Financial Times: Tin tưởng nhân viên có thể làm việc từ xa là một kỹ năng các sếp cần phải học mùa Covid-19

Trong một bài điều tra của Andrew Valentine từ Verizon đăng trên mạng xã hội, ông đã mô tả về Bob, một kỹ sư phát triển phần mềm làm việc online cho một công ty lớn. Vào năm 2013, Bob quyết định thuê ngoài (outsourcing) công việc của mình cho những kỹ sư tại Trung Quốc, nơi chi phí nhân công rẻ hơn ở Mỹ. Sau đó Bob chuyển hầu hết lương của mình cho những kỹ sư này và thảnh thơi lướt mạng xã hội và thư giãn trong giờ làm việc.

Câu chuyện của Bob cho thấy một vấn đề khá thú vị khi ngày càng nhiều người phải làm việc trực tuyến từ xa, đó là sớm hay muộn sếp của bạn cũng sẽ nhận ra rằng họ có thể thay thế bạn bởi những lao động rẻ hơn ở đâu đó trên thế giới nếu cùng làm việc online.

Mới đây, một cuộc khảo sát của AlphaWise cho thấy chỉ 1/3 số nhân viên văn phòng ở Anh đã quay trở lại làm việc bình thường trong khi con số này là 83% tại Pháp và 76% ở Italy. Một cuộc khảo sát khác của YouGov cho thấy chỉ 13% số người trưởng thành tại Anh cho rằng lao động làm việc trực tuyến nên quay lại văn phòng.

Những con số này phần nào có thể bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp tại Anh. Thế nhưng cựu quản lý quỹ Helena Morrisey nhận định những lao động không muốn quay lại làm việc cần hiểu rằng họ sẽ dễ dàng bị thay thế hơn bởi những nhân công khác rẻ hơn, những người cũng có khả năng làm việc từ xa như họ ở Trung Quốc, Ấn Độ hay các nước đang phát triển khác.

Quay trở lại câu chuyện của Bob, nhóm điều tra của Valentine phát hiện rằng anh ta hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đúng tiêu chuẩn và đúng thời hạn. Trong suốt nhiều quý, công ty đánh giá Bob là một trong những kỹ sư phần mềm tốt nhất của hãng, chỉ có điều họ không biết rằng Bob chẳng hề làm việc.

Vậy một nhân viên như Bob có được coi là hoàn thành nhiệm vụ hay không?

Vấn đề niềm tin

Rõ ràng, việc tin tưởng nhân viên có thể làm việc từ xa là một kỹ năng nhiều nhà quản lý cần phải học và nó không hề dễ dàng. Việc thất bại trong sự tạo dựng niềm tin và quản lý hiệu quả sẽ khiến các sếp bắt đầu phát triển những biện pháp giám sát không cần thiết, can thiệp quá sâu vào cuộc sống của nhân viên và khiến mọi người stress nhiều hơn là đi làm bình thường.

Một cuộc khảo sát của HBR cho thấy 40% số nhà quản lý không tự tin lắm vào khả năng giám sát nhân viên từ xa. Một tỷ lệ tương tự các nhà quản lý cũng không tự tin vào khả năng tác động đến nhân viên làm việc online để họ giữ vững năng suất cũng như hiệu quả công việc. Khoảng 38% số nhà quản lý cho rằng nhân viên sẽ lười nhác hơn nếu làm việc ở nhà.

Trên thực tế, hầu hết các nhà quản lý đều không thích nhân viên làm việc từ xa bởi họ không có kỹ năng điều hành công việc trực tuyến. Các trường lớp đào tạo không dạy vấn đề này trong khi nhiều công ty chỉ áp dụng làm việc từ xa do đặc điểm nghề nghiệp chứ không có một hệ thống điều hành bài bản.

Giám đốc Richard Laermer của RLM Public Relations đã nhận hậu quả đắng khi cho nhân viên làm việc từ xa cách đây vài năm. Hậu quả là ông thường xuyên không liên lạc được với nhân viên khi cần.

"Cuối tuần nào cũng như nghỉ lễ 3 ngày vậy. Tôi thấy rằng nhân viên sẽ làm việc tốt hơn nhiều nếu họ cùng tụ tập cùng một chỗ", Giám đốc Laermer nhấn mạnh.

Tương tự, tập đoàn IBM cũng từng cho 40% trong số 386.000 nhân viên của hãng làm việc từ xa vào năm 2009. Thế nhưng với doanh thu tụt dốc thảm hại, họ đã từ bỏ phương pháp làm việc này vào năm 2017.

"Làm việc từ xa là một bước đi chiến lược chứ không phải động thái nhất thời chỉ để tiết kiệm chi phí. Hãy tự hỏi liệu bạn có tin tưởng được nhân viên của mình không trước đã", Chủ tịch Kate Lister của hãng Global Workplace Analytics nhấn mạnh.

Quay ngược lại vào năm 1985, sự phát triển của công nghệ viễn thông đã thúc đẩy trào lưu làm việc từ xa, thế nhưng nhiều doanh nghiệp đã từng thử rồi thất bại trong khâu quản lý nhân viên, từ IBM, Best Buy, Yahoo, Bank of America cho đến Reddit.

Vào năm 2004, chuỗi bán lẻ Best Buy của Mỹ áp dụng hình thức đánh giá nhân viên dựa trên thành quả công việc chứ không xét đến số giờ làm có mặc ở công ty. Thế nhưng họ đã phải hủy chương trình này vào năm 2013 với đánh giá rằng nhân viên được tự do thái quá trong khi các nhà quản lý cảm thấy không hiệu quả với phương pháp điều hành này.

Một trong những người khởi xướng dự án quán lý trên của Best Buy là Jody Thompson đã rời hãng vào năm 2007 để thành lập công ty tư vấn riêng. Khi nhớ lại, cô Jody thừa nhận hệ thống quản lý này khiến công ty hoạt động kém và chịu nhiều áp lực.

"Tôi buộc phải quay lại quan điểm rằng chỉ khi nhìn thấy nhân viên thì mới công nhận là họ đang làm việc", cô Jody ngậm ngùi.

Năm 2013, CEO Marissa Mayer của Yahoo đã tạo nên cơn giận dữ trong tầng lớp nhân viên khi buộc lao động của công ty phải đến cơ quan làm việc thay vì chế độ linh hoạt như trước. Lý do mà công ty đưa ra là nhiều quyết định quan trọng cần được thảo luận trực tiếp chứ không thể nói chuyện qua mạng.

Tương tự, nhiều hãng công nghệ cũng tiêu tốn hàng tỷ USD để giữ nhân viên ở lại văn phòng làm việc thay vì bỏ về nhà, từ Facebook, Google cho đến Amazon. Khi Cựu giám đốc tài chính Patrick Pichette của Google được hỏi công ty có bao nhiêu nhân viên làm việc từ xa, ông nói: "Ít nhất có thể".

Tuy nhiên với đại dịch Covid-19 chưa có dấu hiệu chấm dứt và có khả năng tồn tại trong vài năm nữa, việc phải làm việc online đang trở thành vấn đề nhức nhối cho nhiều công ty với các lệnh giãn cách. Dù giới truyền thông ca ngợi làm việc từ xa là tương lai mới cho thị trường lao động nhưng với các nhà quản lý, họ vẫn chưa được đào tạo bài bản cũng như thực sự sẵn sàng cho môi trường làm việc mới này.

AB