Mới nhậm chức được 2 tuần, Donald Trump đã công bố tới 20 quy định mới làm rung chuyển nước Mỹ

Trong số 20 quy định mà ông Trump đã ban hành, hiệu lực và tính pháp lý của mỗi văn bản đều khác nhau, chủ yếu được chia làm 3 loại chính.

Đầu tiên là mệnh lệnh hành pháp (Executive Order), có hiệu lực như luật liên bang mà không phải thông qua Nghị viện. Tiếp đó là các sắc lệnh (Presidential Memorandum), một dạng quyền lực khác của tổng thống Mỹ tương tự mệnh lệnh hành pháp nhưng không nhất thiết phải được công bố rộng rãi. Cuối cùng là các tuyên ngôn (Proclamation) chủ yếu nhằm xác định một ngày lễ nào đó ở Mỹ.

1. Mệnh lệnh hành pháp ngày 3/2: Xem xét lại các quy định của Phố Wall.

Mệnh lệnh hành pháp mà tổng thống Trump ký ngày 3/2 có thể khiến các quy định tài chính cho Phố Wall mà Cựu tổng thống Barack Obama cũng như Nghị viện Mỹ thông qua năm 2008 bị xem xét lại. Theo đó, ông Trump muốn người Mỹ có quyền lực hơn trong các quyết định tài chính cũng như bảo hộ cho thị trường Mỹ hơn là xem xét thích ứng với các quy tắc toàn cầu. Thêm vào đó, mệnh lệnh mới này cũng giảm bớt các thủ tục rườm rà của Phố Wall để những công ty Mỹ có điều kiện gọi vốn, đầu tư cũng như cạnh tranh tốt hơn trên toàn cầu.

Hơn nữa, mệnh lệnh này cũng yêu cầu Bộ trưởng tài chính phải xem xét các quy định bảo hộ trước đây của Phố Wall, vốn được thiết lập nhằm tránh tình trạng bong bóng thị trường như năm 2008, xem xét xem chúng có phù hợp với yêu cầu của ông Trump hay không để báo cáo lại trong vòng 120 ngày.

Nhiều chuyên gia lo ngại, hành động trên của ông Trump sẽ nói lỏng các biện pháp an toàn trên Phố Wall và tăng các rủi ro trên thị trường tài chính Mỹ.

2. Sắc lệnh ngày 3/2: Xem xét lại các quy định liên quan đến tiền lương hưu

Ngày 3/2, ông Trump cũng ký mệnh lệnh yêu cầu bộ trưởng tài chính xem xét lại các quy định về trách nhiệm ủy thác, vốn liên quan chặt chẽ đến tiền hưu trí của người dân Mỹ được thiết lập dưới thời ông Obama.

Quy định này vốn được xây dựng nhằm bảo vệ tiền lương hưu của giới nhân viên Mỹ khi đầu tư hay ủy thác sau cuộc khủng hoảng năm 2008. Tuy nhiên, quy định này cũng khiến nhiều nhà đầu tư phố Wall bất bình khi họ bị giới hạn tiếp cận cũng như sử dụng các nguồn vốn từ những người nghỉ hưu này.

Nếu Bộ trưởng tài chính mới thấy rằng quy định này trái với các quy định cũ hoặc không cần thiết, ông có thể đề nghị tổng thống Trump xem xét sửa đổi hoặc thậm chí bãi bỏ chúng.

3. Tuyên bố ngày 2/2: Tháng ủng hộ những người bệnh tim tại Mỹ

Theo đó, tuyên bố này của Tổng thống Trump kêu gọi người dân Mỹ mặc đồ đỏ vào ngày 3/2 nhằm tưởng nhớ đến những bệnh nhân qua đời vì bệnh tim, đồng thời cổ vũ việc phòng ngừa, điều trị cho các bệnh liên quan đến tim mạch.

4. Mệnh lệnh hành pháp ngày 30/1: Các quy định về việc ban hành luật mới

Theo đó, bất kỳ một quy định mới nào được đưa ra thì 2 quy định của phải bị bãi bỏ. Mục đích của ông Trump là nhằm giảm thiểu những quy định rườm rà hiện nay tại Mỹ, khiến nhiều doanh nghiệp nước này gặp khó trong kinh doanh cũng như đầu tư.

Dẫu vậy, nhiều tổ chức môi trường lo ngại mệnh lệnh này sẽ khiến nhiều quy định bảo vệ môi trường được thiết lập trước đó, vốn gây khó khăn cho các doanh nghiệp gây ô nhiễm, bị xóa bỏ hoặc thay đổi.

5. Mệnh lệnh hành pháp ngày 28/1: Quy định về vận động hành lang

Mệnh lệnh trên yêu cầu bất kỳ bộ trưởng, người đừng đầu một cơ quan nào đó khi được bổ nhiệm phải ký cam kết đạo đức rằng họ sẽ không bao giờ vận động hành lang cho một chính phủ nước ngoài cũng như không làm điều tương tự dù đã nghỉ hưu trong vòng 5 năm.

6. Sắc lệnh ngày 28/1: Tái cơ cấu lại hội đồng an ninh quốc gia

Theo đó, Trump bãi bỏ tư cách tham gia các cuộc họp liên quan đến những chính sách ảnh hưởng về an ninh quốc gia của các tưỡng lĩnh quân đội cũng như cố vấn tình báo hàng đầu. Thay vào đó, cố vấn chiến lược Steve Bannon của ông Trump lại được tham dự thường xuyên, còn giám đốc tình báo và chủ tịch tham mưu trưởng của quân đội chỉ được gọi khi cần thiết.

Động thái này của ông Trump khiến nhiều chuyên gia lo ngại bởi ông Bannon có thể không có kinh nghiệm về quân sự cũng như tình báo bằng các tướng lĩnh cũng như cố vấn an ninh, tình báo.

7. Sắc lệnh ngày 28/1: Đánh bại IS

Tổng thống Trump yêu cầu bộ máy nhà nước hoạch định một kế hoạch nhằm đánh bại tổ chức nhà nước hồi giáo tự xưng IS trong vòng 30 ngày.

8. Mệnh lệnh hành pháp ngày 27/1: Cấm người nhập cư

Mệnh lệnh trên là một trong những quyết định gây tranh cãi nhất của Tổng thống Donald Trump khi ông cấm những người nhập cư, chủ yếu là Hồi giáo, từ các nước Iran, Iraq, Lybia, Somalia, Sudan và Yemen nhập cảnh vào Mỹ trong vòng 90 ngày. Riêng những người Syria bị cấm nhập cảnh cho đến khi ông Trump có quyết định mới.

Tuy nhiên, thẩm phán liên bang lại cho rằng quyết định này là vi phạm thứ tự hiến pháp, khiến hàng trăm người mắc kẹt tại các sân bay Mỹ còn các nhân viên an ninh gặp khó xử vì thái độ lấp lửng của cấp trên.

Trước tình hình đó, Nhà trắng cho rằng họ đã hành động đúng và Thẩm phán liên bang đang đẩy nước Mỹ vào nguy hiểm. Nhà trắng cho rằng quyết định trên không nhằm phân biệt tôn giáo mà chỉ đang bảo vệ người dân Mỹ khỏi các nguy hiểm tiềm tàng.

Ngay sau quyết định trên của ông Trump, hàng chục nghìn người đã biểu tình tại các thành phố và sân bay của Mỹ, nhiều giám đốc điều hành của những công ty lớn có tuyển người nước ngoài chống lại quyết định trên còn giới chính trị cũng bị phân hóa giữa ủng hộ và phản đối.

9. Sắc lệnh ngày 27/1: Xây dựng lại quân đội

Việc bổ nhiệm tướng James Mattis làm Bộ trưởng quốc phòng kèm việc tái cơ cấu hệ thống phòng thủ tên lửa cũng như lực lượng vũ trang là động thái tiếp theo của ông Trump trong việc củng cố sức mạnh của Mỹ và tăng cường vị thế của cường quốc này trên thế giới.

10. Tuyên bố ngày 26/1: Tuần lễ lựa chọn trường học

Ông Trump tuyên bố tuần 22/1-28/1 là tuần lễ lựa chọn trường học tại Mỹ nhằm khuyến khích các chương trình tài trợ giáo dục sử dụng ngân sách quốc gia. Động thái này vốn được Bộ trưởng giáo dục Mỹ Betsy Devos cực lực ủng hộ, nhưng nhiều chuyên gia lại lo ngại động thái này cổ vũ người dân vào học các trường tư đắt đỏ được tài trợ bởi tiền thuế của nhân dân và bỏ bê những trường công.

11. Mệnh lệnh hành pháp ngày 25/1: Xây bức tường ngăn Mexico

Việc xây dựng bức tường giữa biên giới với Mexico là một động thái nhằm thực hiện lời hứa với các cử tri Mỹ trong quá trình tranh cử tổng thống năm 2016.

Thêm vào đó, ông Trump cũng yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường bắt giam, trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp về nước, đồng thời ra lệnh cho các cơ quan liên bang kiểm kê xem những người nhập cư bất hợp pháp này đã gửi được bao nhiêu tiền về nước trogn 30 ngày qua.

Ngoài ra, ông Trump cũng yêu cầu hải quan và biên phòng Mỹ tuyển thêm 5.000 nhân viên tuần tra biên giới nhằm hạn chế tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Mặc dù ông Trump từng tuyên bố rằng phía Mexico sẽ phải trả tiền cho bức tường trên nhưng Nhà Trắng lại dịu giọng khi cho rằng Mỹ sẽ dùng tiền thuế của người dân để bắt đầu thực hiện dự án này.

12. Mệnh lệnh hành pháp ngày 25/1: Cắt giảm trợ cấp cho các thánh địa nhập cư

Tại Mỹ, rất nhiều thành phố hay tiểu bang trở thành thánh địa nhập cư cho người nước ngoài khi từ chối đuổi những người nước ngoài, kể cả khi họ đã vi phạm quy định nào đó và bị bắt, theo yêu cầu của chính phủ liên bang, ví dụ như San Francisco.

Ông Trump gọi những thành phố kiểu này là “Thánh địa cả người nhập cư” và yêu cầu chính quyền thành phố phải tuân thủ các quy định liên bang hoặc sẽ bị cắt giảm ngân sách trợ cấp.

13. Mệnh lệnh hành pháp ngày 24/1: Ưu tiên công trình đầu tư hơn so với bảo vệ môi trường

Quy định mới này cho phép thống đốc bang hoặc người đứng đầu cơ quan được để xuất cơ chế ưu tiên cho các dự án quan trọng, tránh khỏi thời gian kiểm định rắc rối về ô nhiễm môi trường cũng như các thủ tục khác.

Mệnh lệnh này được coi là bước mở đường cho kế hoạch đầu tư xây dựng hạ tầng lớn của ông Trump nhằm kích thích kinh tế. Đi kèm với quyết định trên là 3 dự án xây dựng đường ống dẫn dầu đã được thông qua.

Quyết định này của ông Trump vấp phải sự phản đối kịch liệt từ những nhà bảo vệ môi trường.

14. Sắc lệnh ngày 24/1: thông qua dự án đường ống dẫn dầu

Ông Trump đã ký sắc lệnh mở rộng 3 hệ thống dẫn dầu tại Mỹ và ngay lập tức bị phản đối từ các bộ lạc da đỏ Mỹ, Đảng Dân chủ và các nhà hoạt động xã hội.

Trong khi Tổng thống Trump và nhiều công ty cho rằng các đường ống này sẽ giúp việc vận chuyển dầu khí an toàn hơn là bằng ô tô hay xe lửa thì những người phản đối cho rằng các dự án này sẽ làm ô nhiễm nguồn nước của người dân địa phương.

15. Sắc lệnh ngày 24/1: Giảm các quy định cho những nhà máy sản xuất ở Mỹ

Tổng thống Trump yêu cầu Bộ trưởng thương mại Mỹ xem xét lại những quy định ảnh hưởng thế nào đến ngành sản xuất Mỹ và tìm các biện pháp để giảm bớt chúng.

16. Sắc lệnh ngày 23/1: Cấm phá thai

Động thái này của ông Trump là nhằm phục hồi quy định cũ từ thời Cựu tổng thống Ronald Reagan, qua đó cấm các tổ chức phi chính phủ tại Mỹ thảo luận về việc “phá thai”. Mặc dù quyết định này bị cho là vi phạm quyền phụ nữ, phân biệt giới tính nhưng cũng được nhiều chuyên gia nhận định là mang tính bảo vệ sức khỏe cho nữ giới.

17. Sắc lệnh ngày 23/1: Hạn chế tuyển công chức

Tổng thống Trump yêu cầu tạm ngừng mọi động thái tuyển công chức chính phủ cho vị trí quản lý, ngoại trừ quân đội, nhằm cắt giảm chi tiêu ngân sách đang bị thâm hụt nặng.

Các lãnh đọa công đoàn cho rằng quyết định trên của ông Trump chỉ khiến tình hình tồi tệ hơn khi làm gián đoạn hoặc động của chính phủ cũng như các dịch vụ công.

18. Sắc lệnh ngày 23/1: Rời khỏi TPP

Động thái rời khỏi hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương này của ông Trump đã gây tranh cãi rộng khắp trên toàn thế giới. Một số chuyên gia cho rằng quyết định này sẽ đem lại lợi ích cho người dân Mỹ trong khi nhiều người lại cho rằng kinh tế Mỹ sẽ chịu thiệt khi chủ nghĩa bảo hộ lên ngôi.

19. Mệnh lệnh hành pháp ngày 20/1: Xem xét lại bộ luật cải cách y tế của ông Obama

Một trong những lời hứa của ông Trump là xem xét lại đạo luật cải cách y tế của ông Obama (Obamacare) khi còn tranh cử và vị tổng thống này đã có những bước đầu tiên. Dẫu vậy, các nghị sĩ hiện vẫn đang tranh cãi về quyết định cuối cùng cho Obamacare, rằng liệu nên sửa đổi đạo luật này hay thay thế hoàn toàn bằng một thứ khác.

20. Sắc lệnh ngày 20/1: Xem xét lại các quy định cũ

Theo đó, các quy định dưới thời Cựu tổng thống Obama đang được chờ xem xét sẽ bị tạm hoãn để chính quyền mới thẩm tra lại. Nói đơn giản là những quyết định của ông Obama vẫn chưa được thông qua thì sẽ được rút lại để Tổng thống Trump hoặc các quan chức mới xem xét lại.

Nhiều nhà hoạt động môi trường lo ngại mệnh lệnh này sẽ khiến các quy định bảo vệ môi trường của ông Obama bị đảo ngược hoặc xóa bỏ.

Băng Tâm