Nghề... đổ máu

Lời cảnh báo của người chỉ đường không hẳn là hù dọa. Bởi con đường vào xóm đã xuống cấp vì những ổ trâu, ổ gà, lại thêm vô số mảnh kính vỡ vụn càng khiến cho phương tiện lưu thông gặp nhiều khó khăn, chỉ cần tay lái không chắc là té ngã. Khi đó, mảnh kính vỡ đâm toạc da thịt là chuyện bình thường.

Đường vào xóm kính ở ấp Tân Hiệp, xã Tân Bình (Dĩ An, Bình Dương). Ảnh: Nông nghiệp Việt Nam.

Xóm kính là một bãi đất trống, trên đó có hơn chục căn phòng nhỏ tuềnh toàng, “hàng rào” làm ranh giới giữa các phòng là những bao tải đựng kính vỡ dựng sát vách. Trong cái nắng gay gắt buổi trưa, những người thợ đầu đội nón lá, tay đeo găng bảo hộ, khuôn mặt đầm đìa mồ hôi, vẫn đang miệt mài làm việc.

Một phụ nữ bịt khẩu trang kín mít, đôi tay đeo găng đang thoăn thoắt hốt từng bụm kiếng vụn bỏ vào bao. Thấy khách lạ, chị dừng tay: “Anh đi đâu vậy? Coi chừng mảnh kính, sắc lắm đấy”. Chị cho biết tên Trang, 34 tuổi, quê Nghệ An, làm nghề kính vỡ từ 4 năm nay. Gom xong đống kính vỡ vào bao tải, chị ngồi xuống, dùng búa tiếp tục đập những tấm kính khác cho nát vụn. Tiếng búa chan chát, tiếng kính vỡ loảng xoảng, âm thanh khô khốc, mảnh vụn văng tứ tung.

Chị Trang cho biết, xóm kính hình thành cách đây hơn chục năm. Ban đầu chỉ có mấy hộ ở miền Trung vào, đến giờ tăng lên gần ba chục hộ rồi. Thấy khách đưa mắt nhìn những căn phòng lợp tôn, thấp tè, chị Trang giải thích: “Phòng này trời nắng thì nóng như lửa đốt, trời mưa thì ồn không chịu được nhưng được cái gần bãi kiếng nên cũng ráng ở. Trời nóng nực thế này, ở ngoài trời dễ chịu hơn chui vào phòng đấy”.

Mỗi ngày, từ sáng sớm, đàn ông trong xóm đạp xe ba gác tỏa đi khắp nơi để gom kính vỡ đến chiều tối mới về. Hôm sau, những phụ nữ ở nhà sẽ phân loại kính rồi lau chùi, cắt, đập… Trước khi chở đi bán cho các nhà máy kính, để được trả giá cao, kính vụn phải được phân loại và làm sạch bằng nước, hóa chất, tùy theo độ bẩn.

“So với đàn ông, cánh nữ tụi tôi còn nhàn chán. Chứ hàng ngày chồng em và mấy người đàn ông trong xóm này đi mấy chục cây số, đến mọi nơi, từ bãi rác đến công trường xây dựng để gom kính, vất vả lắm”, chị Trang nói. Làm vất vả là thế nhưng thu nhập chẳng bao nhiêu. Ngày nào khá thì hai vợ chồng chị được chừng 2 trăm nghìn. Nhiều khi đi cả ngày mà chỉ được bốn, năm chục nghìn, không đủ tiền xăng và ăn uống. Đấy là trời nắng đẹp, chứ mưa thì đói luôn.

Nói về nghề thu gom kính vỡ, ông Nguyễn Văn Bền (52 tuổi, quê An Giang), một trong những người đầu tiên làm nghề đập kính “đúc kết” bằng một câu cụt ngủn: "Cực khổ và nguy hiểm". Cực vì đập kính chỉ có thể làm dưới trời nắng. Nguy hiểm vì chỉ cần một sơ suất nhỏ, họ phải trả giá bằng máu và những vết sẹo trên cơ thể, thậm chí phải đánh đổi bằng một phần cơ thể.

Nói rồi ông chìa bàn tay, những đầu ngón tay nát tươm vì sẹo, vết cũ vừa lành, đã có vết mới đè lên. Cổ tay, cánh tay ông cũng chẳng ít sẹo hơn. Nghe khách thắc mắc sao không mua đôi găng tay dày cho an toàn, ông Bền cười chua chát: “Kiếm đủ tiền mua gạo, mắm muối ngày 2 bữa là may rồi, lấy đâu ra mà mua bảo hộ. Nghề này kiếm tiền thì khó chứ kiếm vài nhát kiếng đâm trên da thịt thì dễ”.

Anh Đặng Văn Đông (35 tuổi, quê Hà Tĩnh), theo nghề đập kính vài năm nay, kể nhiều hôm về, cởi áo ra giặt mới thấy rất nhiều vết máu đã khô, mới thấy sao cái nghề cực khổ, nguy hiểm quá, muốn bỏ nghề nhưng nghĩ nát óc mà chẳng nghĩ ra làm gì. Cuối cùng, lại tiếp tục cái nghề “đổ nhiều máu” này.

Ở xóm kiếng, ai cũng xót xa tiếc cho cô gái Cao Thị Hương khi mới 19 tuổi đã bị mảnh kính làm hư mắt trái. Cách đây chưa lâu, chiếc xe ba gác chở đầy kính của anh Nguyễn Huynh (33 tuổi, quê Nghệ An) bị nghiêng, anh dùng tay chống, do xe nặng nên anh bị ngã, gãy tay, mảnh kiếng đâm tứ tung trên người. Bác sĩ nói anh phải nghỉ không làm nặng ít nhất một tháng, nhưng rồi mới nghỉ vài ngày anh đã lọ mọ đi làm.

“Ngồi ở nhà một tháng thì chết đói. Vợ đi làm công nhân cũng đủ trả tiền nhà và gửi về quê chút đỉnh cho đứa con nhỏ. Thôi thì mình cứ nai lưng ra làm, được đồng nào đỡ đồng đó”, anh Huynh phân trần.

Những đầu ngón tay nát bươm vì kính vỡ. Ảnh:Nông nghiệp Việt Nam.

Nhắc đến “tai nạn nghề nghiệp”, ông Bền cho biết, giáp Tết năm ngoái, xóm kính lặng người khi chứng kiến một nữ đồng nghiệp mang bầu, vì làm kiệt sức mà cả mẹ và con đều không sống nổi. “Mang bầu sắp đến ngày sinh mà vẫn phải ngồi làm quần quật từ sáng đến tối. Ăn uống lại không đủ chất. Có lẽ vì thế mà đến khi sinh thì mẹ kiệt sức, con cũng không cứu được”, ông Bền ngậm ngùi nói.

Buổi trưa, mặt trời ở ngay trên đỉnh đầu, không khí càng thêm nóng bức. Ánh nắng rọi thẳng xuống những mái đầu được che chắn bằng chiếc nón lá cũ, rách. Họ “lỳ lợm” đối mặt với những mảnh kiếng vỡ đủ mọi hình thù, nhọn hoắt, sắc hơn dao, chĩa về mọi hướng, như đe dọa da thịt con người.

Do môi trường không an toàn nên ở xóm kiếng không có bóng dáng trẻ em. Những đứa trẻ đều được cha mẹ chúng gửi về quê, nhờ ông bà chăm sóc. “Nghĩ đến mấy đứa nhỏ là lòng dạ bồn chồn. Muốn cho con vào đây ăn học để gần bố mẹ hơn, nhưng ở đây nguy hiểm quá, với lại, thu nhập thế này, hàng tháng có tiền để gửi về cho con đã là tốt lắm rồi”, nét mặt thẫn thờ, chị Trang nói.