Trái phiếu AT1 là gì, tại sao có thể từ 17 tỷ USD bốc hơi thành số 0 tròn trĩnh trong vụ Credit Suisse?
Một số người cho rằng đây sẽ là hồi kết của trái phiếu AT1.
Việc ngân hàng lớn nhất Thuỵ Sĩ UBS vội vàng mua lại Credit Suisse đang gây xôn xao khắp các thị trường tài chính. Các nhà đầu tư đang cố gắng để hiểu được thương vụ này và xác định những hậu quả kéo theo.
Một vấn đề đã được làm rõ. Quyết định ghi giảm khoảng 16 tỷ franc (tương đương 17 tỷ USD) trái phiếu chuyển đổi dự phòng CoCo, hay còn gọi là trái phiếu cấp 1 bổ sung (AT1), đang khiến các trái chủ giận dữ và đau khổ. Một số nhà quan sát thậm chí còn lo ngại rằng hành động trên có thể đặt dấu chấm hết cho loại tài sản này.
Trái phiếu AT1 là một công cụ được tạo ra sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007-2009. Nó được thiết kế để chuyển rủi ro từ người nộp thuế sang nhà đầu tư trong trường hợp một ngân hàng gặp rắc rối. Trong những thời điểm thuận lợi, chúng hoạt động như những trái phiếu có lợi suất khá cao.
Nhưng khi bất lợi ập đến, chẳng hạn như nguồn vốn ngân hàng giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định, trái phiếu AT1 sẽ chuyển thành cổ phiếu hoặc bị ghi giảm giá trị. Theo thứ tự nhà đầu tư bị ảnh hưởng, các trái chủ AT1 đứng giữa những trái chủ cao cấp và cổ đông (những người theo lý thuyết sẽ thua lỗ trước nhất).
Credit Suisse đã làm rung chuyển thị trường trái phiếu AT1 trị giá khoảng 275 tỷ USD vì hai lý do. Thứ nhất là mức ghi giảm kỷ lục. Như vậy, các cổ đông đã vượt lên trước các trái chủ AT1 theo thứ tự phân hạng những người bị ảnh hưởng.
Các tài liệu về nợ của Credit Suisse dường như đang ưu tiên các cổ đông. Họ lưu ý rằng những người mua trái phiếu AT1 đã từ bỏ mọi quyền được hoàn trả trong “sự kiện ghi giảm”. Tuy nhiên, ý tưởng người nắm giữ cổ phiếu vẫn còn vốn liếng trong khi người nắm giữ trái phiếu AT1 mất trắng là điều trái ngược hẳn so với hiểu biết thông thường của nhà đầu tư.
Những người mua trái phiếu AT1 thường có thể là những người đầu tiên bị ảnh hưởng. Vào tháng 1, uỷ ban đầu tư của ngân hàng tư nhân Thuỵ Sĩ Union Bancaire Privée lập luận rằng lợi suất cao khiến AT1 có thể trở thành một khoản đầu tư hấp dẫn. Các ngân hàng tư nhân ở châu Á cũng rất quan tâm đến loại trái phiếu này. Họ nhanh chóng thực hiện các đợt phát hành cho nhiều khách hàng cực kỳ giàu có.
Giới chuyên gia đã đưa ra đủ mọi đánh giá từ ảm đạm cho đến cái kết của trái phiếu AT1. Ngân hàng Goldman Sachs đã cảnh báo rằng hiện tại rất khó để đánh giá mức chênh lệch giữa lợi suất của trái phiếu AT1 và các hình thức tín dụng có lãi suất cao khác.
Nhiều người khác thậm chí có cái nhìn cực đoan hơn. Louis-Vincent Gave, đồng sáng lập công ty nghiên cứu Gavekal, cho biết không chỉ Credit Suisse mà thị trường trái phiếu CoCo có nguy cơ sụp đổ.
Trước đây, trái phiếu AT1 đã phải đối mặt với nhiều lời chỉ trích, sau vụ việc của một số ngân hàng như Deutsche Bank và ngân hàng Ấn Độ Yes Bank. Lần này, các nhà quản lý khu vực đồng euro đã nhanh chóng tuyên bố rằng trái phiếu AT1 sẽ chỉ được ghi giảm sau khi cổ phiếu thông thường hấp thụ khoản lỗ. Điều này sẽ làm tăng cơ hội tồn tại của trái phiếu.
Tuy nhiên, sau vụ việc của Credit Suisse, các nhà đầu tư có lý do để nghi ngờ những tuyên bố như trên. Và nếu những trái chủ AT1 chịu thua lỗ nặng nề, có khả năng họ sẽ không quay trở lại thị trường này. Vào thời điểm mà các ngân hàng đang phải đối mặt với áp lực, điều cuối cùng họ cần là càng ít các nhà đầu tư sẵn sàng càng tốt.
Tham khảo: The Economist
