Kiếm được hàng tỷ USD, mở ra một ngành kinh doanh mới của thế kỷ 21 chỉ nhờ câu hỏi 'Tại sao cầu thủ không đi tè nhiều hơn?'

10/12/2019 08:20 AM | Kinh doanh

Nhiều công ty hay thậm chí cả một nền công nghiệp có thể đều đã bắt đầu từ một câu hỏi - nhưng thông thường, không câu hỏi nào kỳ lạ như câu hỏi này: "Tại sao các cầu thủ không đi tiểu nhiều hơn?"

Vai trò của việc hỏi "Tại sao?"

Nhà sử học từng nhận giải Pulitzer - David Hackett Fischer đã nhận thấy rằng câu hỏi là "động cơ của những bộ não trí tuệ có khả năng chuyển sự tò mò thành những câu hỏi có kiểm soát". Việc dùng từ "động cơ" của Fischer chỉ là một trong những phép ẩn dụ, được dùng để miêu tả sức mạnh đáng ngạc nhiên của câu hỏi. Những câu hỏi đôi khi được coi như chiếc thuổng giúp khai quật sự thật bị chôn vùi, theo cách nói của Dan Rothstein thuộc Viện nghiên cứu Right Question Institute (RQI), những câu hỏi "chiếu sáng tới những nơi bạn cần đi".

Khả năng đặt câu hỏi là một trong những điều phân biệt chúng ta với những loài động vật bậc cao khác, dù bằng lời nói hay các phương thức khác. Paul Harris, chuyên gia giáo dục tại Đại học Harvard, đã nghiên cứu những đứa trẻ bằng những câu hỏi và nhận thấy: "Không giống như những loại động vật bậc cao khác, con người chúng ta được thiết kế để con cháu có thể kế thừa những thông tin văn hóa từ cha ông".

Bên cạnh đó, ông còn nhận thấy rằng "sự phân chia tiến hóa" này xuất hiện từ những lứa tuổi rất nhỏ, ngay cả trước khi học nói, con người đã dùng các cách thức hỏi khác nhau để lấy thông tin. Khi một đứa trẻ chỉ vào một quả kiwi, nó muốn thu hút sự chú ý của người lớn để thể hiện khao khát được biết nhiều hơn về quả kiwi đó. Nhưng loài vượn thì khác, có thể chúng cũng giống con người khi dùng cử chỉ để ra dấu xin đồ ăn, nhưng đó chỉ là nhu cầu lương thực cơ bản, không giống nhu cầu tìm kiếm thông tin như con người.

Và như thế, một trong những bước đầu tiên của việc đặt câu hỏi là sự nhận thức về những điều mới lạ. Đây là một dạng của nhận thức bậc cao, nó không chỉ phân biệt loài người với loài khỉ, mà còn phân biệt một người thông minh với một kẻ đần độn. Những người biết đặt câu hỏi tốt là những người nhận thức được, thậm chí khá thoải mái với hạn chế hiểu biết của bản thân. Nhưng ngay lập tức, họ khám phá vùng đất của sự thiếu hiểu biết ấy bằng ánh sáng và chiếc xẻng làm từ các câu hỏi.

Những câu hỏi Tại sao không chỉ giúp con người khám phá ra những vùng đất của sự thiếu hiểu biết mà còn đem đến cơ hội kiếm tiền thậm chí hàng tỷ USD. Nhiều công ty hay thậm chí cả một nền công nghiệp có thể đều đã bắt đầu từ một câu hỏi - nhưng thông thường, không câu hỏi nào kỳ lạ như câu hỏi này: "Tại sao các cầu thủ không đi tiểu nhiều hơn?"

Kiếm được hàng tỷ USD, mở ra một ngành kinh doanh mới của thế kỷ 21 chỉ nhờ câu hỏi Tại sao cầu thủ không đi tè nhiều hơn? - Ảnh 1.

Vào năm 1965, Dwayne Douglas, bấy giờ là huấn luyện viên của đội bóng bầu dục Đại học Florida đã tự hỏi, Tại sao các cầu thủ lại không đi tiểu nhiều hơn sau trận đấu? Vị huấn luyện viên cảm thấy khó hiểu bởi ông biết rằng các cầu thủ của ông đều uống nước khi ở ngoài đường biên; nhưng ông không biết rằng lượng mồ hôi họ đổ ra còn nhiều hơn so với lượng nước họ uống.

 Douglas đã chia sẻ câu hỏi này với J.Robert Cade, một giáo sư đại học chuyên nghiên cứu về dược phẩm cho thận, sau đó, ông này đã sáng chế một thức uống có thể bù chất điện giải bị mất qua mồ hôi. Công thức của Cade lần đầu tiên được thí nghiệm trên đội bóng sinh viên năm nhất. Đội bóng này đã giành chiến thắng trước các đàn anh khóa trên trong một buổi diễn tập. Thức uống này được biết đến với cái tên Gatorade (được đặt theo tên linh vật đội bóng) và đã giúp mở ra một ngành công nghiệp nước giải khát trong thể thao trị giá gần 20 tỷ đô la.

Bài học từ Gatorade

Gatorade được tạo ra vào năm 1965 bởi một nhóm các nhà khoa học tại Đại học Y khoa Florida, bao gồm Robert Cade, Dana Shires, Harry James Free và Alejandro de Quesada. Theo yêu cầu từ huấn luyện viên trưởng đội bóng đá Florida Gators, Ray Graves, Gatorade được tạo ra để giúp các vận động viên bằng cách thay thế cho chất lỏng cơ thể bị mất trong quá trình thi đấu. Các phiên bản đầu tiên của đồ uống bao gồm hỗn hợp nước, natri, đường, kali, phốt phát và nước chanh.

Mười cầu thủ trong đội bóng đá của Đại học Florida đã thử nghiệm phiên bản Gatorade đầu tiên trong quá trình luyện tập và trò chơi vào năm 1965, và các thử nghiệm được coi là thành công. Mặt khác, ngôi sao tiền vệ Steve Spurrier nói: "Tôi không có câu trả lời nào cho việc Gatorade có giúp chúng tôi trở thành đội bóng thứ hai tốt hơn hay không .. Chúng tôi đã uống nó, nhưng liệu nó có giúp chúng tôi trong lần thứ hai không Tuy nhiên, ai biết được? ". 

Tuy vậy, đội bóng đá đã ghi nhận Gatorade là người đã góp phần vào chiến thắng đầu tiên của Orange Bowl trước đội Georgia Tech Yellow Jackets vào năm 1967. Tại thời điểm đó, thức uống nhận được sự chú ý của cộng đồng thể thao. Thậm chí huấn luyện viên Bobby Dodd của Georgia Tech Yellow Jackets, khi được hỏi tại sao đội của anh ấy thua đã trả lời: "Chúng tôi không có Gatorade. Điều đó tạo ra sự khác biệt." 

Kiếm được hàng tỷ USD, mở ra một ngành kinh doanh mới của thế kỷ 21 chỉ nhờ câu hỏi Tại sao cầu thủ không đi tè nhiều hơn? - Ảnh 2.

Các nhà nghiên cứu của Đại học Florida ban đầu xem xét việc đặt tên sản phẩm của họ là "Gator-Aid". Tuy nhiên, họ đã đặt tên cho Gatorade vì các nhà nghiên cứu muốn tạo ra một sản phẩm thương mại, chứ không phải là một sản phẩm có giá trị khoa học. 

Năm 1969, Robert Cade đã ký một thỏa thuận cung cấp Stokely-Van Camp, Inc. (SVC), một công ty đóng gói thực phẩm đóng hộp để sản xuất và bán Gatorade như một sản phẩm thương mại. Trong cùng năm đó, một thỏa thuận cấp phép đã biến Gatorade thành thức uống thể thao chính thức của Liên đoàn bóng đá quốc gia (NFL). Một năm sau khi giới thiệu thương mại, SVC đã thử nghiệm nhiều biến thể của công thức Gatorade ban đầu với nhiều biến thể ngon miệng hơn với hương vị chanh và cam. Sự cải cách này cũng đã loại bỏ chất làm ngọt cyclamate đã bị Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấm vào năm 1969 - thay thế nó bằng fructose bổ sung. 

Đầu những năm 1970, các câu hỏi pháp lý đã nảy sinh liên quan đến việc liệu các nhà nghiên cứu đã phát minh ra Gatorade có được quyền sở hữu tiền bản quyền hay không vì họ đã thực hiện theo một khoản tài trợ nghiên cứu từ chính phủ Mỹ. Đại học Florida cũng tuyên bố một phần quyền sở hữu. Sự việc được giải quyết vào năm 1973 khi trường đại học này nhận được 20%  tiền bản quyền Gatorade. 

Kiếm được hàng tỷ USD, mở ra một ngành kinh doanh mới của thế kỷ 21 chỉ nhờ câu hỏi Tại sao cầu thủ không đi tè nhiều hơn? - Ảnh 3.

Công ty Quaker Oats đã mua SVC và Gatorade vào năm 1983 với giá 220 triệu USD, sau cuộc chiến đấu thầu với đối thủ Pillsbury. Trong hai thập kỷ đầu tiên sản xuất, Gatorade chủ yếu được bán và phân phối tại Hoa Kỳ. Bắt đầu từ những năm 1980, công ty đã mở rộng phân phối Gatorade vào Canada năm 1984, các khu vực châu Á vào năm 1987, Nam Mỹ và một phần của châu Âu vào năm 1988 và Úc vào năm 1993. Năm 1990, Gatorade đã giới thiệu Gatorade Light, một loại calo thấp hơn phiên bản ngọt ngào với saccharin. Năm 1997, việc phân phối Gatorade tại 10 quốc gia khác đã thúc đẩy tăng trưởng 18,7% doanh thu hàng năm.

Năm 2001, công ty thực phẩm và đồ uống đa quốc gia PepsiCo đã mua lại công ty mẹ của Gatorade, Công ty Quaker Oats, với giá 13 tỷ USD để thêm Gatorade vào danh mục thương hiệu của mình. Tính đến năm 2010, các sản phẩm Gatorade đã được bán tại hơn 80 quốc gia.

Thảo Nguyên

Cùng chuyên mục
XEM