinh tế toàn cầu và thị trường có thể phải chứng kiến nhiều sự hỗn loạn vào năm 2020.
Son cần tự xem xét lại chính mình. Sự bùng nổ thanh khoản mà các công ty mới khởi nghiệp từ Hàng Châu đến Thung lũng Silicon đã khai thác để tăng trưởng và mở rộng quá mức đã tạo nên bong bóng trên toàn cầu. Xu hướng bội chi cho cổ phần trong các công ty khởi nghiệp của Son đã trở thành huyền thoại. Son đã trở thành một "ngân hàng", giúp gia tăng mạnh mẽ nguồn vốn cho các công ty khởi nghiệp.
Dù không được dự tính từ trước, song những bong bóng từ chiến thuật đầu tư của Son mà được thổi phồng trong ba năm qua đã giúp thúc đẩy các chính sách lãi suất cực thấp từ Washington đến Tokyo. Điều đó làm trầm trọng thêm một làn sóng của sự kiêu ngạo và rủi ro đạo đức đã không xuất hiện kể từ cuối những năm 1990. Nó cũng giải thích tại sao giá tài sản ở New York, Tokyo và các nơi khác đang bùng nổ bất chấp cuộc chiến thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump, và những lo ngại về sự tăng trưởng trong năm 2020.
Tất cả điều này có nghĩa là khi những tính toán thực sự xảy ra, nó sẽ trầm trọng hơn bao giờ hết. Nó có thể đến khi các ngân hàng trung ương từ chối tiếp tục rót tiền vào "những quả bom xịt". Những ước tính đó cũng có thể xảy ra khi các nhà đầu tư thực sự nhìn nhận rõ ràng về nguy cơ suy giảm toàn cầu vào năm 2020. Năm năm qua đã chứng kiến sự mở rộng mang tính đồng bộ hiếm có, một điều được cho là đã trải qua vào giữa những năm 1990. Nhưng đó cũng chính là tiền đề cho thảm họa dot-com xảy ra vào cuối thập kỷ đó.
Kể từ khi nắm quyền tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào tháng 10, Giám đốc điều hành Kristalina Georgieva đã cảnh báo về "một sự chậm lại mang tính đồng bộ" khi cuộc chiến thương mại làm giảm lực cầu trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, ngay cả quan điểm đó cũng được khẳng định dựa trên các giả định rằng hai nhà lãnh đạo Donald Trump và Tập Cận Bình sẽ đình chiến. Điều đó vẫn là một ẩn số lớn. Mặc dù hai bên dường như đang tiến tới "thỏa thuận giai đoạn một", giai đoạn hai liên quan đến hàng rào phi thuế quan của Bắc Kinh và các khoản trợ cấp doanh nghiệp mới là điều đáng để quan tâm.
Có một cuộc tranh luận nổ ra về việc liệu Son có nên tạm gác lại Vision Fund 2.0 và tập trung vào một mục tiêu duy nhất để mang lại lợi nhuận cao nhất có thể. Sự thất bại của WeWork là lời nhắc nhở đối với Son về việc việc để tâm đến mức lợi nhuận và vấn đề quản trị ở những công ty phát triển hàng đầu. Vừa qua, SoftBank đã phải cam kết đầu tư 38 tỷ USD tiền của chính mình cho quỹ thứ hai.
Lý do cho tất cả những vấn đề này là nằm những tính toán sai lệch của SoftBank về giá trị của các công ty khởi nghiệp trong 20 năm qua. Điều đã cứu sống Son sau thảm họa giai đoạn cuối thập niên 90/đầu thập niên 2000 là sự đặt cược khôn ngoan vào Alibaba và Yahoo Nhật Bản. Tần suất của những thắng lợi đó ngày càng giảm dần. Vào tháng 8 năm 2018, Son đã gọi WeWork là "Alibaba tiếp theo". Nhưng điều đó ngày càng không đúng.
Tham khảo Forbes
