Tại sao tương lai đến chơi Singapore bạn sẽ thấy máy móc tại các phố ăn uống thay vì con người?
Đòi hỏi mới đây nhất của Singapore về việc tăng năng suất đang diễn ra tại một khu bán đồ ăn đông đúc ở sân ga thứ 2 của sân bay Changi.
Ở đó, những hành khách đói bụng có thể lựa chọn cơm gà hay mỳ từ một chiếc máy, thanh toán bằng thẻ tín dụng và nhận đồ ăn – tất cả đều diễn ra với rất ít tương tác con người, trái ngược hẳn với mọi khu bán đồ ăn uống khác trên quốc đảo này.
Với việc chính quyền đang hạn chế lao động nước ngoài, Singapore đang dần tìm đến máy móc để thay thế lực lượng lao động phổ thông.
"Năng suất là một yếu tố quan trọng của tăng trưởng đặc biệt là khi sự đóng góp của lao động vào tăng trưởng đang giảm dần, nhất là ở những nền kinh tế tiên tiến như Singapore", đó là phát biểu của David Mann, trưởng nhóm chuyên gia kinh tế châu Á tại Standard Chartered Plc. "Singapore đang cố gắng đi tiên phong trong ứng dụng tự động hóa".
Select Group, tập đoàn điều hành khu ăn uống tại sân bay Changi, cho đến rất hài lòng với việc giảm được chi phí, và đang xây dựng hệ thống tương tự ở một sân bay mới và sẽ mở cửa vào năm tới.
Chính phủ Singapore cũng tỏ ra hài lòng. SPRING, một cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm quảng bá cho doanh nghiệp và sản phẩm nội địa, hiện đang thử nghiệm hệ thống phục vụ ở 2 trung tâm ăn uống theo một hệ thống mới rất chú trọng vào năng suất lao động: trong khi nhà thầu được chọn dựa vào giá theo hệ thống cũ, hiện nay cơ quan này đặt 50% trọng số vào năng suất lao động, phần còn lại mới dựa vào giá cả.
Đẩy mạnh năng suất
Jonathan Galligan, một chuyên gia kinh tế thuộc CLSA Ltd., một công ty môi giới và đầu tư của Singapore, cho biết: "Các nước khác không phải chịu áp lực về lao động như Singapore. Xu hướng dân số ở các nước đó cũng hết sức thuận lợi, vì thế họ ít chịu áp lực phải tăng năng suất lao động. Đó là lý do tại sao Singapore đang tiến hành những bước đi theo hướng này".
Ngành công nghiệp ăn uống được nhắm đến đầu tiên bởi đây là một trong những ngành có năng suất thấp nhất ở quốc đảo này. Theo SPRING, ngành này chỉ đóng góp 0,8% vào GDP nhưng có tới 160.000 lao động, chiếm 4,5% lực lượng lao động nội địa. Từ 2010 đến 2014, lượng nhân công trong ngành này tăng trung bình 6%/năm, cao hơn mức của cả nền kinh tế nói chung.
Máy bán hàng tự động
Dưới tác động của những nỗ lực nêu trên, công ty cung cấp thực phẩm JR Group vào tháng 8 vừa rồi đã khai trương chuỗi Vendcafe đầu tiên ở Singapore, gồm một loạt các máy bán hàng tự động ở một khu vực dân cư nơi người dân có thể mua các món ăn nấu sẵn. SPRING cho biết hình thức này đòi hỏi ít lao động hơn từ 70-90% so với các quầy bán thức ăn đặc trưng, và chỉ mất vài tuần để xây dựng. Cơ quan này hiện đang dự định lập 10 chuỗi máy bán hàng tự động tương tự trong vòng 12 tháng tới.
Những ứng dụng công nghệ này khi xuất hiện sẽ gây ra tình trạng mất việc làm, một thực tế mà các quan chức Singapore đã chuẩn bị cho công dân của mình. Trong khi tỉ lệ thất nghiệp hiện đang ở mức thấp nhất thế giới (2.1%), thì số người có việc làm đã giảm trong quý 3 vừa rồi – đây mới là lần thứ 2 diễn ra tình trạng này kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009.
"Chúng tôi phải phát triển một ngành dịch vụ ăn uống có hiệu quả cao, với chất lượng đồ ăn không hề giảm sút và những công việc có chất lượng cao", Phó thủ tướng Tharman Shanmugaratnam của Singapore cho biết. "Những khát vọng trẻ của Singapore đang thay đổi và bạn không thể tìm được nhiều người trẻ sẵn sàng làm những công việc đòi hỏi ít kỹ năng và trung thành với nơi làm việc trong một thời gian dài. Chúng tôi cũng không thể tiếp tục dựa vào nhân lực người nước ngoài".
Giám đốc điều hành Vincent Tan của Select Group khi nhấn mạnh hiệu quả của xu hướng này đã nói như sau: "Các khu bán đồ ăn uống với 8 hay 9 quầy hàng thường cần phải có ngần ấy nhân viên thu ngân. Bây giờ chúng tôi chỉ cần một người mà thôi".
