Ngành bán lẻ thế giới 'đau đầu' với mức thất thoát lên tới 2% doanh thu hàng năm
Nghiên cứu mới đây 2018 của Planet Retail RNG công bố chỉ số thất thoát bán lẻ toàn cầu Sensormatic lên tới 1,82% doanh thu/năm, ứng với tổn thất trên phạm vi toàn cầu ước tính 99,56 tỉ đô la. Con số này ‘lẹm’ vào 21% phần giá trị tăng trưởng ước tính của ngành bán lẻ. Vì vậy, các giải pháp nhằm phòng chống thất thoát trở thành chiến lược ưu tiên của những nhà bán lẻ trên toàn cầu.
Chỉ số thất thoát bán lẻ toàn cầu Sensormatic là kết quả khảo sát 1.120 đại diện của những tập đoàn bán lẻ toàn cầu từ 14 quốc gia, ứng với 13 ngành hàng, sở hữu 229.000 cửa hàng, chiếm tới 80% thị trường bán lẻ toàn cầu.
So sánh về tỷ lệ thất thoát trên toàn cầu của các cửa hàng giữa các khu vực, báo cáo Sensormatic cho hay, tỷ lệ thất thoát cao nhất là ở Mỹ, chiếm 1,85% doanh thu; xếp thứ 2 là Châu Âu với 1,83%. Khu vực Mỹ La Tinh đứng thứ 3 với 1,81% và sau cùng là các nước Châu Á Thái Bình Dương 1,75%.
Nguyên nhân thất thoát được chia làm 4 nguồn chính tương ứng với các tỷ trọng như sau: (i) Kẻ cắp bên ngoài (chiếm 34,34%), tình trạng này thường xảy ra khi khách hàng cố tình che giấu hàng hóa, tráo đổi giá tag hoặc bao bì sản phẩm; (ii) Nhóm nguyên nhân thứ 2 là những sai sót trong quá trình làm việc với nhà cung cấp (chiếm 24,28%); (iii) Nhóm thứ 3 là do hành vi gian lận từ nội bộ, nhân viên, chiếm tới (22,95%), nhân viên cố tình lấy trộm hàng hóa hoặc có sự nhầm lẫn; (iv) Cuối cùng là lỗi sai sót do quy trình hành chính, giấy tờ, sổ sách (chiếm 18,43%).
Bên cạnh đó, tỷ lệ thất thoát bán lẻ cũng khác nhau rõ rệt giữa các nhóm ngành. Cũng theo báo cáo này, tỷ lệ thất thoát của nhóm các cửa hàng thuốc, dược phẩm, nước hoa đứng đầu bảng với 2,12% doanh thu; Nhóm các cửa hàng giảm giá xếp thứ 2 về tỷ lệ thất thoát với 2,06%; Các cửa hàng thời trang và phụ kiện đứng thứ 3 với tỷ lệ thất thoát 1,98%. Thông thường, những mặt hàng nhỏ gọn dễ bị ăn cắp, thất thoát trong quá trình giao dịch.
Trong một báo cáo khác của S&P500, chỉ số tỷ suất lợi nhuận ròng của ngành bán lẻ giữ tỷ suất thấp nhất, đặc biệt với những shop bán lẻ online, duy trì ở mức 0,5-3,5%. Chẳng hạn như Amazon có tỷ suất lợi nhuận ròng dưới 2%/năm kể từ 2010; hay Wal-Mart nhà bán lẻ lớn nhất thế giới hiện nay cũng chỉ đạt tỷ suất lợi nhuận ròng 3% mỗi năm.
Tại Việt Nam, các chủ cửa hàng bán lẻ thường chỉ nhìn được lãi gộp sau khi lấy giá bán trừ đi giá nhập, còn rất nhiều các khoản chi phí ngầm khác như tiền thuê nhân viên, cửa hàng, thất thoát, hàng tồn kho mà không phải lúc nào các chủ shop cũng tính được một cách rạch ròi.
"Một gói mì tôm nhập giá 5.100 đồng, bán ra với giá 6.000 đồng, tỷ suất lãi gộp thường là 15-20% nhưng chủ yếu là tôi quản lý bằng sổ sách về công nợ, còn chính xác lãi lỗ ra sao tôi không biết", chị Lộc, chủ cửa hàng ở Thường Tín, Hà Nội chia sẻ.
Tình trạng quản lý thủ công bằng sổ sách như chị Lộc không phải là hiếm, thậm chí có chủ cửa hàng còn không hề quản lý bằng sổ sách hay phần mềm. Chị Tâm, một chủ cửa hàng đồ chơi trên phố Đội Cấn, Hà Nội cho biết "hai chị em tôi chia ca bán hàng, tin tưởng nhau tuyệt đối nên cũng không cần quản lý sổ sách, có đồng ra đồng vào là yên tâm rồi".
Mới đây, Sapo (đơn vị cung cấp phần mềm quản lý bán hàng đa kênh) tiến hành khảo sát thực địa với 500 chủ shop trên địa bàn Hà Nội và Tp. HCM, kết quả cho thấy: 18,5% các shop không hề dùng công cụ nào để quản lý cửa hàng; 41% quản lý thủ công bằng sổ sách, excel; còn lại là 40,5% các cửa hàng quản lý bằng phần mềm quản lý bán hàng.
Thực tế các cửa hàng quản lý thủ công, hoặc không dùng công cụ nào để quản lý sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc kiểm soát được doanh thu, lỗ lãi và thất thoát hàng hóa. Làm phép so sánh giữa tỷ suất lợi nhuận thấp của ngành bán lẻ đạt mức trung bình 2-3% doanh thu/năm, so với mức thất thoát của ngành bán lẻ trên toàn cầu đang là 1.82% doanh thu/năm, nếu không quản lý chặt, các cửa hàng rất dễ rơi vào tình trạng "lãi ảo, lỗ thật".
Để giải quyết tình trạng thất thoát này và gia tăng tỷ suất lợi nhuận cho các cửa hàng bán lẻ, các chủ shop nên áp dụng các biện pháp an ninh, phòng chống mất cắp như gắn sensor với hàng hóa dễ mất cắp, lắp camera theo dõi, chiếu màn hình tivi trong cửa hàng, sử dụng gương, chuông báo động.
Ngoài ra, sử dụng phần mềm quản lý bán hàng kết hợp với việc kiểm kê kho hàng một phần định kỳ thường xuyên, sẽ giúp các chủ shop, nhà quản lý nắm bắt được kịp thời tình hình kinh doanh, hàng tồn kho, cũng như kiểm soát được tình trạng thất thoát.
Mới đây, startup Sapo vừa ra mắt Ứng dụng quản lý bán hàng miễn phí trên di động. Mục đích của ứng dụng này nhằm giúp các chủ shop nhỏ mới khởi nghiệp làm quen dần với công nghệ trong vận hành quản lý bán hàng.
"Thay đổi thói quen từ quản lý thủ công sang ứng dụng công nghệ trong vận hành bán lẻ sẽ mất một khoảng thời gian để các chủ shop thích nghi. Bởi vậy, ứng dụng quản lý bán hàng Sapo rất chú trọng vào thiết kế giao diện giản đơn và chỉ tập trung vào những quy trình thiết yếu phù hợp các shop bán lẻ quy mô vừa và nhỏ.", ông Trần Trọng Tuyến, CEO Sapo.vn chia sẻ.
