Sân chơi TPP: Có thể bị xử lý hình sự khi vi phạm sở hữu trí tuệ
Tại Hà Nội, sáng nay (23.3), cuộc tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Sở hữu trí tuệ trong Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)” đã được tổ chức với sự tham gia của nhiều khách mời từ các đơn vị như Bộ Công Thương, Cục bản quyền tác giả, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch…
Bị xử phạt nặng khi xâm phạm sở hữu trí tuệ
Sở hữu trí tuệ (SHTT) là một trong các cam kết mà Việt Nam phải thực hiện khi tham gia vào TPP. Đây là một trong những nội dung quan trọng, nâng cao chất lượng sống góp phần phát triển đất nước. Vấn đề đặt ra là các quốc gia đang phát triển như Việt Nam cần làm gì để vừa tích cực hội nhập, bảo đảm đủ tôn trọng quyền của chủ sở hữu sáng chế; quyền tác giả; vừa đảm bảo khai thác một cách hợp lý các giải pháp kỹ thuật.
Ông Trần Quốc Khánh - Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết: “Về cơ bản các quy định bảo hộ SHTT trong TPP có nhiều quy định khắt khe và nghiêm ngặt hơn một số Hiệp định thương mại khác. Việc vi phạm về quyền SHTT cũng sẽ bị xử lý vi phạm nghiêm trọng hơn. Nếu trước đây có thể chỉ là biện pháp hành chính thì khi vào sân chơi TPP những vi phạm còn đưa vào xử phạt dân sự, xử lý hình sự.”
Các vị khách mời cũng cho rằng nếu các doanh nghiệp, đơn vị không ý thức được vấn đề liên quan đến việc vi phạm SHTT, cố tình sử dụng một nhãn hiệu của doanh nghiệp khác hay có những hành vi vi phạm về bản quyền tác giả, về sở hữu trí tuệ rất có thể họ bị vướng vào lao lý, bị tịch biên tài sản …Điều này là vô cùng tệ hại.
Khi vào sân chơi TPP, việc bảo vệ SHTT thời gian kéo dài là 8 năm để những người sáng chế thu lại được lợi nhuận, chi phí, thời gian mà họ đã bỏ ra để nghiên cứu, sản xuất sản phẩm, sau đó họ lại tiếp tục nghiên cứu, sáng chế để có các sản phẩm tốt hơn phục vụ cộng đồng. Mục tiêu của bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ hướng tới người sáng tạo.
Ông Lê Ngọc Lâm - Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng: Không chỉ việc chúng ta đang phải bảo hộ những dạng truyền thống nhìn thấy được như chữ, hình ảnh,… sau khi vào TPP chúng ta phải cố gắng bảo vệ được các sản phẩm âm thanh, hương vị…Bảo hộ từ dữ liệu thử nghiệm bí mật sang bảo hộ độc quyền. Bảo hộ thực thi đến quyền tác giả, quyền liên quan và xử lý những tranh chấp, những vi phạm.
Nắm vững luật chơi sẽ mang lại nhiều lợi ích
Về phía doanh nghiệp, bà Vũ Thị Thuận - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Traphaco cho rằng: Giữa bối cảnh hàng nhái rất nhiều, các doanh nghiệp phải ý thức được việc đăng ký SHTT. Những đặc điểm về thương hiệu, kiểu dáng kỹ thuật và cả những chỉ dẫn địa lý sẽ giúp cho những người sáng chế bảo vệ được những nghiên cứu, sản phẩm của mình tránh bị nhái, bị sao chép lại gây ảnh hưởng tới doanh nghiệp.
Thực hiện các cam kết về SHTT khi tham gia TPP các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với việc chi phí và bản quyền sẽ cao hơn nhiều. Khi chúng ta chưa tự sáng chế, tạo ra những biệt dược, biệt phẩm… thì việc sử dụng những sản phẩm bản quyền đó giá thành sẽ cao hơn nhiều. Thời gian sản phẩm bản quyền cũng tương đối lâu.
Tại cuộc tọa đàm giao lưu trực tuyến, các vị khách mời cũng thống nhất cho rằng muốn phát triển bền vững thì phải tôn trọng các giá trị SHTT là một điều tất yếu. Khi hội nhập chúng ta phải biết luật chơi, có khoảng thời gian để hoạt động sáng tạo để tạo giá trị của mình đồng thời áp dụng những các sản phẩm từ các thị trường khác khi các sản phẩm đó hết thời gian bảo hộ.
Khi đó chúng ta cũng có thể áp dụng, sử dụng để có những giá thành thấp hơn. Ví dụ sử dụng thành quả dược phẩm của nước ngoài mà không mất thời gian nghiên cứu lại sẽ đỡ tốn kém hơn nhiều, chi phí giá thành cho người sử dụng cũng thấp hơn. Nếu chúng ta biết khai thác, phục vụ mục đích kinh doanh của mình sẽ đỡ được rất nhiều tiền của, chi phí, áp dụng được vào thị trường của chúng ta.
Khi tham gia vào hiệp định TPP này, mọi cam kết sẽ được bóc tách và thực hiện một cách nghiêm ngặt hơn ở sân chơi quốc tế. Tuy nhiên hiện nay chúng ta cũng đang còn gặp nhiều thách thức. Hiện tại lượng đơn đăng ký tại Cục SHTT tăng lên hàng năm, nguồn lực hiện tại không đủ so với nhu cầu phát triển của xã hội.
Điều này cũng đòi hỏi việc phải nâng cao năng lực và xây dựng được hành lang pháp lý để bảo vệ các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, chúng ta cần tăng khả năng xử lý các vụ việc liên quan đến vi phạm SHTT của tòa án, các biện pháp dân sự, hình sự khi có những sai phạm xảy ra.
