Hành trình đi tìm “mắt thần” cho người khiếm thị
Sau hơn 4 năm nghiên cứu, tiến sĩ (TS) Nguyễn Bá Hải đã tạo ra một món quà quý dành tặng người khiếm thị: Thiết bị dẫn đường có tên "mắt thần". Và công ty Kiến Bình Minh là doanh nghiệp đã sát cánh cùng chàng tiến sỹ trẻ trong suốt dự án.
Mắt thần và cái duyên với doanh nghiệp Kiến Bình Minh
“Mắt thần" bắt đầu bằng ý tưởng loại thiết bị gắn trên đầu có cảm biến rung động, sẽ giúp người mù có thể di chuyển một cách linh hoạt và an toàn hơn.
Ròng rã suốt 3 năm, TS. Bá Hải đã phải viết đi viết lại hàng chục bản thảo ý tưởng. Vì có ý tưởng khả thi, nhưng giá thành chế tạo quá đắt đỏ. Điều mà TS. Hải mong muốn là thiết bị nhỏ gọn, tối giản và hữu dụng nhưng chi phí phải thật rẻ để bất cứ người khiếm thị nào cũng có cơ hội được sử dụng.
Đến đầu năm 2012, TS. Nguyễn Bá Hải đã nảy ra ý tưởng chế tạo chiếc “mũ bảo hiểm” dành cho người mù khi đi trên đường. Sau 3 tháng trời ròng rã nghiên cứu chế tạo cùng nhóm sinh viên đại học Sư phạm Kỹ thuật, sản phẩm đã được hoàn thành. Cấu tạo sản phẩm bao gồm 1 cảm biến laser.
Người mù chỉ cần lắc nhẹ đầu để “mắt thần” xác định vật cản từ khoảng cách 0,3 – 3m. Khi tia laser chạm phải chướng ngại vật, thiết bị sẽ chuyển thông tin thị giác thành thông tin xúc giác, tạo ra tín hiệu rung trên nón, ngay vị trí giữa trán người dùng. Khoảng cách chướng ngại vật càng xa thì tín hiệu rung càng nhẹ, do đó có thể giúp người mù xác định được vị trí chướng ngại vật để tránh va chạm.
Chiếc kính "mắt thần" đã được cải tiến.
Những ngày đầu sáng kiến ra sản phẩm, có người đã mua ý tưởng của Nguyễn Bá Hải với giá hàng tỷ đồng, nhưng Nguyễn Bá Hải không bán. Mong muốn của anh là tìm ra được nhà tài trợ chi phí sản xuất, để sản phẩm khi đem đến với người khiếm thị phải thực sự rẻ nhất hoặc hoàn toàn miễn phí.
Không lâu sau, công ty Kiến Bình Minh đã tìm đến TS. Bá Hải.
Khi mới ra mắt, chiếc mũ được nối với một bình ắc quy đựng trong ba lô để người dùng đeo trên lưng, khá cồng kềnh. Nhưng sau một thời gian dài nghiên cứu và nhận được sự hỗ trợ từ công ty Kiến Bình Minh, Nguyễn Bá Hải đã cho ra đời phiên bản “mắt thần” với pin sạc chỉ nhỏ bằng một chiếc máy nghe nhạc cầm tay.
Kể từ đó với mục đích phi lợi nhuận, cho đến nay, công ty Kiến Bình Minh và tiến sĩ Nguyễn Bá Hải đã mang “mắt thần” đến hàng trăm người khiếm thị trên khắp cả nước.
So sánh với các phiên bản kính thông minh khác
Trên thế giới, phiên bản kính thông minh dành cho người khiếm thị đã phát triển từ lâu. Kính thông minh dành cho người mù được phát triển bởi nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Oxford. Họ sử dụng một phần mềm cùng các camera nhỏ gắn trên kính sẽ phát hiện các vật thể ở gần người đeo và hiển thị hình ảnh vật thể trên mắt kính.
Kính thông minh với hình ảnh hiển thị một người ở trên mắt kính. Ảnh: Stephen Hicks.
Hay như các nhà phát triển công nghệ cao Mexico sáng tạo ra chiếc kính như kính thực tế ảo của Google cho người khiếm thị với hàng loạt công nghệ hiện đại như cảm biến âm thanh, công nghệ sóng siêu âm, định vị GPS và hơn thế nữa.
Nếu so sánh với sự phát triển khoa học - công nghệ tiên tiến thế giới, "mắt thần" được phát triển ở Việt Nam mới chỉ bước vào giai đoạn đầu nghiên cứu. Tuy nhiên, giá thành của những chiếc kính thông minh trên thế giới không hề rẻ, khoảng 1.000 - 1.500 USD, tương đương 21 - 32 triệu đồng. Điều này hoàn toàn không khả thi với tài chính của nhiều người khiếm thị tại Việt Nam. "Mắt thần" chính là "tia sáng" với những người khiếm thị trên cả nước khi sản phẩm đang được trao tặng miễn phí.
Thuyết phục Thủ tướng và dự định năm 2016
Dự án "mắt thần" dù đã được cải tiến nhiều so với các phiên bản trước nhưng vẫn cần hỗ trợ để trao tặng người khiếm thị trên cả nước. Trước những thông tin chia sẻ của TS. Nguyễn Bá Hải tại gặp mặt các nhà khoa học trẻ tiêu biểu tháng 9/2015, Thủ tướng chia sẻ sẽ hỗ trợ kinh phí cho đề án "mắt thần". Được biết, TS. Nguyễn Bá Hải đã từ chối việc thương mại hóa sản phẩm này và mong muốn phân phối sản phẩm tới người mù với giá gốc, không lấy lãi.
TS. Nguyễn Bá Hải cho biết ở Việt Nam hiện có khoảng 1,2 triệu người khiếm thị, trong đó có khoảng 300.000 người mù. Mục tiêu của chương trình là tặng kính cho người mù.
Tuy nhiên, thông tin giá thành hiện nay khoảng 2 triệu đồng/chiếc, nếu sản xuất theo quy mô lớn hơn có thể giảm xuống còn 1,3-1,5 triệu đồng/chiếc. Giá thành sản phẩm còn phụ thuộc vào quy mô sản xuất.
Chia sẻ về những dự định của doanh nghiệp Kiến Bình Minh trong năm 2016, Giám đốc Tạ Văn Vàng cho biết: Kiến Bình Minh vẫn sẽ tiếp tục tặng "mắt thần" cho người khiếm thị tuy nhiên hiện tại vẫn chưa có kết luận chính thức về dự định năm 2016. Phía sau Kiến Bình Minh vẫn có những "mạnh thường quân" và công ty có 2 hướng để triển khai dự án "mắt thần": Nhà nước làm công tác xã hội, và xã hội làm công tác xã hội - những người có tinh thần thiện nguyện giúp đỡ dự án "mắt thần".
