78 triệu dân tại nền kinh tế số 1 thế giới đang phải chật vật kiếm sống từng ngày

07/07/2018 09:30 AM | Xã hội

Dù là nền kinh tế số một thế giới, hàng triệu người Mỹ đang phải làm thêm ca hoặc phải xoay sở để kiếm thêm tiền mưu sinh.

Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp chính thức đã giảm xuống còn 3,8%, mức thấp nhất trong vòng 18 năm qua, nhưng nhiều người Mỹ vẫn đang trải qua cuộc sống mưu sinh bấp bênh – gần như “vô hình” và chịu nhiều thiệt thòi về kinh tế.

Đối với hàng triệu người Mỹ, an ninh và thu nhập ổn định từ một công việc hành chính xa tầm với của họ cũng giống như trong thời kỳ tồi tệ nhất của cuộc Đại suy thoái. Một số đã từ bỏ ý định tìm kiếm bất cứ công việc nào, nản lòng về tiềm năng tìm kiếm được việc làm sau nhiều năm thất nghiệp. Nhiều người khác đã tìm đến phương án xoay sở từng đồng bằng cách làm những việc với giờ làm việc bất thường và những nghề tay trái.

78 triệu dân tại nền kinh tế số 1 thế giới đang phải chật vật kiếm sống từng ngày - Ảnh 1.

Thực trạng nền kinh tế gig ở Mỹ

Khi nhìn một cách tổng thể, nền kinh tế Mỹ khá tuyệt vời, với lợi nhuận cao, tiêu dùng theo hộ gia đình cao và một thị trường lao động chặt chẽ. Nhưng hầu hết các dữ liệu kinh tế đều che đậy những người Mỹ đang chật vật với cuộc sống mưu sinh. Đội ngũ “công nhân” mới này dường như không nằm trong bất kỳ nhóm phân loại cũ nào. Họ không hẳn là nhân viên, cũng không hành động giống với các doanh nhân.

Hiện tượng này phổ biến đến mức nào? Một số người cho rằng các “công việc thay thế” này rất phổ biến với sự tham gia của hàng chục triệu lao động. Những người khác lại nói rằng nền kinh tế gig hay “nền kinh tế tự do” rất nhỏ, chỉ chiếm 1/1000 giờ làm việc tại Mỹ. Thật khó để đưa ra câu trả lời đúng từ dữ liệu ít ỏi hiện có.

Cục Dữ trữ Liên bang vừa công bố một nghiên cứu làm sáng tỏ phần nào về nền kinh tế tự do. Cuộc khảo sát về Kinh tế hộ gia đình và Quyết định (SHED) tìm hiểu về cách người dân cảm nhận về đời sống kinh tế của họ và tại sao họ đã đưa ra những quyết định của mình. Những cuộc khảo sát như vậy bổ sung thêm những thông tin mà các dữ liệu thông thường bỏ sót.

Theo SHED, khoảng 31% tương đương 78 triệu người trưởng thành tham gia vào nền kinh tế tự do – công việc ngoài cấu trúc việc làm thông thường. Đây là một con số khổng lồ. Tuy nhiên, hầu hết những người này chỉ làm nghề tay trái dưới 5 giờ/tháng, và các hoạt động mà khảo sát này coi là “lao động tự do” rộng hơn rất nhiều so với định nghĩa của các nhà nghiên cứu khác, bao gồm bán hàng hóa và dịch vụ trực tuyến hoặc trực tiếp, hay trông giữ trẻ trong vài giờ.

78 triệu dân tại nền kinh tế số 1 thế giới đang phải chật vật kiếm sống từng ngày - Ảnh 2.

 Các nhà nghiên cứu khác đã thu hẹp sự chú ý của họ đến các công việc tự do trực tuyến như lái xe cho Uber hoặc Lyft. Nhà kinh tế học Larry Mishel của Viện chính sách kinh tế gần đây đã công bố nghiên cứu chỉ ra rằng 1% lao động Mỹ đang tham gia vào các nghề tay trái trực tuyến như Uber hoặc TaskRabbit.

Rất ít người làm giàu được từ các công việc tự do của họ. Mishel thấy rằng lái xe Uber kiếm trung bình 11,77 USD/giờ sau khi đã khấu trừ các chi phí nhưng trước khi trả thuế tiền lương và thuế thu nhập. Hầu hết lái xe làm việc ít hơn 20 giờ/tuần và tỷ lệ thay thế lao động rất cao.

Hầu hết các lao động tự do trong nghiên của của Fed cũng có một công việc chính. Công việc gig chỉ là nghề tay trái. Đối với ¾ những người tham gia khảo sát, công việc tự do cung cấp ít hơn 10% thu nhập gia đình của họ. Chỉ 5% lao động tự do nhận được ½ hoặc nhiều hơn thu nhập của họ theo cách đó.

Nhưng điều đó không có nghĩa rằng các công việc tự do này không quan trọng với họ. Công việc tự do bù đắp cho những thay đổi bất ngờ trong thu nhập và đáp ứng các chi phí bất ngờ. Khoảng 45% lao động trong nền kinh tế gig nói rằng số tiền họ kiếm được dù ít nhưng rất quan trọng với họ.

Họ ngủ lúc nào?

78 triệu dân tại nền kinh tế số 1 thế giới đang phải chật vật kiếm sống từng ngày - Ảnh 3.

 Một trong những lợi thế lớn nhất của việc có một nghề tay trái là sự linh hoạt. Bạn làm việc khi nó thuận tiện hay cần thiết, không phải khi ông chủ cần bạn.

Hàng triệu lao động mong muốn sự linh hoạt đó thành sự thật hoặc có một lịch làm việc cố định. Khoảng ¾ những công việc truyền thống thường có giờ làm việc cố định, nhưng khoảng 16 % - 25 triệu lao động – có lịch trình khác nhau dựa trên nhu cầu của sếp.

Lịch trình bất thường cao gấp 2 lần trong các ngành như bán lẻ, dịch vụ ăn uống, bán buôn và dịch vụ giải trí, và phổ biến hơn đối với những lao động bán thời gian, và những người có bằng trung học hoặc thấp hơn.

Khoảng ½ lao động này nhận được thông báo về lịch làm việc bất thường trước 3 ngày hoặc ít hơn. 1/3 nhận được trước 1 ngày hoặc ít hơn. Nhiều người được yêu cầu đi làm qua điện thoại, đồng nghĩa họ không thể làm việc hoặc thực hiện các kế hoạch khác. Khi lịch làm việc không cố định, người lao động không thể sắp xếp được thời gian dành cho học hành, trách nhiệm gia đình, hay một nghề tay trái, thậm chí cả thời gian để ngủ.  

Một số người thích loại công việc này, đặc biệt nếu họ có sự linh hoạt về thời điểm làm việc và số tiền họ sẽ nhận được hàng tuần. Nếu bạn có một chút đảm bảo về tài chính và một chút thời gian rảnh, các công việc này có thể là một lựa chọn đầu tư thời gian tuyệt vời.

Nhưng với nhiều người khác, các công việc này có thể cực tồi tệ. Trong một nghiên cứu, các nhân công sẵn sàng từ bỏ 1/5 tiền lương của họ để đổi lấy một lịch làm việc cố định hơn. Không ngạc nhiên khi những công việc này có tỷ lệ thay thế lao động rất cao.

Nền kinh tế vẫn làm hàng triệu người thất vọng

78 triệu dân tại nền kinh tế số 1 thế giới đang phải chật vật kiếm sống từng ngày - Ảnh 4.

Tất nhiên, không phải tất cả những người làm nghề tay trái hay lịch làm việc bất thường muốn một công việc toàn thời gian với giờ làm cố định. Nhưng hàng triệu người mong muốn một công việc hoặc một công việc tốt hơn, với thu nhập cao hơn, giờ làm việc cố định hơn, nhiều phúc lợi hào phóng hơn và điều kiện làm việc nhân đạo hơn.

Các duy nhất để điều này xảy ra trên quy mô rộng là nền kinh tế trở nên mạnh mẽ hơn. Fed nên bớt mơ mộng hơn và cần nhận ra rằng nền kinh tế Mỹ vẫn đang làm hàng triều người dân quốc gia này thất vọng.

Fed có thể nghĩ rằng tỷ lệ thất nghiệp 3,8% là tín hiệu “Hoàn thành nhiệm vụ”. Nhưng có hàng triệu người lao động đang chật vật mưu sinh sẽ không đồng tình với họ.

K Nguyễn

Cùng chuyên mục
XEM