Quản trị doanh nghiệp: Chìa khóa tái cấu trúc ngân hàng
Để nâng cao năng lực quản trị ngân hàng, việc đầu tiên cần làm là thay đổi nhận thức của lãnh đạo ngân hàng, giúp họ nhận thức được tầm quan trọng của quản trị ngân hàng từ đó có kế hoạch hành động để cải thiện chỉ số quản trị doanh nghiệp hướng tới chuẩn quốc tế.
Trả lời phỏng vấn tại hội thảo quốc tế “Quản trị công ty trong tái cấu trúc ngân hàng” , PGS.TS Trần Thị Tranh Tú, chủ nhiệm khoa TCNH, Trường ĐHKT-ĐHQGHN cho biết hiện nay trường đang thực hiện nghiên cứu đánh giá năng lực quản trị doanh nghiệp của các ngân hàng theo chuẩn quốc tế thông qua bộ chỉ số CGI được xây dựng dựa trên nguyên tắc quản trị công ty của OECD và nguyên tắc quản trị ngân hàng của Basel II.
Năng lực quản trị doanh nghiệp còn kém xa so với thông lệ quốc tế
Kết quả nghiên cứu trên 39 ngân hàng trong 3 năm từ 2010 và 2012 cho thấy chỉ số đánh giá năng lực quản trị doanh nghiệp của các ngân hàng Việt Nam vẫn còn một khoảng cách khá xa so với chuẩn mực quốc tế. Bên cạnh đó kết quả đánh giá năng lực quản trị doanh nghiệp nói chung ở các nước ASEAN do ADB và diễn đàn thị trường vốn ASEAN thực hiện cũng cho thấy Việt Nam đang ở thấp hơn mức trung bình.
Một trong những hạn chế lớn nhất bộ chỉ số đánh giá này chỉ ra với các NHTMCP Việt Nam là tính thiếu độc lập của Hội đồng quản trị, vai trò mờ nhạt của Ban kiểm soát và các ủy ban thuộc Hội đồng quản trị. Tuy nhiên chỉ số minh bạch và công bố thông tin của các ngân hàng niêm yết khá tốt.
Bên cạnh đó những ngân hàng có chỉ số quản trị doanh nghiệp tốt cũng có kết quả hoạt động tốt. Nghiên cứu chỉ ra được mối liên hệ giữa chỉ số quản trị doanh nghiệp và hiệu quả hoạt động, đây sẽ là động lực để các ngân hàng cải thiện chỉ số quản trị công ty của mình theo chuẩn mực quốc tế.
Phân tích sâu hơn, TS. Tú cho rằng một ngân hàng có quản trị doanh nghiệp tốt trước hết sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thể hiện ở khả năng sinh lời của ngân hàng, thể hiện bởi giá của cổ phiếu ngân hàng đối với ngân hàng niêm yết. Thông qua đó, ngân hàng cũng thu hút được các nguồn đầu tư, cả đầu tư cá nhân và đầu tư chiến lược. Không chỉ vậy, uy tín và hình ảnh của các ngân hàng sẽ được tăng lên đối với người gửi tiền.
Liên quan đến câu chuyện quản trị rủi ro, hiện nay NHNN đã có những quy định rất cụ thể về quản trị rủi ro trong ngân hàng. Tuy nhiên việc thực hiện công tác này ở những ngân hàng khác nhau cũng khác nhau. Theo nhóm nghiên cứu, ở những NH có cổ đông nước ngoài là cổ đông chiến lược, công tác quản trị rủi ro được thực hiện tốt hơn và do đó nợ xấu cũng thấp hơn.
Nhận xét về thực trạng cho vay hiện nay của các ngân hàng, bà Tú cho biết các ngân hàng hiện nay cho vay vẫn quá chú trọng vào tài sản đảm bảo mà quên đi khả năng tạo ra dòng tiền của các dự án, doanh nghiệp vay vốn. Chính vì NHTM không quan tâm đến tình hình doanh nghiệp sau vay vốn, dẫn tới không thể kiếm soát được hoạt động tài chính của DN. Đến khi doanh nghiệp không có khả năng trả nợ thì đã quá muộn.
Áp dụng bộ chỉ số CGI để đánh giá và cải thiện năng lực quản trị công ty
Để nâng cao năng lực quản trị ngân hàng, PGS.TS Trần Thị Thanh Tú cho rằng việc đầu tiên cần làm là thay đổi nhận thức của lãnh đạo ngân hàng, giúp họ nhận thức được tầm quan trọng của quản trị ngân hàng từ đó có kế hoạch hành động để cải thiện chỉ số quản trị doanh nghiệp hướng tới chuẩn quốc tế.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng đang đề xuất Cơ quan giám sát NHNN dần tiến tới xây dựng bộ chỉ số CGI, trước mắt áp dụng với các ngân hàng niêm yết, yêu cầu phải tính toán và công bố bộ chỉ số này, từ đó tạo động lực cho các ngân hàng trong việc minh bạch và công bố thông tin.
Hiện nay những quy định liên quan đến quản trị doanh nghiệp như quy định về vai trò của ĐHCĐ, cổ đông thiểu số khá đầy đủ tuy nhiên việc thực hiện của các ngân hàng vẫn chỉ dừng ở mức độ hình thức, chưa đi vào thực chất, do đó giữa kết quả đánh giá thực tế và việc tuân thủ các quy định của NHNN vẫn còn một khoảng cách.
