Câu chuyện Cisco: Không phải cứ đầu tư nhiều cho R&D là hay

Tại Cisco, các khoản chi của công ty cho công tác R&D đã giảm 1,5 tỷ USD trong khoảng thời gian từ năm 2002 đến năm 2004, tuy nhiên, căn cứ dữ liệu từ Văn phòng nghiên cứu kinh tế quốc gia Mỹ (U.S. National Bureau of Economic Research), các tác giả thấy rằng trong thời gian này, lượng bằng sáng chế được cấp chứng nhận của công ty đã tăng lên đáng kể. Hãy xem biểu đồ dưới đây:

Biểu đồ thể hiện số lượng bằng sáng chế của Cisco đã có sự gia tăng, bù đắp cho phần giảm xuống của nhân sách R&D trong 3 năm 2002-2004, nhưng sự giảm sút về ngân sách và sự gia tăng của số lượng bằng sáng chế lại là một sự thay đổi chiến lược có chủ ý của công ty từ những năm 2001.

Vậy vấn đề gì đã xảy ra? Việc giảm nhân sách nghiên cứu đã làm tăng số lượng bằng sáng chế như thế nào?

Việc Cisco đã làm đó là chuyển đổi từ cách tiếp cận nghiên cứu theo hướng thăm dò sang khai thác. Tư tưởng nghiên cứu thăm dò là việc các nhà nghiên cứu tìm kiếm các ý tưởng hoàn toàn mới, khá tốn kém và phức tạp, thường thì các kết quả là sáng chế sẽ có số lượng ít nhưng hàm lượng chất xám sẽ cao.

Trong khi đó, tư tưởng nghiên cứu khai thác là việc các công ty sẽ tập trung vào việc lựa chọn một ý tưởng tốt nhất trong số các ý tưởng họ tìm thấy để đưa nó vào thực tiễn, loại nghiên cứu này ít tốn kém hơn, thường mang đến số lượng bằng sáng chế nhiều hơn và dễ đưa vào khai thác trên thực tiễn hơn các kết quả từ nghiên cứu thăm dò. Và Cisco đã chọn con đường nghiên cứu khai thác: năm 2001, các hoạt động sáng chế thu hẹp về số lượng các lĩnh vực, nó không dàn trải nữa mà tập trung vào một số lĩnh vực then chốt.

Thời gian qua, nhiều công ty công nghệ hàng đầu đã tiến đến việc triển khai theo chu kỳ việc nghiên cứu thăm dò và khai thác, với họ, thi thoảng việc nghiên cứu thăm dò có nghĩa là sáng tạo ra những cái hoàn toàn mới, đôi lúc lại có nghĩa sát nhập các công nghệ nhỏ vào để tận dụng khả năng nghiên cứu. Nhưng với bất kể nghĩa nào thì hiện tại tất cả đều coi trọng việc nghiên cứu khai thác (một số công ty vẫn có thể thực hiện cả hai xu hướng tách biệt đồng thời, nhưng các tác giả thấy rằng việc tiếp cận và đi theo một xu thế là điều thường gặp hơn, bởi vì thực hiện đồng thời cả hai xu thế là điều cực kỳ khó khăn).

Việc nghiên cứu khai thác cho phép các công ty có thể kiếm tiền từ những ý tưởng mới thú vị của họ và do đó làm giảm một số áp lực từ các bên liên quan đối với lợi nhuận ngắn hạn. Nó mang lại cho các CEO khoảng thời gian dễ thở hơn trước khi trở lại với việc nghiên cứu thăm dò để cung cấp các ý tưởng hoàn toàn mới mẻ và có chất lượng cao cho việc khai thác. Các tác giả cũng thấy rằng, nhìn chung, các công ty có sự linh hoạt chuyển đổi giữa nghiên cứu thăm dò và khai thác thể hiện hiệu suất vượt trội so với các công ty cố định phần đầu tư trên tổng doanh thu cho hoạt động nghiên cứu phát triển mà không phân biệt xu hướng.

Nghiên cứu cho thấy Cisco không bị cố định bởi một xu thế nghiên cứu mà linh hoạt chuyển đổi giữa hai xu thế trên, đó là một kỹ năng tuyệt vời trong tổ chức R&D. Cụ thể, trong thời kỳ nghiên cứu thăm dò, khi một cơ hội mới mở ra, Cisco dành một phần ngân sách hào phóng để tìm ra các sáng tạo thực sự khác biệt làm lợi thế cạnh tranh; một khi họ phát hiện ra một ý tưởng tốt trong số chúng, họ chuyển sang giai đoạn nghiên cứu khai thác, cho phép công ty có thể cắt giảm được ngân sách R&D trong khi vẫn tạo ra số lượng đáng kể các bằng sáng chế, mặc dù quy mô công nghệ sẽ thu hẹp lại.

Xem xét giai đoạn nghiên cứu thăm dò của Cisco, vào đầu những năm 2000, khi mà internet vẫn còn là điều mới mẻ thì Cisco đã thay đổi hướng nghiên cứu vào nó, tập trung khai thác các sáng chế liên quan đế đến nền tảng internet. Nó bao gồm các nghiên cứu nâng cấp về tăng tốc độ và băng thông của các bộ phát (router) và cải tiến các nền tảng phần nềm ứng dụng, Và mặc dù nó được phát triển hướng đến thị trường mới, các sáng chế này vẫn được dựa trên nền tảng tri thức hiện có của công ty: chẳng hạn các sản phẩm về lưu trữ liên mạng của Cisco được thay đổi, cải tiến để có thể biến thành bộ nhớ lưu trữ trên nền internet cho người dùng cá nhân.

Đến nay, Cisco lại đang quay trở lại xu hướng nghiên cứu thăm dò với đối tượng là hội họp tương tác đa phương tiện, với các thương vụ sát nhập các công ty nhỏ về lĩnh vực này. Vậy khoảng thời gian khám phá này sẽ đưa công ty đi đến đau? Nếu như quá khứ lặp lại, chúng ta sẽ thấy một công ty với một số lượng khổng lồ các ý tưởng liên quan đến hội họp tương tác, sau đó họ sẽ chuyển sang giai đoạn khai thác các ý tưởng tốt nhất đưa vào thực tế sản xuất.

Ví dụ từ Cisco cho ta thấy tầm nhìn tổ chức R&D được hình thành từ nhiều thành tố, không chỉ là vấn đề thuê được những bộ óc thiên tài và cho chúng tự do để nghĩ về những điều lớn lao, nó còn là việc chuyển đổi từ một trạng thái này sang một trạng thái khác. Điều đó đòi hỏi một sự am hiểu về việc tập hợp được các ý tưởng xuất sắc có thể kiếm tiền và sau đó khi việc nghiên cứu những cái mới hơn thất bại, ta có thể quay lại với tập hợp ý tưởng đó để khai thác.

Tầm nhìn lãnh đạo cũng giúp cho công ty có thể vượt qua những thời khắc khó khăn với việc chuyển đổi hiệu quả từ một guồng máy này qua một cái khác khi thời điểm cần thiết tới. Rất ít công ty có thể xoay trở dễ dàng, nhưng sau khi nghiên cứu thăm dò, bạn cần phải chuyển đổi sang khai thác để có thể bắt kịp thành công.

>> FPT chi hàng chục tỉ đồng cho 6 dự án R&D

Phạm Thế Mạnh

Phạm Thế Mạnh