Bạn có biết, năm nay có gì đặc biệt không? Lứa học sinh tốt nghiệp THPT - tức các 99er - chính là lứa 9x cuối cùng của chúng ta đấy! Nghe đến đây, bạn đã thấy giật mình thon thót rồi phải không? Suốt những năm vừa qua, cụm từ "thế hệ 9x" đã trở thành một cái gì đó tượng trưng cho giới trẻ, cho những gì nổi loạn, điên cuồng và cá tính. Từ những cái nhìn không mấy thiện cảm, rồi bắt đầu là những lời ngợi khen cho những 9x thành công. Và đến thời điểm hiện tại, 9x đã nhận được sự thừa nhận tuyệt đối từ cộng đồng với những đóng góp mình mang lại.

Ngày hôm nay, chúng tôi muốn cùng các bạn phác hoạ kỹ hơn 1 chút về chân dung của những người trẻ sinh năm 1999, và rộng hơn - đó là thế hệ Z. Họ đang chập chững bước vào cuộc sống và nhận được sự quan tâm của cộng đồng như những gì mà 9x đã từng. Vậy "Thế hệ Z" là ai? Họ có cuộc sống như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé.

Mặc dù thuộc về Thế hệ Z (những người sinh từ giữa thập niên 1990 đến đầu những năm 2000), nhưng để bàn về cuộc đời của các 99-ers, có lẽ phải nhắc lại một chút đến Thế hệ Y trước đó (sinh từ nửa sau thập niên 1970 đến nửa đầu thập niên 1990).

Vì cả hai thế hệ này có một điểm chung, đó là đều sinh ra và lớn lên với lời dạy dỗ: "Thế giới này đầy rẫy cơ hội, và con là một người vô cùng đặc biệt. Hãy đặc biệt theo cách của riêng mình".

Với lời dạy dỗ "Tôi đặc biệt!" từ các bậc cha mẹ và xã hội, Gen Y lớn lên với những kì vọng được đặt rất cao. Họ không chỉ mong muốn có một sự nghiệp ổn định, họ còn muốn mình thành công, và thậm chí còn phải "thành công ngoài sức tưởng tượng". Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cụm từ "Hãy theo đuổi đam mê" (Follow your passion) đang là một trong những cụm từ được sử dụng nhiều nhất trên thế giới trong 20 năm gần đây. Ngoài ra, cụm từ "sự nghiệp ổn định" đang dần hết thời, thay vào đó là sự lên ngôi của "sự nghiệp thỏa mãn". Những tấm gương "bỏ học thành tỉ phú" trở thành bùa choáng khiến nhiều người lú lẫn. Phẫu thuật thẩm mĩ tràn ngập khiến ai cũng tin rằng bước lên bàn mổ rồi bước xuống là vịt hóa thiên nga.

Nhưng khi bắt đầu nhảy vào thế giới thực thì cay đắng ập tới: Gen Y dần nhận ra bản thân chẳng có gì đặc biệt cả, hoặc ít nhất cũng không hề đặc biệt theo cái kiểu họ đã từng tưởng tượng. Chúng ta là từng con sóng nhưng cũng đều là đại dương thôi!

Kinh tế cũng không còn những bước phát triển thần kì cùng với vật giá leo thang khiến cho nhiều người trong số họ chật vật với cơm áo gạo tiền. Họ đạt được quá ít so với những gì bản thân kì vọng, cộng với việc thế giới ảo lên ngôi khiến mọi thứ họ nhìn thấy đều quá hào nhoáng và đẹp đẽ trong khi họ thì không. Thế là những căn bệnh thời đại trở thành nỗi nhức nhối: Stress, trầm cảm, cùng những phức cảm tâm lí khác khiến Gen Y được đánh giá là một thế hệ không mấy hạnh phúc.

Trở lại với các 99-ers, họ vừa lớn lên với lời dạy dỗ "Tôi đặc biệt!", vừa đứng dưới áp lực của thế giới phẳng, mọi người đều có thể biết những thứ ngu ngốc bạn đang làm, nhưng bạn lại không thể biết những thứ đẹp đẽ người ta đang khoe khoang có bao nhiêu % là sự thật.

Nhưng vẫn còn quá sớm để nói rằng các 99-ers sẽ bước vào đời với kịch bản của thế hệ đi trước. Vì thật may mắn, ngay vào tuổi trưởng thành của các 99-ers, thế giới ảo đã tỉnh táo hơn. Người ta bắt đầu nói cho nhau nghe rằng đừng quá tin vào những gì bạn nhìn thấy trên mạng xã hội, và từ trong hàng trăm ngàn người bỏ học chỉ có một tỉ phú bước ra mà thôi. Rồi những người đẹp của thế hệ phẫu thuật thẩm mĩ trước đây bắt đầu hư hỏng chỗ này, bung bể chỗ kia, trở thành "người thật việc thật" giúp phần nào người ta cũng hiểu ra "vẻ đẹp ăn liền" không phải là phép nhiệm màu. May mắn nhất là các 99-ers còn được chứng kiến thời vẻ đẹp khỏe mạnh lên ngôi cùng với phong trào tập gym rầm rộ phủ kín từ Instagram cho đến Facebook. Với những người vẫn kiên quyết cần phải "đập mặt ra làm lại" thì một điều an ủi là, công nghệ thẩm mỹ cũng ngày càng phát triển và tân tiến hơn rồi.

Các 99-ers chính là lứa cuối cùng trong cái cụm "bọn 9x" mà trước đây người ta vẫn dùng để hàm ý chỉ những đứa trẻ "nông cạn, bề ngoài, điên khùng và ích kỉ". Nhưng rốt cuộc thế giới cũng đã dần hiểu ra rằng, "bọn teen" nào cũng tồi tệ trong mắt thế hệ đi trước. 9x bị chê bôi vì "cái dòng nhạc Hàn rẻ tiền" thì 8x cũng đã từng bị xem là "vứt đi" vì suốt ngày dán mắt vào MTV. Chẳng qua là, như Will Smith đã từng nói, "Khi tôi 14 tuổi, tôi đã làm nhiều thứ ngu ngốc. Nhưng chỉ mình tôi biết điều đó." Thế giới "tiền - smartphone" giúp chúng ta có thể vượt qua tuổi nổi loạn trong thầm lặng.

Còn bây giờ, hãy cùng chúng tôi nhìn lại xem, quay ngược dòng năm các 99er ra đời đến nay, cuộc sống đã có những gì thay đổi nhé!

Trước hết thì, có lẽ phải quay ngược dòng thời gian một chút, về những năm đầu của thập niên 1990: Khoảng thời gian này, lần đầu tiên công chúng Việt Nam biết đến nền giải trí của Hàn Quốc thông qua các bộ phim truyền hình như: "Cảm xúc", "Mối tình đầu"… Đến năm 1998, HTV phát sóng phim "Anh em nhà bác sĩ", và rồi đến khoảng những năm đầu của thập niên 2000, "Trái tim mùa thu", "Bản tình ca mùa đông", "Nàng Dae Jang Geum" thành công vang dội.

Có thể nói, 99-ers sinh ra ngay đúng thời điểm làn sóng hâm mộ Hàn Quốc thực sự bùng nổ. Khoảng thời gian này, giải trí Hàn Quốc dính chặt với các từ khóa "ung thư", "tai nạn giao thông"… lấy hết không biết bao nhiêu là nước mắt của khán giả xem đài.

Trong suốt 10 năm đầu đời của 99-ers, các thành viên 9x đời cuối này nói riêng và Việt Nam nói chung chứng kiến làn sóng Hallyu đổ bộ và bành trướng khắp châu Á. Với những BoA, Shinhwa, và rồi là DBSK, Super Junior… Sau phim truyền hình, nhạc K-Pop chính là công cụ truyền bá văn hóa của Hàn Quốc.

Khi 1999 được 10 tuổi, phim truyền hình "Boys over flower" phiên bản Hàn ra đời, chính thức đưa vẻ đẹp Hàn thành một chuẩn mực trong mắt người Việt. Văn hóa Hàn tràn ngập các ấn phẩm báo chí cho giới trẻ.

Từ khoảng năm 2010 trở đi, 99-ers bước vào trung học - giai đoạn trở thành fangirl fanboy thì cũng là lúc Hallyu tiếp tục phát triển mạnh mẽ với sự thành công vang dội của các nhóm nhạc.

Nhưng có thể nói, các 99-ers là lứa tuổi giao thoa của nhiều thứ, cụ thể là về giải trí. Thời làm fan của 1999 vắt ngang qua hai giai đoạn: Giai đoạn Hallyu vẫn còn được yêu mến cuồng nhiệt nhất trong suốt gần 30 năm xâm nhập và phát triển của văn hóa Hàn ở Việt Nam, nhưng họ cũng đồng thời chứng kiến Hallyu dần hạ nhiệt ở châu Á. US&UK vẫn giữ được vị thế riêng của mình. Showbiz Trung Quốc và Đài Loan sau vài năm bị Hàn lấn át cũng đã nhanh chóng lấy lại uy thế, chia đều miếng bánh giải trí ở Việt Nam đối với các 99-ers. J-Biz kén chọn hơn, nhưng vẫn quy tụ được lực lượng fan trung thành. Đây chính là điều làm cho các 99-ers khác với các lứa trước mình vài năm.

Họ vừa thuộc về thế hệ bị lên án với việc quá cuồng thần tượng (khóc lóc ở sân bay, bất chấp nguy hiểm đeo bám theo thần tượng…). Nhưng họ cũng đồng thời là lứa tuổi rút được rất nhiều kinh nghiệm trong văn hóa thần tượng, như là cách hành xử trong các concert, trở thành fan văn minh. Họ vừa tiếp nhận Hallyu, vừa đa dạng về thần tượng, yêu thích giải trí Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, US&UK…

Vào năm các 99-ers oe oe chào đời, Livejournal và Blogger cũng được đưa ra trình làng với thế giới. Đây là hai công cụ đã đặt nền móng cho khái niệm "Viết blog". Năm tiếp theo, Sharp J-SH04 - chiếc điện thoại di động tích hợp camera đầu tiên trên thế giới được phát minh. Cũng trong năm 2000 này, mạng Internet chính thức bao phủ khắp thế giới.

Các 99-ers đã chào đời ngay đúng thời khắc như thế đấy, nền móng đầu tiên cho những thay đổi mang tính lịch sử của con người hiện đại bắt đầu thành hình. Mọi thứ dần chuyển sang kĩ thuật số, điện thoại di động trở thành nơi con người có thể làm được hầu như mọi thứ thay vì chỉ nghe và gọi. Cùng lúc đó, Internet với thế giới ảo trở thành một lớp layer lèn chặt lên cuộc đời thật của tất cả mọi người.