Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo, phát hiện đẩy lùi triệt để bệnh lao phổi - căn bệnh ‘đoạt mạng’ hơn 10 ngàn người tại Việt Nam mỗi năm

BS.CKI Nguyễn Hoài Minh (Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, TP.HCM) cho biết bệnh lao có thể phòng ngừa và điều trị được nhưng trên thế giới mỗi ngày vẫn còn hơn 4.100 người tử vong và gần 30.000 người mắc bệnh này.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2020, Việt Nam xếp thứ 10 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao cao, và xếp thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất toàn cầu. Lao kháng thuốc là mối đe dọa nghiêm trọng về y tế công cộng.

Hằng năm, Việt Nam có hơn 172.000 người đã mắc bệnh, 10.400 người chết do bệnh lao. Và mỗi năm, nước ta đã phát hiện và điều trị hết bệnh cho trên 100.000 bệnh nhân lao.

Hiện nay, cả nước duy trì tỉ lệ khỏi bệnh là trên 90% với những trường hợp lao mới phát hiện, 70% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ dài hạn, và 80% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ ngắn hạn.

Nhằm góp phần hiện thực hóa nỗ lực đẩy lùi triệt để bệnh lao phổi, chung tay vì sức khỏe và sự tiến bộ cộng đồng, mới đây VinBrain công ty công nghệ y tế thuộc Tập đoàn Vingroup, trở thành đối tác duy nhất ký thỏa thuận chuyển giao công nghệ Trí tuệ Nhân tạo (AI) sàng lọc và phát hiện lao phổi với Quỹ Toàn cầu (Global Fund), góp phần đưa DrAid™ Lao Phổi ứng dụng ngày càng rộng rãi hơn nữa, rút ngắn thời gian phát hiện bệnh, giảm chi phí sàng lọc và tăng cường phát triển bền vững trong ngành y tế.

Từ năm 2023, Bệnh viện Phổi Trung ương và Chương trình Chống lao Quốc gia đã xác định việc ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) mang đến nhiều ưu điểm trong sàng lọc, phát hiện bệnh lao như: Hỗ trợ sàng lọc, phát hiện sớm bệnh nhân lao; Tăng hiệu suất và giảm tải công việc cho đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế; Tăng khả năng tiếp cận nhờ các phần mềm AI dễ lắp đặt trên xe X-quang... Bên cạnh đó, việc ứng dụng AI không chỉ mang đến giá trị kinh tế mà còn có thể đẩy mạnh các giá trị phát triển bền vững như: Môi trường, Xã hội và Quản trị doanh nghiệp (ESG) cho thế giới.

DrAid™ Lao Phổi thuộc dòng sản phẩm Sàng lọc bệnh thế kỷ từ VinBrain, là dòng giải pháp ứng dụng công nghệ tiên tiến, được nghiên cứu từ tầm nhìn bền vững và dài hạn, đáp ứng nhiều tiêu chí khắt khe của Global Fund.

Hoàn toàn được phát triển bởi người Việt dựa trên 4 triệu mẫu dữ liệu dạy máy, DrAid™ Lao Phổi được các tổ chức độc lập uy tín trên thế giới, như Tổ chức Phi lợi nhuận về Y tế toàn cầu (Foundation for Innovative New Diagnostics - FIND) và Tổ chức Phi lợi nhuận về phòng chống và chăm sóc lao (Friends for International Tuberculosis Relief - FIT), kiểm định và triển khai thành công tại nhiều bệnh viện trên toàn quốc.

Trong thoả thuận lần này, VinBrain dự kiến chuyển giao 32 công nghệ AI chuyên biệt giúp sàng lọc cho 1 triệu đối tượng nghi lao từ 4/2024. Đây cũng là đợt sàng lọc có quy mô lớn nhất từ trước tới nay, hướng đến mục tiêu xóa sổ bệnh lao phổi tại Việt Nam vào năm 2035.

DrAid™ Lao Phổi giúp bác sĩ rút ngắn thời gian phát hiện bệnh thông qua việc tận dụng công nghệ AI đọc hình chụp X-quang, bệnh nhân cũng không phải làm thêm xét nghiệm PCR khuẩn lao. Nhờ đó, chi phí sàng lọc lao từ 50 – 60 đôla Mỹ giảm xuống chỉ còn 1 đôla Mỹ. Việc AI trả kết quả trực tiếp trên máy tính hoặc mã QR cũng góp phần giảm thiểu lượng rác thải y tế từ hình chụp ra môi trường mỗi năm.

Với độ nhạy và tính hiệu quả cao lên tới 96%, DrAid™ Lao Phổi đã và đang triển khai thành công tại nhiều bệnh viện trên toàn quốc, đồng thời trở thành công cụ chẩn đoán đáng tin cậy của bác sĩ tại Việt Nam. 

Bác sĩ Phạm Ngọc Thanh, Trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh, BV Phổi Hải Phòng, cho biết: "Kết quả đọc hình chụp X-quang từ DrAid™ Lao Phổi có độ chính xác lên tới 95% trên khoảng 1.000 bệnh nhân nghi lao". Với tốc độ khoanh vùng nhanh, phát hiện điểm bất thường nghi lao trên ảnh X-quang phổi chỉ trong 15-20 giây, công nghệ tiên tiến này sẽ phát huy đắc lực trong sàng lọc cộng đồng ở quy mô lớn.

Giải pháp sàng lọc lao bằng AI trên của VinBrain cũng chuẩn bị ra mắt phiên bản dành riêng cho trẻ em với độ nhạy 90.76% và độ đặc hiệu 89.45%. Công nghệ mới, vượt trội và tiên phong này hỗ trợ chẩn đoán lao toàn diện cho trẻ em từ 3 đến 15 tuổi - nhóm tuổi khó xác định mắc bệnh lao bằng các phương pháp xét nghiệm thông thường và dễ bỏ sót điểm bất thường nghi lao khi đọc hình chụp X-quang phổi.

Tính đến thời điểm hiện tại, VinBrain là một trong số đơn vị tiên phong trên thế giới phát triển thành công 02 sản phẩm AI: DrAid™ cho sàng lọc bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia) và DrAid™ Lao Phổi. Cả hai đều những thành tựu đột phá trong việc ứng dụng AI vào ngành y tế, mang đến những giá trị hữu ích và thiết thực cho sức khỏe cộng đồng, đồng thời đẩy mạnh phát triển nền y tế vì môi trường xanh bền vững. 

Ngọc Tú