Gọi vốn hơn 8 triệu USD nhưng nhà đầu tư lần lượt rời bỏ, công ty chỉ còn CEO làm việc: Thành công của một startup không phải kiếm được bao nhiêu tiền, mà là tạo ra giá trị thế nào
Sản phẩm của bạn tuyệt vời như thế nào hay là bạn đẩy mạnh các chức năng nhanh như thế nào không quan trọng. Thị trường mà bạn tham gia mới quyết định phần lớn sự tăng trưởng.
Phần trước: Gọi vốn hơn 8 triệu USD chỉ trong vài tháng, tôi nhận ra: Gọi được vốn đôi khi không phải là điều tốt
Mọi chuyện trở nên tồi tệ kể từ lúc đó.
Gumroad không còn là nhà đầu tư mạo hiểm, các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển nhanh chóng, các nhà đầu tư và nhân viên của chúng tôi lần lượt bỏ qua những công ty khởi nghiệp ấy. Khi mọi người tìm thấy những cơ hội khác, thì công ty vốn đã chỉ còn 5 nhân viên, nay còn mỗi một.
Cơ bản là nay tôi chỉ còn một mình. Tôi đã mất team của mình, cũng không có văn phòng. Khi các công ty khởi nghiệp thì mọc lên như nấm ở San Francisco, họ gây quỹ, xây dựng những đội ngũ tuyệt vời, và tung ra những sản phẩm cũng tuyệt vời nốt. Một vài người bạn của tôi trở thành tỷ phú. Đó không phải là điều tôi muốn làm nhưng mà tôi phải giữ cho công ty của tôi không bị tụt dốc.
Bây giờ, tôi biết là một số người sẽ muốn được đứng vào vị trí đó. Nhưng lúc đó, tôi chỉ cảm thấy mình như bị mắc kẹt. Tôi không thể dừng lại, điều tôi có thể làm chỉ là cật lực làm việc như một đội quân.
Tôi cắt đứt liên lạc với mọi người. Tôi không kể với mẹ mình về việc này, bà ấy phải đọc báo và tự viết tweet để tìm hiểu sự việc. Bạn bè của tôi thì lo lắng nhưng tôi đảm bảo với họ rằng tôi không hề áp lực, chán nản hay muốn tử tự gì sất. Tôi rời khỏi San Francisco trong một thời gian dài, tôi nghĩ rằng đi du lịch đâu đó cho khuây khỏa nhưng nó chỉ khiến tôi thêm cô đơn.
Mỗi ngày, tôi thức dậy và chăm sóc tất cả các yêu cầu hỗ trợ của Gumroad. Tôi cố gắng khắc phục tất cả các lỗi tôi có thể. Thông thường tôi phải nhờ sự giúp đỡ từ các cựu kỹ sư của Gumroad. Họ đã làm việc ở công ty khác, nhưng họ luôn luôn sắp xếp thời gian để giúp đỡ tôi. Khi tất cả mọi thứ ở Gumroad đã được lo liệu xong, tôi cố gắng đi tập gym. Nếu tôi còn ý chí thì tôi sẽ làm một dự án tay trái (một cuốn tiểu thuyết giả tưởng) nhưng hầu như là tôi không làm được những điều này.
Đối với tôi, hạnh phúc là kỳ vọng về một sự thay đổi tích cực. Trước 2016, mỗi năm tôi đều cải thiện mục tiêu của mình - kỳ vọng về đội ngũ, sản phẩm, hoặc về công ty. Đây là lần đầu tiên trong đời tôi, tôi cảm thấy năm nay tồi tệ hơn năm trước.
Sống ở San Francisco đã là một khó khăn. Trong khi ông Trump chiến thắng cuộc bầu cử còn tôi thì lại thất bại.
Một khởi đầu mới
Rồi một ngày nọ, mọi thứ thay đổi. Một lần nữa. Tôi lưỡng lự không biết có nên chia sẻ phần này của câu chuyện hay không, bởi vì tôi không biết bạn có học được gì từ nó không. Nhưng nó đã xảy ra, và đây là câu chuyện.
Vào ngày 27 tháng 11 năm 2017, tôi nhận được email này từ KPCB, nhà đầu tư chính của chúng tôi:
Tôi muốn nói tiếp chuyện mà chúng ta đã bàn từ mấy tháng trước. Chúng tôi muốn bán quyền sở hữu của chúng tôi cho Gumroad với giá 1 USD. Chúng ta có thể bàn về vấn đề này trong tuần này không?
Mike đã rời khỏi KPCB để thành lập một công ty mới và KPCB không muốn đau đầu trong việc bổ nhiệm một thành viên hội đồng quản trị mới. Thêm nữa, việc này có lợi cho họ về mặt thuế. Đùng một cái, các thanh lý giá 16.5 triệu USD ưu đãi xuống còn 2.5 triệu USD. Và cũng đùng một cái, ánh sáng xuất hiện phía cuối con đường. Nó nhỏ, mờ ảo và xa xăm nhưng là hiện tại. Đây là con đường mà tôi có thể tự làm chủ, không còn phải phụ thuộc vào tâm lý được ăn cả ngã về không khi tôi mới bắt đầu kêu gọi vốn.
Một nhà đầu tư tham gia cùng chúng tôi. Kể từ đó chúng tôi còn mua thêm một vài quyền sở hữu nữa. Tôi tiếp tục cập nhật tình hình qua những email tóm tắt cho các nhà đầu tư vài tháng một lần.
Tương lai bắt đầu từ đây: tôi có thể phát triển một đội ngũ nhỏ, dần dần mua lại các nhà đầu tư của mình và xây dựng Gumroad trở thành một doanh nghiệp hàng đầu tập trung vào các nhà sáng tạo. Chúng tôi sẽ không bao giờ trở thành một công ty tỷ phú, và mọi thứ bắt đầu rất suôn sẻ. Chắc chắn rằng hàng ngàn người sáng tạo bán hàng cho Gumroad sẽ không phiền lòng về điều đó.
Tìm kiếm các hình thức tác động mới.
Tám năm tôi làm việc ở Gumroad với bao thăng trầm. Có những tháng tôi làm việc 16 giờ một ngày, nhưng có những tháng tôi chỉ làm việc có 4 giờ một tuần. Đây là một bức tranh mô tả khoảng thời gian trên:
Bạn có thể mô tả bức tranh này không. Tôi thì không. Chúng tôi có một đội ngũ bán hàng trong vài năm và rồi mất hết. Bạn có thể biết từ khi nào mà chúng tôi có sự thay đổi đột ngột này không? Tôi không biết.
Sản phẩm của bạn tuyệt vời như thế nào hay là bạn đẩy mạnh các chức năng nhanh như thế nào không quan trọng. Thị trường mà bạn tham gia mới quyết định phần lớn sự tăng trưởng. Dù thế nào đi nữa, Gumroad cũng khó mà tăng trưởng với tốc độ tương đương nhau mỗi tháng bởi vì đó chính là sự xác định nhanh chóng của thị trường về tốc độ tăng trưởng của chúng tôi.
Thay vì giả vờ rằng sản phẩm của công ty chúng tôi có tầm nhìn rộng, và cố gắng phát triển một công ty tỷ USD, tôi chỉ tập trung làm sao để Gumroad ngày càng tốt hơn cho những người sáng tạo hiện tại của mình. Bởi vì họ là những người đã giúp chúng tôi sống đến tận bây giờ.
Tạo và nắm bắt giá trị
Tại một hội nghị thượng đỉnh CEO cách đây nhiều năm, người anh hùng mọi thời đại của tôi, Bill Gates đã có một bài phát biểu. Một vài người đã hỏi ông làm thế nào ông có thể đối mặt với thất bại và nắm bắt rất nhiều cơ hội như vậy. Microsoft là một công ty lớn, vững chắc, nhưng lại nhỏ bé so với tổng tác động của nó đối với thế giới và nhân loại.
Câu trả lời của Bill là: "Chắc chắn điều đó sẽ xảy ra, nhưng đó là quy luật chung cho tất cả các công ty đúng không? Bạn tạo ra một vài giá trị và nhưng chỉ cần nắm bắt một phần trăm bé nhỏ của các giá trị đó thôi là bạn đã thành công rồi."
Do đó mà bây giờ tôi tập trung vào việc tạo ra giá trị thay vì cứ đi nắm bắt giá trị. Tôi vẫn muốn tạo ra sức ảnh hưởng lớn nhất có thể nhưng tôi không tạo ra nó một cách trực tiếp hay là nắm bắt nó dưới dạng doanh thu và định giá.
Lấy Austen Allred là một ví dụ. Anh đã kiếm được 48 triệu USD cho Trường Lambda mà anh ấy mới thành lập, người đã bán sách trên Gumroad.
Các cựu nhân viên của Gumroad đã thành lập các công ty khởi nghiệp, và hàng chục các công ty khác đã cải thiện rất nhiều nhờ việc tuyển dụng các cựu sinh viên của chúng tôi. Trên hết, các ý tưởng sản phẩm của chúng tôi đã phổ biến trên các website và nó trở thành một nơi hữu ích cho mọi người, bao gồm cả những người chưa bao giờ dùng Gumroad.
Mặc dù tập đoàn của Gumroad còn nhỏ nhưng tác động của chúng tôi rất lớn. Tất nhiên là chúng tôi đã gửi được cho nhà sáng tạo của mình 178 triệu USD. Nhưng như một chuỗi domino, các nhà sáng tạo này nắm bắt cơ hội để tạo ra cơ hội mới cho các nhà sáng tạo khác.
Mở rộng tài chính
Tôi đã tìm được nhiều cách để tạo ra giá trị. Sau khi chẳng còn nhân viên nào, tôi không còn hay bàn về Gumroad. Đương nhiên là cũng không nói cho mẹ. Và sau khi đã rời San Francisco, tôi cảm thấy mình đã mất kết nối với cộng đồng khởi nghiệp.
Tôi chia sẻ công khai tài chính của mình như một cách để kết nối lại với cộng đồng của mình. Những người bắt đầu sáng lập công ty có thể học hỏi được từ những sai lầm của chúng tôi, tận dụng dữ liệu của chúng tôi để đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
Thật đáng sợ: Nếu chúng ta không tăng trưởng hàng tháng thì chuyện gì sẽ xảy ra? Nó khiến khách hàng tiềm năng của chúng ta lo lắng. Trong tôi luôn rằng các nhà khởi nghiệp đừng tìm kiếm vốn đầu tư mạo hiểm để bắt đầu. Khi bạn phải đi huy động vốn, thuê người và thu hút khách hàng với công ty khởi nghiệp đầu tư mạo hiểm khác, thì việc giữ bí mật càng lâu càng tốt là điều hiển nhiên.
Nhưng vì chúng tôi không còn giữ sứ mệnh đó nữa thì việc chia sẻ thông tin sẽ dễ dàng hơn. Chúng tôi có lãi, và nếu có 1 tháng không tăng trưởng thì chúng tôi vẫn có lãi. Vì vậy vào tháng 4 năm 2018, tôi bắt đầu chia sẻ thông tin tài chính hàng tháng của mình một cách công khai.
Buồn cười là ngày càng nhiều nhà đầu tư muốn tiếp cận chúng tôi, nhiều người muốn đầu tư vào Gumroad và chính sự thay đổi trọng tâm của mình mà chúng tôi đến gần hơn những người sáng tạo.
Thay vì hoảng hốt về quy mô "nhỏ bé" của Gumroad những người sáng tạo của chúng tôi ngày càng trung thành hơn. Cảm giác như là chúng tôi cũng làm việc với nhau, cố gắng kiếm sống bằng công việc mình yêu thích.
Chúng tôi sớm lên kế hoạch mở mã nguồn toàn bộ sản phẩm theo phong cách WordPress. Bất cứ ai cũng có thể triển khai phiên bản Gumroad của riêng họ, thay đổi theo ý họ muốn và bán những sản phẩm mà họ muốn, không cần thông qua người trung gian là chúng tôi.
Năm 2018, chúng tôi đã quyên góp hơn 23,775 USD (8% lợi nhuận) cho các hội khác nhau. Chúng tôi quyên tiền cho cứu trợ bão ở Puerto Rico và lũ lụt ở Kerala. Chúng tôi đã tài trợ cho dự án Presence-of-Blackness trong một tiểu thuyết đầu cơ và một ấn phẩm của Mexico.
Kiếm tiền hay tạo giá trị
Trong nhiều năm, mục tiêu thành công duy nhất tôi hướng đến là xây dựng một công ty tỷ USD. Bây giờ tôi nhận ra rằng đó là một mục tiêu khủng khiếp. Nó hoàn toàn không phụ thuộc vào kế hoạch của bạn và không phản ánh chính xác tác động của nó.
Tôi sẽ không tìm lý do hoặc giả vờ rằng tôi không thất bại. Tôi sẽ không giả vờ thất bại là một việc tốt. Mọi người đều biết tỉ lệ thất bại của các công ty khởi nghiệp, đặc biệt là công ty đầu tư mạo hiểm là rất cao. Nhưng khi bị thất bại, chắc chắn chúng ta sẽ vẫn cảm thấy buồn.
Tôi đã thất bại, nhưng đồng thời cũng thành công trong nhiều chuyện khác. Gumroad đã biến 10 triệu USD vốn của các nhà đầu tư thành 178 triệu USD cho các nhà sáng tạo. Chúng tôi không đặt ra mục tiêu gây quỹ sắp tới, chúng tôi chỉ đơn giản tập trung vào việc xây dựng sản phẩm tốt nhất có thể cho khách hàng của mình. Trên hết, tôi rất vui vì đã tạo ra giá trị ngoài các sản phẩm mang lại doanh thu.
Bây giờ tôi coi tôi đã là một người "thành công". Không đúng như cái cách mà tôi đã từng mường tượng nhưng tôi nghĩ điều tôi đang làm là đúng.
Đâu là lúc tôi bắt đầu nghĩ về việc xây dựng một công ty tỷ USD? Tôi nghĩ rằng tôi đã bị ảnh hưởng bởi một xã hội tôn thờ sự giàu có. Tôi không nghĩ đó là một sự trùng hợp khi tôi xem Bill Gates như một người hùng mọi thời đại và không phải ngẫu nhiên, Bill Gates trở thành một trong những người giàu nhất trên thế giới. Hồi đó, tôi luôn đánh đồng sự thành công với giá trị ròng. Nếu tôi nghe người nào đó nói "ông này/ bà này là một người rất thành công", tôi không nghĩ rằng họ đem đến giá trị cho những người xung quanh họ, mà tôi nghĩ ngay những người đó làm ra rất nhiều tiền.
Sự giàu có có thể là một thước đo để cải thiện hạnh phúc của những người xung quanh, một vài trường hợp như Bill Gates, người đã đầu tư rất nhiều vào hoạt động từ thiện. Nhưng đó không phải là thước đo duy nhất để xác định sự thành công của một người, cũng không phải là cách tốt nhất để đo sự thành công.
Không có gì sai khi một ai đó có ý định xây dựng một Microsoft tiếp theo. Cá nhân tôi chưa bao giờ nghĩ tỷ phú là xấu. Một phần nào đó trong tôi vẫn luôn ước rằng mình có thể trở thành tỷ phú.
Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, thì bây giờ tôi đã có hướng đi riêng cho mình. Con đường của tôi bây giờ không phải là xây dựng một công ty tỷ USD. Có thể là nhiều người muốn xây dựng một công ty tỷ USD, nhưng đó không phải là sự lựa chọn của tôi.
