Học người thành công can đảm lên tiếng để không bị sa thải, hạ nhục hoặc tẩy chay

08/01/2019 13:55 PM | Nghề nghiệp

Trong đàm phán, quyền lực là sự lựa chọn. Bạn là nhân viên thì bạn sẽ không có sự lựa chọn, bởi bạn thiếu quyền lực. Công ty có nhiều lựa chọn thay thế, họ có quyền lực.

Tôi có thể sửa lỗi của sếp không? Tôi có thế đối đầu với người đồng nghiệp cứ chơi xấu tôi không? Tôi có thể tỏ ra không thích lời đùa vô ý của bạn mình không? Tôi có thể nói với người tôi yêu về nỗi bất an lớn nhất của tôi không?

Lên tiếng là việc khó thực hiện. Tôi hiểu ý nghĩa thật sự của cụm từ này cách đây đúng một tháng, khi vợ tôi sinh đứa con đầu lòng. Đó là khoảnh khắc vô cùng tuyệt vời: Tôi thấy hồ hởi và hân hoan, nhưng cũng rất sợ hãi. Tôi đặc biệt sợ hãi khi vợ tôi xuất viện, và chúng tôi không chắc liệu con trai bé bỏng của mình có nhận đủ dinh dưỡng từ sữa mẹ hay không.

Chúng tôi muốn gọi điện cho bác sĩ nhi, nhưng cũng không muốn tạo ấn tượng xấu là những ông bố bà mẹ dễ kích động. Vì vậy chúng tôi lo lắng, chúng tôi chờ đợi. Khi chúng tôi đến văn phòng bác sĩ vào hôm sau, cô ấy ngay lập tức cho con trai chúng tôi uống sữa công thức vì bé mất nước. Bé bây giờ đã ổn và bác sĩ cam đoan là chúng tôi luôn có thể liên lạc với cô ấy. Tuy nhiên vào lúc đó, lẽ ra tôi nên gọi cho bác sĩ.

Qua những kinh nghiệm này, tôi nhận ra rằng mỗi chúng ta có một thứ được gọi là phạm vi hành động chấp nhận được. Đôi khi ta quá quyết liệt và tạo áp lực quá mức cho bản thân. Thậm chí việc đưa ra đề nghị vốn cũng đã nằm ngoài phạm vi hành động chấp nhận được của bản thân. Nhưng đôi khi ta lại quá do dự. Đó là những gì đã xảy ra với vợ chồng tôi. Khi hành động trong phạm vi chấp nhận được, ta sẽ được thưởng. Nếu làm ngược lại, chúng ta sẽ bị phạt theo nhiều cách khác nhau. Ta bị sa thải, bị hạ nhục hoặc thậm chí bị tẩy chay, hoặc không được tăng lương, thăng chức hay không ký được hợp đồng.

Mở rộng phạm vi hành động chấp nhận được

Vậy đâu là phạm vi của ta? Nhưng quan trọng là phạm vi này không cố định, nó luôn không ngừng thay đổi. Nó mở rộng và thu hẹp tùy vào từng người nhưng thứ quyết định phạm vi đó nhiều nhất chính là quyền lực của bạn.

Quyền lực quyết định phạm vi của bạn. Quyền lực là gì? Quyền lực thể hiện dưới nhiều hình thái. Trong đàm phán, quyền lực là sự lựa chọn. Bạn là nhân viên thì bạn sẽ không có sự lựa chọn, bởi bạn thiếu quyền lực. Công ty có nhiều lựa chọn thay thế, họ có quyền lực. Đôi khi quyền lực chính là kinh nghiệm. Ví dụ một người mới nhập cư hoặc mới vào làm, hoặc như vợ chồng tôi lần đầu làm cha mẹ. Đôi khi quyền lực là hệ thống cấp bậc, một người là sếp và một người là nhân viên. Đôi khi quyền lực là tình cảm, một người đầu tư tâm sức nhiều hơn người kia.

Điều quan trọng là khi ta có nhiều quyền lực, phạm vi của ta rất rộng; ta có nhiều tự do trong cách hành động. Nhưng khi thiếu quyền lực, phạm vi của ta thu hẹp lại; chúng ta có ít tự do hơn. Khi phạm vi của ta thu hẹp, nó tạo ra thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu không lên tiếng, ta sẽ bị xem thường. Nhưng nếu lên tiếng, ta sẽ bị phạt.

Học người thành công can đảm lên tiếng để không bị sa thải, hạ nhục hoặc tẩy chay - Ảnh 1.

Giải thoát bản thân khỏi tình thế tiến thoái lưỡng nan

Tôi và đồng nghiệp đã phát hiện ra 2 điều kiện quan trọng quyết định chuyện đó.

Thứ nhất: Bạn phải thấy mình có quyền lực.

Thứ hai: Người khác phải thấy bạn có quyền lực.

Khi cảm thấy có quyền lực, ta tự tin, không sợ hãi và mở rộng được phạm vi của mình. Khi người khác thấy ta có quyền lực, họ công nhận ta có một phạm vi rộng hơn. Cho nên ta cần những công cụ mở rộng phạm vi hành động chấp nhận được. Lên tiếng là việc làm rủi ro, nhưng những công cụ này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro.

Công cụ đầu tiên tôi cung cấp cho bạn được tìm thấy trong các cuộc đàm phán về một phán quyết quan trọng. Thông thường phụ nữ đưa ra những đề nghị ít tham vọng hơn và thu được những kết quả kém hơn đàn ông trên bàn đàm phán. Nhưng có một tình huống mà phụ nữ thu được kết quả và có mức độ tham vọng ngang với đàn ông: Đó là khi họ bênh vực cho người khác.

Khi đó, họ khám phá ra giới hạn của chính họ và tự mở rộng giới hạn đó trong đầu mình. Họ trở nên tự tin hơn. Thỉnh thoảng điều này được gọi là "hiệu ứng gấu mẹ". Giống như con gấu mẹ bảo vệ gấu con, khi bênh vực người khác, ta có thể khám phá ra tiếng nói của chính mình.

1. Đón nhận quan điểm của người khác

Nhưng đôi khi, người ta cần bênh vực là chính ta. Ta làm điều đó bằng cách nào? Một trong những công cụ quan trọng nhất mà ta có nhằm bênh vực bản thân chính là đón nhận quan điểm. Bạn chỉ cần nhìn thế giới qua đôi mắt của người khác. Đó là một trong những cách quan trọng nhất giúp ta để mở rộng phạm vi của mình. Khi tôi đón nhận quan điểm của bạn và suy nghĩ về những điều bạn thật sự mong muốn, nhiều khả năng bạn sẽ cho tôi những điều tôi thật sự mong muốn.

Tôi muốn kể bạn nghe câu chuyện. Một người đàn ông bước vào ngân hàng ở Watsonville, California. Ông ta nói, "Đưa tao 2.000 USD, bằng không tao sẽ cho nổ tung chỗ này." Lúc bấy giờ, vị giám đốc ngân hàng không đưa tiền cho ông ta. Bà lùi lại một bước. Xem xét câu nói từ quan điểm của ông, bà nhận thấy một chi tiết thật sự quan trọng. Ông ta đề nghị một khoản tiền cụ thể.

Vì vậy bà hỏi: "Tại sao ông lại đòi 2.000 USD?"

Ông ta trả lời: "Bạn của tao sẽ bị đuổi ra khỏi nhà nếu tao không có cho cậu ấy 2.000 USD ngay bây giờ."

Bà đáp: "Ồ! Vậy là anh không muốn cướp ngân hàng, anh muốn một khoản vay. Anh hãy vào văn phòng của tôi, và chúng tôi có thể cho anh vay sau khi làm xong thủ tục giấy tờ."

Việc đón nhận quan điểm nhanh chóng của bà đã giúp xoa dịu tình huống bạo lực.

Học người thành công can đảm lên tiếng để không bị sa thải, hạ nhục hoặc tẩy chay - Ảnh 2.

2. Đưa ra những lựa chọn linh hoạt

Bây giờ, hãy tưởng tượng bạn là một nhân viên bán xe hơi, và bạn muốn bán cho ai đó một chiếc xe. Bạn có khả năng bán được xe cao hơn nếu đưa cho họ 2 lựa chọn.

Ví dụ:

Lựa chọn A: 24.000 USD và bảo hành 6 năm.

Lựa chọn B: 23.000 USD và bảo hành 3 năm.

Nghiên cứu của tôi cho thấy khi bạn đưa ra cho mọi người nhiều lựa chọn, việc đó làm suy yếu hàng rào phòng thủ của họ; và nhiều khả năng họ chấp nhận đề nghị của bạn.

Điều này không chỉ hiệu quả với nhân viên bán hàng, nó cũng hiệu quả với cả cha mẹ. Khi cháu gái tôi lên 4 tuổi, con bé không chịu mặc quần áo và lắc đầu với tất cả các bộ đồ. Nhưng rồi chị dâu tôi nảy ra một ý tưởng tuyệt vời. Nếu mình đưa cho con gái một lựa chọn thì sao? Cái áo sơ mi này hay cái áo sơ mi kia? Ok, cái áo này. Cái quần này hay cái quần kia? Rồi, cái kia. Và điều đó có tác dụng thật tuyệt. Con bé mặc đồ nhanh chóng mà không hề kháng cự.

3. Tạo đồng minh và hỏi xin lời khuyên

Khi tôi đặt câu hỏi khi nào mọi người cảm thấy thoải mái để lên tiếng, câu trả lời được đưa ra nhiều nhất là: "Khi tôi có sự ủng hộ từ người nghe." Vậy là ta muốn có đồng minh ủng hộ mình. Làm sao ta tạo được đồng minh? Đó chính là khi bảo vệ người khác, ta mở rộng phạm vi của mình trong mắt họ và tìm được những đồng minh mạnh mẽ.

Một cách khác giúp ta có được đồng minh là hỏi xin lời khuyên. Khi ta hỏi xin lời khuyên từ người khác, họ sẽ thích ta vì ta thể hiện sự kính trọng họ lẫn sự khiêm tốn.

4. Khơi gợi đam mê của bạn

Ta cũng cảm thấy tự tin lên tiếng hơn khi ta có chuyên môn. Chuyên môn tạo cho ta uy tín. Khi có quyền lực, ta đã có uy tín rồi, vì vậy ta chỉ cần bằng chứng hợp lý. Khi thiếu quyền lực, ta không có uy tín, vì vậy bằng chứng của ta cần phải hết sức thuyết phục.

Khi khơi gợi đam mê, ta tạo cho bản thân sự dũng cảm để lên tiếng, và ta cũng được người khác cho phép lên tiếng. Cách này vẫn hiệu quả dù người khác thấy ta quá yếu đuối, cả đàn ông lẫn phụ nữ đều không được ưa thích khi khóc lóc trong môi trường làm việc. Nhưng Lizzie Wolf chỉ ra rằng khi ta gán ý nghĩa của các cảm xúc mạnh là vì đam mê, mọi người sẽ không chê trách hành động khóc lóc của ta nữa.

Tất cả chúng ta đều được phân công đảm nhận những phạm vi và vai trò trong thế giới này. Nhưng những vai trò và phạm vi đó liên tục mở rộng và phát triển.

Vì vậy khi vở kịch yêu cầu, hãy vào vai gấu mẹ dữ dằn và vai người tìm kiếm lời khuyên khiêm tốn. Hãy tìm những bằng chứng hết sức thuyết phục và những đồng minh mạnh mẽ. Hãy là một người đón nhận quan điểm nhiệt tình. Và nếu bạn sử dụng những công cụ đó, bạn sẽ mở rộng phạm vi hành động chấp nhận được của mình, và cuộc sống của bạn sẽ tràn đầy niềm vui.

Mộc Dương

Cùng chuyên mục
XEM